Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

Działalność człowieka doprowadziła do zniszczenia wielu naturalnych siedlisk oraz wymarcia tysięcy gatunków organizmów. Pozostałe naturalne ekosystemy i zagrożone wyginięciem gatunki wymagają troski i ochrony ze strony wszystkich ludzi. Jest ona najskuteczniejsza, gdy opiera się na międzynarodowej współpracy.

R10hvlEwb3HDB1
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Już wiesz
  • aby zachować różnorodność biologiczną, należy chronić przyrodę i środowisko;

  • wiele gatunków jest zagrożonych wyginięciem;

  • istnieje szereg różnych form prawnej ochrony przyrody.

Nauczysz się
  • uzasadniać konieczność międzynarodowej współpracy w celu zapobiegania zagrożeniom przyrody;

  • wymieniać przykłady konwencji i porozumień międzynarodowych, stworzonych w celu zachowania różnorodności biologicznej, oraz opisywać ich podstawowe cele;

  • podawać przykłady międzynarodowych form ochrony przyrody występujących w Polsce;

  • opisywać znaczenie sieci obszarów Natura 2000 dla zachowania bioróżnorodności Europy.

iMhKNuEtDi_d5e168

1. Ochrona przyrody a potrzeby społeczeństw

Zasięgi występowania organizmów obejmują obszary wykraczające poza granice państw. Gatunki często żyją na terenie kilku krajów, zwykle sąsiadujących ze sobą. Granice administracyjne nie są barierą dla zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby, które rozprzestrzeniając się, rzutują na przyrodę obszarów przyległych. Dlatego, aby skutecznie chronić rzadkie bądź zagrożone wyginięciem gatunki, należy objąć je ochroną prawną we wszystkich państwach, na terenie których żyją. Jest to niezwykle trudne zwłaszcza w przypadku zwierząt, które przemieszczają się na bardzo duże odległości, np. ptaków. Nie wystarczy objęcie ich ochroną tam, gdzie gniazdują, trzeba stworzyć im także odpowiednie warunki w miejscach dobierania się w pary, odchowu młodych, żerowania, a także na wszystkich obszarach, przez które przebiegają ich drogi migracyjne.

Na jakość ochrony środowiska i różnorodności biologicznej ma wpływ rozwój ekonomiczny i gospodarczy danego państwa, a nawet kontynentu. Bioróżnorodność Azji, Afryki czy Ameryki Południowej jest bardzo bogata, a zagraża jej przede wszystkim rabunkowa eksploatacja zasobów naturalnych. Kluczowy element zachowania różnorodności biologicznej na tych obszarach stanowi zrównoważony rozwójzrównoważony rozwójzrównoważony rozwój, czyli taki rozwój społeczny, ekonomiczny i gospodarczy, który gwarantuje zaspokojenie potrzeb obywateli, nie naruszając jednocześnie zasobów naturalnej przyrody.

RlB36etD10O921
Źródło: Anita Mowczan, licencja: CC BY 3.0.

Podstawowym zadaniem zrównoważonego rozwoju jest zachowanie harmonii pomiędzy 3 podstawowymi elementami rzutującymi na przyszłość człowieka na Ziemi: środowiska, gospodarki i społeczeństwa, a także sprawienie, aby żaden z nich nie wpływał negatywnie na inny. Pożądane jest, żeby wzrost gospodarki prowadził do zwiększenia spójności społecznej, czyli zmniejszenia dysproporcji między różnymi narodami. Podniesienie zamożności społeczeństw nie może z kolei odbywać się kosztem stanu środowiska. Tymczasem w krajach Trzeciego Świata tak właśnie się dzieje. Rozwój często dokonuje się poprzez rabunkową gospodarkę zasobami, np. wycinanie ogromnych obszarów lasów w Chinach. Nadmierną eksploatację drewna wspiera zapotrzebowanie na ten surowiec w USA i Europie, gdzie zasoby naturalne są bardziej ograniczone i lepiej chronione. W efekcie państwa takie, jak Chiny, notują szybki wzrost gospodarczy, ale z drugiej strony rujnują środowisko przyrodnicze. Efektem tego jest na przykład pustynnienie dużych obszarów kraju i powtarzanie się długotrwałych okresów suszy. Ich skutki są odczuwane nie tylko w Chinach.

