Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R1OeDkUN0nBM1

Jak zdobywać wiedzę za granicą, czyli kształcenie w innych krajach Unii Europejskiej

Warto mieć w życiu kompas!
pixabay, licencja: CC 0
R1eXQPv1mYC2g11
zadanie interaktywne
Contentplus.pl sp. z o.o. na podstawie: OECD, Education at a Glance, 2014, licencja: CC BY 3.0
Ćwiczenie 1

Po zapoznaniu się z zamieszczonym materiałem źródłowym wykonaj polecenia.

  • Porównaj strukturę wykształcenia w Polsce przed przystąpieniem do Unii Europejskiej i po przystąpieniu. Określ tendencje tych zmian.

  • Omów kierunki zmian struktury wykształcenia w państwach Unii Europejskiej [UE 21] w latach 2000–2012.

  • Porównaj strukturę wykształcenia w Polsce i państwach Unii Europejskiej [UE 21] w roku 2000 i 2012.

Wykonajcie zadanie, pracując w kilkoosobowych grupach.

Ćwiczenie 2
  • Zastanówcie się, w jaki sposób zmiany zachodzące w strukturze wykształcenia wpływają na funkcjonowanie polskiego rynku pracy.

tugrjTfvNj_0000000Y
R1OeDkUN0nBM1
Warto mieć w życiu kompas!
pixabay, licencja: CC 0
Skazany na sukcesHenry Ford
Henry Ford Skazany na sukces

Każdy, kto przestaje się uczyć, jest stary, bez względu na to, czy ma 20 czy 80 lat. Kto kontynuuje naukę, pozostaje młody. Najwspanialszą rzeczą w życiu jest utrzymywanie swojego umysłu młodym.

tugrjTfvNj_00000_BIB_001Henry Ford, [w:] A. Podlaski, Skazany na sukces, Gliwice 2010.
Co potrafię?
  • wymienić prawa i obowiązki ucznia;

  • wyjaśnić, czym jest Unia Europejska;

  • wymienić zasady funkcjonowania UE i scharakteryzować obszary polityki UE.

Nauczysz się
  • wyjaśnisz, na czym polega kształcenie przez całe życie;

  • scharakteryzujesz edukację w Unii Europejskiej;

  • wyjaśnisz zasady deklaracji bolońskiej oraz programu ERASMUS+;

  • wyjaśnisz, jakie możliwości kształcenia mają uczniowie i studenci na terenie państw europejskich;

  • wyjaśnisz zasady uznawalności wykształcenia w UE.

tugrjTfvNj_0000001U

Podstawy kształcenia za granicą z perspektywy celów Unii Europejskiej

Znamy już podstawy systemu oświaty w Polsce. Jednak możliwości, jakie daje choćby członkostwo w Unii Europejskiej, otwierają szanse wszystkim, którzy chcieliby kształcić się bądź uzupełniać swoją edukację za granicą. Nie jest to trudne, trzeba tylko wiedzieć, jak i gdzie można się uczyć.

RE5c4j2AfrHoA1
A może dalsza edukacja w Europie?
licencja: CC 0

Jest wiele powodów, by uczyć się w innym kraju, np. europejskim. Oto kilka z nich:

  • Pogłębicie praktyczną znajomość innego języka. Uczestnictwo w kursach lub warsztatach za granicą sprawi, że wasze umiejętności porozumiewania się w obcym języku poprawią się  znacząco. Jeśli nie posiadacie kompetencji językowych, to idealna okazja by poznać inny język europejski i posługiwać się nim na zadawalającym poziomie;

  • Zwiększycie możliwości zatrudnienia. Dzięki uczestnictwu w kursach lub warsztatach organizowanych w innym kraju wzbogacicie swoje CV. Doświadczenie z pobytu za granicą może okazać się cennym atutem u potencjalnego pracodawcy;

  • Poszerzycie swoje horyzonty. Poznając inną kulturę, będziecie mieli nowe spojrzenie na wiele rzeczy i zwiększycie swoje zdolności adaptacyjne;

