Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
RvsV9kFNIzfMi

Nie jesteś sam. Człowiek w grupie społecznej

Zbiorowość ludzi w autobusie
pexels, Zbiorowość ludzi w autobusie, licencja: CC 0

Warto się poznać, warto rozmawiać, warto zrozumieć

Ćwiczenie 1

Wypisz cztery cechy osobowe, które chciałbyś/chciałabyś, aby miała osoba siedząca z tobą w jednej ławce.
Uwaga: nie podajemy cech związanych z wyglądem, np. cech fizycznych.

Ćwiczenie 2

Wykonajcie zadanie, pracując w parach.

  • Porównajcie przedstawione oczekiwania.

  • Zastanówcie się, czy je spełniacie.

  • Rozważcie, czy musicie spełniać wszystkie oczekiwania rówieśników.

  • Zastanówcie się, jak możecie uniknąć konfliktu wynikającego z rozbieżnych oczekiwań wobec siebie.

Wnioski przedstawcie pozostałej części klasy.

tflRL7c6Qp_0000000T

Nie jesteś sam, człowiek w grupie społecznej

R9iHNlJEnsrP81
Młodzież szkolna
www.audio-luci-store.it, Młodzież szkolna, licencja: CC BY 2.0
Co potrafię?
  • przedstawić rolę norm społecznych;

  • wymienić podstawowe więzi społeczne;

  • określić, jaką rolę w naszym życiu odgrywają grupy społeczne.

Nauczysz się
  • wymieniać zasady prawidłowej komunikacji;

  • określać, do jakich grup społecznych należysz;

  • wskazywać sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych.

tflRL7c6Qp_0000001J

Grupa społeczna

Obserwując życie codzienne i nasze relacje z innymi ludźmi, zauważamy, że rzadko funkcjonujemy indywidualnie. Nieustannie budujemy więzi społeczne z ludźmi, wchodzimy z nimi w relacje i tworzymy grupy społeczne. Niektóre z tych grup powstają z naszej inicjatywy, inne niezależnie od naszej woli. Jak pamiętasz z ostatniej lekcji, dzięki uczestniczeniu w nich zaspokajamy nasze różne potrzeby i nabywamy rozmaitych umiejętności.

Grupa społeczna
Definicja: Grupa społeczna

Składa się z co najmniej trzech osób połączonych różnorakimi więziami społecznymi. Wyróżniamy różne typy grup społecznych, np. trwałe lub nietrwałe, pierwotne lub wtórne, małe lub duże, formalne lub nieformalne.

Ćwiczenie 3

Wykonaj schemat. Wpisz swoje imię i podaj grupy społeczne, do których należysz.

Następnie zastanów się, w jakim stopniu wskazane przez ciebie grupy społeczne wpływają na twoje zachowanie. Podkreśl grupę, którą uważasz za najważniejszą spośród nich. Zastanów się, dlaczego właśnie ona wywiera tak duży wpływ na ciebie.

R1O5vgZizXjfx1
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0
tflRL7c6Qp_00000021

Jeśli chcesz wiedzieć więcej

Podziały grup społecznych

GRUPY MAŁE – GRUPY DUŻE
Definicja: GRUPY MAŁE – GRUPY DUŻE

Grupa mała zawiera od kilku do kilkunastu członków, a grupa duża – więcej. Trudno jednak uznać taki podział za precyzyjny. Dlatego drugim, równie ważnym, czynnikiem segregującym grupy na małe i duże jest ich wewnętrzna spójność lub jej brak.
Grupa mała jest jednolita, nie ma w niej podgrup, wszystkich jej członków łączą takie same lub podobne więzi społeczne. Najczęściej jest to więź emocjonalna. Przykładami małych grup są rodzina lub klasa szkolna.
Grupa duża nie jest jednolita. Dostrzegalne są w niej wewnętrzne podziały wynikające ze zróżnicowania więzi społecznych łączących poszczególnych członków grupy lub z wewnętrznej jej struktury. Grupa duża to na przykład naród, partia polityczna.