Polecenie 1

Przeanalizuj schemat przedstawiony na ilustracji 1 i zinterpretuj użyte w nim pojęcia: znośny, sprawiedliwy, wykonalny.

Ciekawostka

Pojęcie zrównoważonego rozwoju powstało na długo przed Szczytem Ziemi w Rio de Janeiro. Po raz pierwszy pojawiło się w leśnictwie niemieckim w XIX w. W leśnictwie zrównoważony rozwój to koncepcja, według której w danym okresie można wycinać tylko tyle drzew, ile może urosnąć w tym samym czasie. Zapewnia to ciągłe istnienie lasu na danym terenie oraz stałe użytkowanie go przez człowieka.

iMhKNuEtDi_d5e221

2. Różnorodność biologiczna wspólnym dobrem wszystkich narodów

Idea zrównoważonego rozwoju upowszechniła się, stając się doktryną polityczną, po konferencji Narodów Zjednoczonych, zwanej Szczytem Ziemi. Konferencja ta została zorganizowana w 1992 r. w Rio de Janerio pod hasłem Środowisko i Rozwój. W wydarzeniu tym brali udział przedstawiciele rządów 172 państw i ok. 2400 organizacji pozarządowych. Podpisano kilka dokumentów dotyczących wspólnych (międzynarodowych) działań na rzecz ochrony przyrody i środowiska przed negatywnym wpływem cywilizacji ludzkiej oraz zachowania w odpowiednim stanie zasobów naszej planety. Najważniejszymi dokumentami były Konwencja o różnorodności biologicznej i Agenda 21.

R10hvlEwb3HDB1
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Konwencja o różnorodności biologicznejkonwencja o różnorodności biologicznejKonwencja o różnorodności biologicznej (ang. Convention on Biological Diversity) zobowiązuje państwa członkowskie do:

  • opracowania krajowych strategii, planów lub programów ochrony różnorodności biologicznej;

  • identyfikowania i monitorowania stanu bioróżnorodności na wszystkich jej poziomach;

  • rozpoznania procesów i działań, które mają lub mogą mieć negatywny wpływ na bioróżnorodność;

  • śledzenia skutków działań ochronnych oraz tych, które mają negatywny wpływ na gatunki i ich zespoły.

Konwencja reguluje także sposób korzystania z zasobów różnorodności biologicznej, określając zasady sprawiedliwego podziału korzyści płynących z jej eksploatacji. Do 2010 r. konwencję podpisały 193 państwa, a idee zrównoważonego rozwoju i ochrony bioróżnorodności stały się ważnym elementem systemu prawa międzynarodowego.

Agenda 21Agenda 21Agenda 21 jest międzynarodowym programem wdrażania w życie zrównoważonego rozwoju na poziomie krajowym. Postuluje się w nim między innymi:

  • ochronę gatunków zagrożonych, rozumianą jako ochronę organizmów lądowych i wodnych w miarę możliwości w obrębie ich naturalnych ekosystemów, ale także na stanowiskach zastępczych, w ogrodach zoologicznych, botanicznych, w bankach genów;

  • zapobieganie wylesianiu; dokument wyraźnie podkreśla, że ma ono na celu nie tylko zapewnienie zasobów drewna do celów gospodarczych, ale także ochronę ekosystemów leśnych, zaprzestanie zubażania ich różnorodności biologicznej i dewastacji gleb;

  • przeciwdziałanie pustynnieniu, które należy osiągnąć m.in. poprzez konserwację gleb, zalesianie terenów zagrożonych suszą i uświadamianie lokalnym społecznościom roli lasów w stabilizowaniu obiegu wody;

  • ochronę mórz i oceanów wraz ze strefami przybrzeżnymi oraz wprowadzenie regulacji prawnych zabezpieczających przed nadmierną eksploatacją łowisk, a co za tym idzie, spadkiem różnorodności gatunkowej i genetycznej ryb;

  • zachowanie różnorodności genetycznej roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych, ograniczenie stosowania pestycydów w celu zachowania różnorodności biologicznej agrocenoz oraz zapobieganie innym zanieczyszczeniom środowiska.

W dokumencie podkreśla się także konieczność stosowania demokratycznych sposobów rozwiązywania problemów, wagę równouprawnienia kobiet, wyrównywania na świecie dysproporcji w poziomie życia dla uniknięcia konfliktów społecznych oraz wskazuje się na znaczenie ograniczenia konsumpcji dóbr materialnych (w państwach wysoko rozwiniętych) i roli nowych technologii w drodze do rozwoju zrównoważonego.