  • Staniecie się pewniejsi siebie. Konieczność radzenia sobie w obcym kraju da wam więcej pewności i wiary w siebie;

  • Poznacie inne kultury, systemy edukacji, kształcenia. Pogłębiona wiedza na temat innych kultur rozwinie wasze umiejętności interpersonalne, co ułatwi pracę bądź naukę z osobami z różnych środowisk;

  • Spotkacie osoby rozmaitych narodowości i zyskacie nowych przyjaciół.

tugrjTfvNj_0000002J

Dla zainteresowanych

Polityka edukacyjna Unii Europejskiej

Każdy z krajów Unii Europejskiej sam kształtuje swoją politykę edukacyjną, jednak Wspólnota wspiera je w tym zadaniu, określając wspólne cele i upowszechniając dobre wzorce. Systemy edukacyjnie w krajach UE różnią się pod wieloma względami, m.in. modelem zarządzania, sposobem finansowania, poziomami edukacyjnymi, wiekiem rozpoczęcia i zakończenia edukacji obowiązkowej.

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

TYTUŁ XII EDUKACJA, KSZTAŁCENIE ZAWODOWE, MŁODZIEŻ I SPORT

Artykuł 165

  1. Unia przyczynia się do rozwoju edukacji o wysokiej jakości, poprzez zachęcanie do współpracy między Państwami Członkowskimi oraz, jeśli jest to niezbędne, poprzez wspieranie i uzupełnianie ich działalności, w pełni szanując odpowiedzialność Państw Członkowskich za treść nauczania i organizację systemów edukacyjnych, jak również ich różnorodność kulturową i językową. Unia przyczynia się do wspierania europejskich przedsięwzięć w zakresie sportu, uwzględniając jego szczególny charakter, jego struktury oparte na zasadzie dobrowolności oraz uwzględniając jego funkcję społeczną i edukacyjną.

  2. Działanie Unii zmierza do:

    • rozwoju wymiaru europejskiego w edukacji, zwłaszcza przez nauczanie i upowszechnianie języków Państw Członkowskich,

    • sprzyjania mobilności studentów i nauczycieli, między innymi poprzez zachęcanie do akademickiego uznawania dyplomów i okresów studiów,

    • promowania współpracy między instytucjami edukacyjnymi,

    • rozwoju wymiany informacji i doświadczeń w kwestiach wspólnych dla systemów edukacyjnych Państw Członkowskich,

    • sprzyjania rozwojowi wymiany młodzieży i wymiany instruktorów społeczno‑oświatowych, a także zachęcania młodzieży do uczestnictwa w demokratycznym życiu Europy,

    • popierania rozwoju kształcenia na odległość,

    • rozwoju europejskiego wymiaru sportu, przez popieranie uczciwości i dostępności we współzawodnictwie sportowym oraz współpracy między podmiotami odpowiedzialnymi za sport, jak również przez ochronę integralności fizycznej i psychicznej sportowców, w szczególności tych najmłodszych.

  3. Unia i Państwa Członkowskie sprzyjają współpracy z państwami trzecimi oraz z organizacjami międzynarodowymi właściwymi w dziedzinie edukacji i sportu, zwłaszcza z Radą Europy.

tugrjTfvNj_00000_BIB_002Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Ćwiczenie 3

Przeczytaj przytoczony fragment i odpowiedz na pytanie:

  • W jaki sposób UE prowadzi politykę w obszarze edukacji? Scharakteryzuj najważniejsze elementy tej polityki.

