Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
RqwEBNXZh5d3w

W cieniu Wielkiej Trójki. Sprawa polska w II wojnie światowej

Pomnik Wielkiej Trójki, Moskwa
domena publiczna
RCcU32xyG0jrr11
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.

Wprowadzenie

Monte Cassino to klasztor usytuowany na wzgórzu o tej samej nazwie we Włoszech. W 1944 roku zdobyli go polscy żołnierze, walczący jako część armii aliantów. Piosenka Czerwone maki na Monte Cassino powstała w trakcie bitwy w nocy z 17 na 18 maja 1944 roku. Autorem słów jest Feliks Konarski (pseudonim: Ref‑Ren), a muzyki – Alfred Schütz.

Czerwone maki na Monte CassinoFeliks Konarski
Feliks Konarski Czerwone maki na Monte Cassino

Czy widzisz te gruzy na szczycie?
Tam wróg twój się ukrył jak szczur.
Musicie, musicie, musicie
Za kark wziąć i strącić go z chmur.
I poszli szaleni zażarci,
I poszli zabijać i mścić,
I poszli jak zawsze uparci,
Jak zawsze za honor się bić.

Czerwone maki na Monte Cassino
Zamiast rosy piły polską krew.
Po tych makach szedł żołnierz i ginął,
Lecz od śmierci silniejszy był gniew.
Przejdą lata i wieki przeminą.
Pozostaną ślady dawnych dni
I tylko maki na Monte Cassino
Czerwieńsze będą, bo z polskiej wzrosną krwi.

Runęli przez ogień, straceńcy,
niejeden z nich dostał i padł,
jak ci z Somosierry szaleńcy,
Jak ci spod Racławic sprzed lat.
Runęli impetem szalonym,
I doszli. I udał się szturm.
I sztandar swój biało‑czerwony
Zatknęli na gruzach wśród chmur,

Czerwone maki...

j0000008NUB6v32_00000_BIB_001Feliks Konarski, Czerwone maki na Monte Cassino.

Na zakończenie lekcji wyjaśnij:

1
Ćwiczenie 1

Jak doszło do tego, że wojska polskie znalazły się wśród uczestników bitwy.

1
Ćwiczenie 2

Dlaczego ani autor słów, ani autor muzyki (podobnie jak wielu innych uczestników bitwy) nie chcieli po wojnie wrócić do Polski, lecz zostali na emigracji? Ref‑Ren osiadł ostatecznie w Chicago, a Schütz – w Monachium.

Zadanie na rozgrzewkę

Ćwiczenie 3
  • Znajdź w jednym z wcześniejszych rozdziałów zdjęcie, w oparciu o które najprawdopodobniej powstał pomnik, widoczny na fotografii u góry ekranu.

  • Zidentyfikuj osoby w pierwszym rzędzie pomnika.

1
Ćwiczenie 4
R1a1BHdsLdcJ91
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NUB6v32_00000011

Punkty zwrotne w sprawie polskiej w czasie II wojny światowej

1
Ćwiczenie 5
R1Pxa2yF4z5Iq1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 6

Odnosząc się do poprzedniego ćwiczenia, wymień wydarzenia, które były korzystne (lub stosunkowo korzystne) dla sprawy polskiej oraz te, które były dla niej zdecydowanie niekorzystne.

Dla zainteresowanych
1
Ćwiczenie 7

Napisz w dwóch zdaniach, jak skończyła się dla Polski II wojna światowa.

uzupełnij treść
j0000008NUB6v32_0000001C

Rola Związku Radzieckiego

Decydujące znaczenie dla sprawy polskiej miał udział w wojnie Związku Radzieckiego.

1
Ćwiczenie 8
R1Ki1l3fBXFUf1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R13oCcMASCTvq1
Polacy na frontach II wojny światowej
Krystian Chariza i zespół,
1
Ćwiczenie 9
RrsHSiG1ns1A21
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Najsłynniejszą bitwą stoczoną przez tę armię było zdobycie klasztoru na Monte Cassino we Włoszech w maju 1944 roku, o której mówi piosenka z wprowadzenia.

1
Ćwiczenie 10
R1AFjOWKZPxNY1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NUB6v32_0000001W

Jak granice przekraczały ludzi?

Podróżując z kraju do kraju, ludzie przekraczają granice. Wielu Polaków w czasie II wojny światowej mieszkało ciągle w jednej wsi, w jednym domu, ale okazywało się, że wraz ze zmianami na froncie dom ten należał raz do jednego, raz do innego państwa. Ludzie ci mawiali, że to nie oni przekraczali granicę, tylko granica ich przekraczała.

1
Ćwiczenie 11
RlEQKJSB6B2yS1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RpoEIh4Jka8yU
Struktura narodowościowa II Rzeczypospolitej
Krystian Chariza i zespół,
R1BjlaYd2DAKj
Mapa współczesnej Polski
Krystian Chariza i zespół,
1
Ćwiczenie 12
RL3hTwZBusqUs1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 13
RQfiiNXIf0AsC1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NUB6v32_0000002R
Co wiem?

Mapa Polski po II wojnie światowej różniła się zasadniczo od tej z 1939 roku. Polska straciła ziemie na wschodzie na rzecz Związku Radzieckiego. Zyskała natomiast Dolny Śląsk i Pomorze Zachodnie oraz Warmię i Mazury kosztem pokonanych w wojnie Niemiec. Zmiany te były wynikiem decyzji wielkiej trójki – przywódców Związku Radzieckiego, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Państwa te zaakceptowały także radziecką dominację w powojennej Polsce.

Co potrafię?

Porządkować wydarzenia w kolejności chronologicznej.

R13EHxKyTsDr91
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!

Co to znaczy „wygrać wojnę”? Czy wystarczy, jeśli przeciwnik został pokonany? Zanim odpowiesz na to pytanie, zastanów się nad dwiema kwestiami.

Po pierwsze, przypomnij z historii starożytnej pojęcie pyrrusowego zwycięstwa.

Po drugie, oceń racje tych Polaków, którzy po zakończeniu wojny uważali, że nie mają powodów do zbyt wielkiej radości i że Polska, choć oficjalnie była w gronie państw zwycięskich, tak naprawdę wojnę przegrała.