GRUPY PIERWOTNE – GRUPY WTÓRNE
Definicja: GRUPY PIERWOTNE – GRUPY WTÓRNE

Urodzenie i związane z nim okoliczności wpływają na przynależność do grupy pierwotnej. Więź miedzy członkami takiej grupy ma charakter emocjonalny.
Grupą pierwotną jest na przykład rodzina czy grupa kolegów z podwórka. Jest nią również naród.
Przynależność do grupy wtórnej jest wybierana świadomie lub jest obowiązkowa, np. na mocy prawa lub przymusu państwowego. Więź między członkami grupy wtórnej ma charakter formalny.
Przykładem grupy wtórnej jest klasa szkolna.

GRUPY FORMALNE – GRUPY NIEFORMALNE
Definicja: GRUPY FORMALNE – GRUPY NIEFORMALNE

Ze względu na typ organizacji wewnętrznej grupy społeczne można podzielić na grupy formalne i grupy nieformalne.
W grupach formalnych obowiązuje określona lista członków i wewnętrzne prawo, np. statut szkoły. Przykładem grupy formalnej jest partia polityczna czy klasa szkolna.
Grupy nieformalne nie mają potrzeby spisywania listy członków ani zasad rządzących grupą.
Przykładem grupy nieformalnej jest grupa przyjaciół, kolegów z osiedla.

GRUPY ZAMKNIĘTE – GRUPY OTWARTE
Definicja: GRUPY ZAMKNIĘTE – GRUPY OTWARTE

Wyznacznikiem podziału na grupy zamknięte i grupy otwarte jest poziom dostępności grupy dla nowych członków.
W przypadku grup zamkniętych przyjmowanie nowych członków jest prawie albo w ogóle niemożliwe. Przykładem grup zamkniętych są indyjskie kasty (warny). Zgodnie z tradycją warn każdy, kto urodzi się w określonej kaście, musi w niej umrzeć i nie może zmienić swojej pozycji społecznej. Innymi przykładami grup zamkniętych są grupy, które nie chcą kontaktu z osobami z zewnątrz. Do nich zaliczamy niektóre wyznania religijne czy elitarne kluby funkcjonujące w kulturze zachodniej.
Grupy otwarte to takie, które łatwo nawiązują kontakty z otoczeniem, komunikując się z innymi grupami, a przynależność do nich jest możliwa po spełnieniu jasno określonych warunków.
Do grup otwartych zaliczamy społeczność szkolną, partię polityczną czy związek zawodowy.

tflRL7c6Qp_00000030

Jeśli chcesz wiedzieć więcej

Ćwiczenie 4
REUQuKaSTRJa711
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0

Rozstrzygnij, czy przedstawione na ilustracji grupy mają charakter

  • pierwotny czy wtórny,

  • otwarty czy zamknięty,

  • formalny czy nieformalny. Odpowiedź uzasadnij.

Ćwiczenie 5

Rozstrzygnij, jaki charakter mają inne grupy, wskazane przez ciebie w poprzednim ćwiczeniu.

Ćwiczenie 6

Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia.

Adam z grupą przyjaciół oglądał program rozrywkowy. Był zachwycony. Dawno nie widział tylu popularnych wykonawców. Grano jego ulubioną muzykę. Podziwiał taneczne umiejętności występujących w nim artystów. Starszy kolega Adama – Jacek – skrytykował program. Wiolka, koleżanka z klasy, była nim znudzona. Powiedziała, że nie lubi jednej z występujących w nim tancerek. Adam był zaskoczony opinią kolegów. Nawet jego ulubiona koleżanka - Zosia – wpisała na forum internetowym nieprzychylną opinię. — Adam – a co ty myślisz o tych nudziarzach – zapytał jeden z kolegów. — Macie rację nuda ... szkoda czasu – odpowiedział Adam.

  • Zastanów się, dlaczego Adam zmienił zdanie. Wypisz czynniki, które mogły wywrzeć wpływ na jego zachowanie.

  • Zastanów się, czy Adam postąpił właściwie. Odpowiedź uzasadnij.

RpIqEPhJyls0711
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0
KONFORMIZM
Definicja: KONFORMIZM

To postawa polegająca na gotowości do zmiany swojego zachowania, opinii, decyzji pod wpływem innych osób.