Deklaracja bolońska

R1L3WrGwuuEG41
domena publiczna

Model europejskiego kształcenia oraz narodowe systemy edukacyjne w Europie podlegają dużej konkurencji ze strony amerykańskich i azjatyckich modeli edukacyjnych. W takich okolicznościach reakcją na te zmiany w europejskim środowisku edukacyjnym była deklaracja bolońska podpisana 19 czerwca 1999 roku. Zgodnie z jej zapisem „«Europa Wiedzy» jest teraz powszechnie uznawana za niezastąpiony czynnik rozwoju społecznego i ludzkiego oraz niezbędny element wzmocnienia i wzbogacania tożsamości europejskiej dającej obywatelom Europy umiejętności niezbędne do stawienia czoła wyzwaniom nowego tysiąclecia wraz ze świadomością wspólnych wartości oraz przynależności do wspólnej przestrzeni społeczno‑kulturowej. Znaczenie edukacji oraz współpracy edukacyjnej dla rozwoju i umocnienia stabilnych, pokojowych oraz demokratycznych społeczeństw jest powszechnie uznawane za bardzo ważne. W deklaracji zwrócono uwagę na centralną rolę uczelni w rozwoju kulturalnym Europy. Podkreślono w niej znaczenie stworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego jako klucza do zwiększenia mobilności i zatrudnialności (ang. employability) obywateli oraz ogólnego rozwoju kontynentu.”

Źródło: Deklaracja Bolońska,

Europejska Sieć Informacji o Edukacji

Młodzi obywatele Unii Europejskiej mają prawo chodzić do szkoły w każdym jej kraju na takich samych warunkach jak obywatele tego państwa. Mają prawo do uczęszczania do klasy z rówieśnikami, na podobnym poziomie wykształcenia, jak ich klasa w kraju pochodzenia – niezależnie od ich znajomości języka ojczystego danego kraju.

W wypadku migracji zarobkowej rodziców będących obywatelami UE, zgodnie z jej prawem, dzieci są uprawnione do bezpłatnej nauki języka w nowym kraju, aby łatwiej mogły zaadaptować się do nowego środowiska szkolnego.

Należy pamiętać jednak, że system oświaty w nowym kraju może się bardzo różnić od tego w kraju pochodzenia. Na przykład: w niektórych krajach należy wybrać między kształceniem akademickim i zawodowym na bardzo wczesnym wiekowo etapie. Dlatego właśnie w UE nie uznaje się automatycznie świadectw szkolnych z innych państw członkowskich. W niektórych krajach należy wystąpić do odpowiedniego urzędu krajowego o uznanie świadectwa szkolnego przed zapisem do lokalnej szkoły.

O systemach oświatowych w krajach UE można dowiedzieć się z Europejskiej Sieci Informacji o Edukacji – EURYDICE. Sieć została utworzona w roku 1980 wspólnie przez Komisję Europejską i kraje członkowskie UE w celu wymiany informacji o krajowych systemach edukacji.

Sieć Eurydice składa się z:

  • Europejskiego Biura Eurydice, które koordynuje prace sieci, analizuje zebrane informacje oraz publikuje opracowania;

  • 40 biur krajowych w 36 krajach uczestniczących w europejskim programie Erasmus+, które zbierają informacje krajowe i biorą udział w prowadzonych analizach

tugrjTfvNj_0000004D

Uczymy się przez całe życie... nieważne gdzie

Zbyt wielu młodych ludzi przedwcześnie rezygnuje z kształcenia. Tymczasem osoby przedwcześnie kończące naukę są w większym stopniu narażone na ryzyko długotrwałego bezrobocia, ubóstwa i wejścia na drogę przestępczą, a ich koszt dla gospodarki europejskiej, według danych Europejskiego Urzędu Statystycznego (European Statistical Office, Eurostat), wynosi około 1,25% PKB. Dlatego tak wiele słyszymy o pozytywnych skutkach kształcenia ciągłego.