Polecenie 2

W dostępnych źródłach odszukaj szczegółowy spis zadań zawarty w Agendzie 21. Wskaż zadania najważniejsze z punktu widzenia obywatela naszego kraju i uzasadnij swój wybór.

Ciekawostka

W czasie Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 r. podpisano ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Określa ona zasady międzynarodowej współpracy dotyczącej ograniczenia emisji gazów cieplarnianych powodujących zjawisko globalnego ocieplenia.

iMhKNuEtDi_d5e303

3. Sieć obszarów Natura 2000

Realizacja idei zrównoważonego rozwoju na terenie krajów członkowskich Unii Europejskiej polega na ochronie gatunków i ekosystemów, przeprowadzana jest przede wszystkim w sieci obszarów Natura 2000Natura 2000sieci obszarów Natura 2000. Sieć ma ułatwiać przemieszczanie się dzikich organizmów i wymianę genów między populacjami, tym samym przyczyniać się do zachowania bioróżnorodności. Nie zastępuje ona krajowego systemu obszarów chronionych, ale go wzbogaca i uzupełnia. Obszary Natura 2000 są wyznaczane przez państwa członkowskie głównie na wniosek naukowców badających ekosystemy.

Przykładem obszaru Natura 2000 jest Dolina Rospudy – jeden z najcenniejszych pierwotnych obszarów torfowiskowych w Europie, miejsce występowania wielu rzadkich gatunków ptaków, jak: bocian czarny, dubelt, sowa błotna, sóweczka, gadożer, bielik, a wśród roślin na przykład 20 gatunków storczyków, w tym najrzadszego polskiego storczyka – miodokwiatu krzyżowego, niewystępującego już naturalnie na żadnym innym stanowisku w naszym kraju.

W 2007 r. Dolina Rospudy stała się powodem ogólnoeuropejskiego sporu w związku z budową obwodnicy miasta Augustowa, która zgodnie z pierwotnym planem miała przebiegać przez środek tego unikatowego terenu. Już wówczas był on objęty ochroną jako jeden z obszarów sieci Natura 2000. Wyznaczenie drogi naruszającej jego terytorium łamało zatem unijne przepisy o ochronie przyrody. W lutym 2007 r. rozpoczęły się prace budowlane, przeciwko którym silnie protestowała większość głównych organizacji ekologicznych działających w Polsce (m.in. Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Greenpeace, WWF, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Polska Zielona Sieć). Wstrzymaniu prac sprzeciwiała się natomiast lokalna ludność, dla której budowa drogi była szansą na wyprowadzenie z miasta samochodów ciężarowych podążających masowo w kierunku położonych niedaleko przejść granicznych z Litwą, Białorusią i Rosją. Determinacja mieszkańców była duża, ponieważ nasilony ruch tranzytowy stanowił nie tylko niewygodę, ale także poważne zagrożenie ich zdrowia i życia. Ostatecznie, po kategorycznym sprzeciwie Komisji Unii Europejskiej i zapowiedzi narzucenia na Polskę ogromnych kar finansowych w razie kontynuowania prac, budowy zaprzestano. W 2009 r. wytyczono nowy wariant drogi z ominięciem cennych przyrodniczo obszarów.

R6qQVSpQlfXyX1
Źródło: Michał Chilmon (https://www.flickr.com), licencja: CC BY ND 2.0.

Obszary Natura 2000 zostały wprowadzone do polskiego prawa ochrony przyrody jako forma ochrony obszarowej w wyniku stosowania 2 dyrektyw unijnych: Dyrektywy o ochronie dziko żyjących ptaków, zwanej także dyrektywą ptasiądyrektywa ptasiadyrektywą ptasią, oraz Dyrektywy o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory, określanej mianem dyrektywy siedliskowejdyrektywa siedliskowadyrektywy siedliskowej.

R1BqhaWTpJObi1
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
RHRT9rvCYpJT61
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.