Ćwiczenie 7

Przypomnijcie sobie bohaterów filmowych i literackich, którzy kojarzą się z postawą konformistyczną. Wskażcie, twoim zdaniem, pozytywne i negatywne skutki takiej postawy. Przedyskutujcie problem w klasie.

tflRL7c6Qp_00000048

Sposoby podejmowania decyzji w grupie

Wiesz już, że ludzie żyją w różnych grupach społecznych, nawiązują relacje z innymi, lecz nierzadko okazuje się, że mają odmienne opinie, oczekiwania, potrzeby niż ich bliscy czy współpracownicy. Jak zatem wspólnie podejmować decyzje?

Ćwiczenie 8

Wykonajcie ćwiczenie, pracując w kilkuosobowych grupach.

  • Zastanówcie się, jakie znacie sposoby podejmowania decyzji w grupie.

  • Podajcie przykłady zastosowania wymienionych przez was sposobów podejmowania decyzji z życia waszej szkoły. Zaprezentujcie wyniki swojej pracy pozostałej części klasy.

tflRL7c6Qp_0000004K

Zbiorowość

RvsV9kFNIzfMi1
Zbiorowość ludzi w autobusie
pexels, Zbiorowość ludzi w autobusie, licencja: CC 0

Zastanów się, czy zdarza ci się być wśród wielu ludzi i nie mieć poczucia, że coś cię z nimi łączy.

ZBIOROWOŚĆ
Definicja: ZBIOROWOŚĆ

To zbiór osób połączonych więzią o charakterze nietrwałym. Przykładem takiej nietrwałej więzi może być chociażby przebywanie w jednym miejscu w tym samym czasie. Do zbiorowości można zaliczyć, m.in.: plażowiczów, ludzi stojących na przystanku, tłum na ulicy.

Ćwiczenie 9

Zastanów się, jakie czynniki decydują, że masz poczucie bycia z innymi ludźmi RAZEM.

R1dJAf7Vnpq3Z1
Grupa przyjaciół
Pixabay, Grupa przyjaciół, licencja: CC 0
WSPÓLNOTA
Definicja: WSPÓLNOTA

To grupa osób, które łączy wspólny cel i gotowość do jego relizacji oraz silne poczucie wzajemnych więzi. Przykłady wspólnot to: rodzina, grupa przyjaciół, naród.

tflRL7c6Qp_00000059

Rodzina

Zastanów się, jakie wspólne cele łączą członków twojej rodziny.
Przypomnij sobie, które więzi między wami mają charakter formalny, a które nieformalny.

RODZINA
Definicja: RODZINA

To mała grupa społeczna, połączona pierwotnymi, emocjonalnymi więziami społecznymi. Jej członkowie mają wobec siebie określone prawa i obowiązki.

W dzisiejszym świecie można spotkać kilka rodzajów rodzin. Oto przykłady.

RODZINA WIELOPOKOLENIOWA – to rodzina, w której dziadkowie, rodzice i dzieci żyją pod jednym dachem. Często uważa się, że taka rodzina w większym stopniu niż pozostałe rodzaje rodzin kultywuje tradycję i przenosi zwyczaje na kolejne pokolenia.

RODZINA NUKLEARNA – składa się wyłącznie z rodziców i dzieci, najczęściej jednego lub dwojga.

RODZINA NIEPEŁNA – to rodzina, w której dziecko wychowywane jest tylko przez jedno z rodziców.

Szczególnym typem rodziny, w której więzi nie muszą mieć charakteru pierwotnego, jest rodzina zastępcza.

RODZINA ZASTĘPCZA – to rodzina, w której opiekę, prawnie ustanowioną, nad dzieckiem podejmują osoby niebędące jego biologicznymi rodzicami.

tflRL7c6Qp_0000005P

Podsumowanie

Grupa społeczna jest podstawową formą organizacji stosunków międzyludzkich. W grupach społecznych rodzimy się i żyjemy. Są one zróżnicowane, tak jak potrzeby i cele ludzi, którzy je tworzą. Człowiek funkcjonuje w różnych grupach społecznych, dzięki którym może określić swoją pozycję w społeczeństwie, przyjmować normy społeczne i budować wspólny z innymi świat.

Ćwiczenie 10
RHiV5DHONA7DQ1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 11
RreY7oCTCD0NQ1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.