Co oznacza stwierdzenie z tytułu lekcji w XXI wieku? Uczenie przez całe życie – to zorientowanie na efekty uczenia się. To podporządkowanie działań interesowi osób uczących się w różnych sytuacjach (w szkole i na uczelni, stażach i kursach, w pracy,  różnych organizacjach i wprost w sytuacjach życia codziennego), w różnym wieku - z podkreśleniem potrzeby spójności działań wielu instytucji, resortów i partnerów. Uczenie się przez całe życie to także równe traktowanie, docenianie i promowanie uczenia się w rozmaitych formach i na różnych etapach życia, z podkreśleniem potrzeby rozwoju słabiej dotychczas rozwiniętych form i etapów uczenia się, w tym zwłaszcza wczesnej edukacji, edukacji praktycznej powiązanej ściśle z potrzebami gospodarki i społeczeństwa obywatelskiego oraz edukacji dorosłych, łącznie z edukacją osób starszych.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej

Idea edukacji przez całe życie pojawiła się na początku XX wieku. Jednakże jako uniwersalna i humanistyczna koncepcja ukształtowana została w latach 70. XX wieku przy udziale UNESCO. Zakładała, że „każdy człowiek ma prawo i powinien uczyć się przez całe swoje życie. W strategii lizbońskiej podano dokładną definicję Life Long Learning: „wszelkie działania związane z uczeniem się przez całe życie, zmierzające do poprawy poziomu wiedzy, umiejętności i kompetencji w pespektywie osobistej, obywatelskiej, społecznej i/lub związanej z zatrudnieniem”.

Idea Life Long Learning dotyczy zarówno rozwoju indywidualnego, jak i rozwoju cech społecznych we wszystkich formach i kontekstach, w systemie formalnym i nieformalnym. Nacisk kładziony jest na zachęcanie do nauki przez całe życie, już od wczesnego dzieciństwa. Opisywana koncepcja jest praktycznie tożsama z kształceniem ustawicznym, które jest rozumiane jako kompleks procesów oświatowych: formalnych, nieformalnych i incydentalnych, które umożliwiają uzupełnienie wykształcenia.

tugrjTfvNj_0000004O

Dlaczego warto uczyć się przez całe życie?

ZALETY KSZTAŁCENIA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE:

  • WIEDZA POSZERZA HORYZONTY – życie człowieka wykształconego jest bogatsze i ciekawsze, człowiek taki ma więcej znajomych, może zarobić więcej pieniędzy i podnieść swój poziom życia.

  • WIEDZĘ TRZEBA AKTUALIZOWAĆ – jeżeli chcemy „być na bieżąco”, musimy podążać za zmianami w świecie, sprawnie obsługiwać komputer, nie bać się nowinek technologicznych, dobrze znać język angielski.

  • WIEDZA JEST PODSTAWĄ SUKCESU ZAWODOWEGO – w wielu zawodach konieczne jest ciągłe podnoszenie kwalifikacji czy nabywanie nowych umiejętności, takich pracowników cenią pracodawcy.

  • NAUKA ODMŁADZA – spotkania z ludźmi, konieczność wyjścia z domu, podjęcia wysiłku nauki, zrozumienia tematu sprawiają, że mózg jest zmuszany do aktywności; człowiek ma możliwość sprawdzenia siebie.

  • NAUKA DODAJE PEWNOŚCI SIEBIE – im więcej sobą reprezentujemy, tym łatwiej jest myśleć o sobie dobrze, tym więcej mamy do zaoferowania innym, jesteśmy odważniejsi w kontaktach zawodowych i osobistych.

  • NAUKA ZAPEWNIA POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA – by móc spokojnie żyć i się rozwijać, musimy mieć w sobie poczucie pewności. Bezpieczeństwo wynika z poczucia własnej wartości, z przekonania, że poradzimy sobie w każdych okolicznościach, mamy dużo do zaoferowania pracodawcy, więc dostaniemy i utrzymamy pracę.

RCCUHk2e2t0qv
Sala komputerowa
stux, domena publiczna[online], dostępny w internecie: pixabay.com
tugrjTfvNj_000EX001

Programy mobilności młodych w UE

Edukacja stanowi istotny obszar aktywności Unii Europejskiej. W okresie 2007 – 2013 Komisja Europejska zintegrowała swoje inicjatywy edukacyjne i szkoleniowe pod wspólnym szyldem Uczenie się przez całe życie. Program ten umożliwiał obywatelom na każdym etapie życia poszukiwanie stymulujących możliwości edukacyjnych w całej Europie. Obejmował cztery podprogramy: Comenius (szkoły), Erasmus (szkolnictwo wyższe), Leonardo da Vinci (szkolenie i kształcenie zawodowe) oraz Grundtvig (edukacja osób dorosłych).

Od 1 stycznia 2014 roku program „Uczenie się przez całe życie”, akcja Jean Monnet, program „Młodzież w działaniu” oraz pięć innych programów (m.in. Erasmus Mundus i Tempus), zostały zastąpione programem Erasmus+. Po raz pierwszy w historii programów edukacyjnych Unii Europejskiej wspierane będą również inicjatywy związane ze sportem. Realizacja programu zaplanowana jest na siedem lat, czyli do roku 2020. W  założeniach program Erasmus+ nie różni się zasadniczo od zakończonego programu „Uczenie się przez całe życie”.

Największy nacisk w nowym programie został położony na edukację formalną i pozaformalną służącą rozwijaniu umiejętności uczniów, nauczycieli i pracowników oraz poprawie ich sytuacji na rynku pracy.

W praktyce program Erasmus+ umożliwia zagraniczną mobilność – wyjazdy w celach edukacyjnych (np. podjęcia studiów, odbycia praktyki, szkoleń lub zaangażowania się w wolontariat) uczniów, studentów, kadry edukacyjnej i pracowników młodzieżowych oraz wspiera budowę partnerstw między uniwersytetami, szkołami wyższymi i średnimi, przedsiębiorstwami i organizacjami non profit na rzecz wzmacniania innowacyjności i budowania wiedzy.

Działania w obrębie sportu służą przede wszystkim wspieraniu inicjatyw mających na celu zwalczanie przemocy, dyskryminacji i dopingu. Na dofinansowanie mogą liczyć również międzynarodowe imprezy sportowe typu non profit. link

JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow

Jeśli planujesz kształcić się, szukać pracy lub zdobywać doświadczenia za granicą, ważne jest jasne przedstawienie własnych umiejętności i kompetencji. Europass służy zapewnieniu obywatelom wszystkich państw UE równych szans w przedstawianiu kwalifikacji i doświadczenia zawodowego w sposób zrozumiały nie tylko w kraju ojczystym, ale w całej Europie. Europass obejmuje portfolio 5 dokumentów funkcjonujących w takiej samej formie na obszarze całej Europy (również w państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz krajach kandydujących do UE).

tugrjTfvNj_0000005W

Uznawalność kształcenia i szkolenia zawodowego

Już wiemy, że kształcenie jest możliwe w dowolnym kraju UE. Czy gdy zmienimy kraj pobytu, nasz zdobyty w Polsce dyplom da nam uprawnienia do podjęcia pracy lub dalszego kształcenia? Otóż nie zawsze – czasem należy zwrócić się do odpowiednich instytucji, które dokonają swoistego potwierdzenia naszych umiejętności według przepisów kraju, w którym mamy przebywać.

Uwaga!

Dla zapewnienia każdemu obywatelowi Unii Europejskiej możliwości korzystania z zasady swobodnego przepływu pracowników oraz zapewnienia możliwości wykonywania wyuczonego zawodu w państwie innym niż państwo, w którym kwalifikacje do tego zawodu uzyskał, wprowadzono w Unii Europejskiej system ułatwiający uznawanie kwalifikacji zawodowych (czyli system wzajemnego uznawania kształcenia i szkolenia zawodowego).

Każdy kraj posiada własne przepisy regulujące uznawanie kształcenia, często różne w wypadku uznania akademickiego i zawodowego. Jednak zasady uznawania kwalifikacji zawodowych do pracy w tzw. zawodach regulowanychtugrjTfvNj_000tp001zawodach regulowanych w krajach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego ujęte zostały w dyrektywach UE.

Inne od regulowanych sa zawody sektorowe. Jest to wyodrębniona grupa ośmiu profesji, których wykonywanie związane jest ze szczególną odpowiedzialnością: lekarz, pielęgniarka, położna, farmaceuta, stomatolog, weterynarz, architekt i adwokat (radca prawny). Wykonywanie tych zawodów na terenie każdego z krajów członkowskich wymaga spełnienia tych samych warunków. Dzięki temu weterynarz z Czech może bez większych problemów uzyskać potwierdzenie swoich umiejętności we Francji, jeśli zamierza tam otworzyć praktykę.

tugrjTfvNj_000tp001
tugrjTfvNj_0000006C

Kształcenie języka polskiego dla osób przebywających za granicą

Jednostką podległą Ministerstwu Edukacji Narodowej organizującą kształcenie dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą oraz wspomagającą oświatę prowadzoną przez organizacje Polaków za granicą jest Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą (ORPEG).

Do zadań ORPEG należy:

  1. Prowadzenie zespołów szkół oraz szkolnych punktów konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i Przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej;

  2. Kierowanie nauczycieli do pracy dydaktycznej za granicą;

  3. Organizowanie kursów metodycznych dla nauczycieli polonijnych;

  4. Wyposażanie szkół i ośrodków nauczania języka polskiego w podręczniki i pomoce dydaktyczne.

Omawiany ośrodek prowadzi szkolne punkty konsultacyjne przy placówkach dyplomatycznych RP ulokowanych na 6 kontynentach w 37 krajach świata. Punkty prowadzą nauczanie uzupełniające w zakresie języka polskiego i wiedzy o Polsce. ORPEG sprawuje także nadzór nad szkołami europejskimi i prowadzi kształcenie na odległość w szkołach wchodzących w jego skład (Szkoła Podstawowa im. Komisji Edukacji Narodowej, Gimnazjum im. Komisji Edukacji Narodowej oraz Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej).
Strona ORPEG

tugrjTfvNj_0000006U

Podsumowanie

Współczesny świat zmienia się bardzo szybko. Wynalazki, postęp technologiczny, rozwój wiedzy - wszystko to sprawia, że należy uczyć się i kształcić przez całe życie, aby nadążyć za tymi zmianami. Obecnie chcąc się kształcić, możemy wybrać zarówno szkołę w Polsce, jak i za granicą. W obu wypadkach zyskamy bogactwo nowej wiedzy i umiejętności, które będzie można wykorzystać w przyszłości, w życiu zawodowym.

Ćwiczenie 4

Wyjaśnij stwierdzenie: „uczyć się całe życie”.

Ćwiczenie 5

Opisz, w jaki sposób można kształcić się za granicą.

Ćwiczenie 6

Objaśnij, w jaki sposób podczas pobytu za granicą można uczyć się w języku polskim.

Ćwiczenie 7

Scharakteryzuj pojęcie uznawalności kształcenia. Jak są regulowane zasady uznawalności kształcenia i szkolenia zawodowego?

Zalecana literatura

Kożuch M., Uznawanie kwalifikacji w Unii Europejskiej, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2014.
Mazińska M., Polityka edukacyjna Unii Europejskiej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2010.

Pomocne linki

Edukacja w UE, MEN
Euridyce
Obszary działalności UE: Kształcenie, szkolenie i młodzież
Program ERASMUS+

Ćwiczenie 8
Rj02rhc3AhYQD1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9
RpvYWFpF7lyyz1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tugrjTfvNj_0000007N

Projekt edukacyjny: Nauka za granicą

  1. Nauka jest bardzo ważna i uczyć się warto. Można to robić w Polsce, ale można także za granicą.

  2. Zadanie: opracuj (korzystając również z informacji dostępnych w internecie) mini informator, dotyczący możliwości i warunków podejmowania przez młodych Polaków nauki w wybranym kraju Unii Europejskiej dla wybranego poziomu edukacyjnego (szkoła podstawowa i gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna, studia wyższe). Wskaż możliwości podtrzymania kontaktu z językiem polskim.

  3. Realizacja:

    • praca w grupie,

    • czas trwania: 2‑3 tygodnie,

    • efekt końcowy: prezentacja na forum klasy.