Celem dyrektywy ptasiej jest zachowanie wszystkich dzikich gatunków ptaków występujących na terytorium Europy oraz zapobieganie niehumanitarnym metodom ich odławiania, np. przy użyciu siatek i sideł. Główną metodą ochrony ptactwa, do której zobowiązuje dyrektywa ptasia, jest tworzenie obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO) obejmujących miejsca gniazdowania, odchowu młodych, żerowania, pierzenia się i odpoczynku w czasie migracji. Dokument zawiera także wykaz ponad 200 gatunków ptaków zagrożonych wyginięciem, określanych mianem gatunków priorytetowych, których zachowanie jest szczególnie ważne dla różnorodności biologicznej.

Dyrektywa siedliskowa zobowiązuje kraje członkowskie UE do ochrony zagrożonych typów siedlisk przyrodniczych będących miejscami życia ginących gatunków roślin i zwierząt (innych niż ptaki). Główną metodą ochrony takich terenów jest tworzenie specjalnych obszarów ochrony siedlisk (SOO). Wyznacza się je na podstawie zamieszczonych w dyrektywie list zagrożonych siedlisk i gatunków. Podobnie jak w przypadku dyrektywy ptasiej, dyrektywa siedliskowa zabrania niehumanitarnego i nadmiernego odłowu zwierząt, zwłaszcza ryb i ssaków, a także ich zabijania. Dodatkowo wyróżnia ona typy ekosystemów wyjątkowo ważne dla zachowania różnorodności biologicznej, czyli tzw. siedliska priorytetowe oraz priorytetowe gatunki roślin i zwierząt (kilkadziesiąt gatunków). Należą do nich m.in. foka szara, niedźwiedź brunatny, kumak górski, kozioróg dębosz, obuwik pospolity.

Polecenie 3

Korzystając z różnych źródeł informacji, odszukaj obszar Natura 2000 położony najbliżej twojego miejsca zamieszkania. Dowiedz się, czy jest on specjalnym obszarem ochrony ptaków czy siedlisk. Wymień wybrane rzadkie gatunki organizmów, objęte ochroną na tym obszarze, i naucz się je rozpoznawać

Ciekawostka

Obecnie sieć Natura 2000 w Polsce obejmuje 849 obszarów ochrony siedlisk oraz 145 obszarów ochrony ptaków. Łącznie zajmują one ponad 1/5 powierzchni lądowej (ponad 6,2 mln ha) naszego kraju. Cała sieć Natura 2000 zajmuje ok. 20% powierzchni krajów Unii Europejskiej.

iMhKNuEtDi_d5e376

4. Międzynarodowe formy ochrony przyrody w Polsce

Międzynarodowa ochrona różnorodności biologicznej może być o wiele bardziej skuteczna od działań podejmowanych przez pojedyncze państwa, dlatego powstało sporo konwencji międzynarodowych, których celem jest stworzenie obszarów chronionych, służących zachowaniu bioróżnorodności.

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) w trosce o zachowanie cennych przyrodniczo obszarów świata doprowadziła do utworzenia w 1971 r. światowej sieci obszarów chronionych zwanych rezerwatami biosferyrezerwat biosferyrezerwatami biosfery. Obszary te zostały powołane w ramach programu Człowiek i biosfera (ang. Man and the Biosphere, w skrócie MAB). Obecnie na świecie jest 621 takich obszarów, z czego 10 w Polsce. Unikalne i cenne przyrodniczo obszary mogą także znaleźć się na Liście światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO. Na terenie Polski takim obszarem jest Puszcza Białowieska.

R1bmOCxOd1u6J1
W legendzie liczby oznaczają ilość rezerwatów biosfery w poszczególnych państwach

Polska przystąpiła także do konwencji ramsarskiej podpisanej w 1971 r. w miejscowości Ramsar w Iranie. Dokument ten zobowiązuje państwa członkowskie do ochrony terenów wodno‑błotnych, na których występują liczne gatunki zagrożonych zwierząt, zwłaszcza ptaków. W Polsce znajduje się 13 obszarów chronionych w ramach tej konwencji. Na całym świecie jest ich prawie 2 200.

R4DcBjjJRpjNw1
Źródło: Eume (http://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY-SA 3.0.

Nasz kraj jest również sygnatariuszem konwencji berneńskiej, obejmującej ochroną zagrożone gatunki dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedliska naturalne, a także konwencji helsińskiej, otaczającej opieką środowisko morskie obszaru Morza Bałtyckiego.

Żyjące w Polsce zagrożone wyginięciem lub rzadkie gatunki zwierząt są dodatkowo chronione na mocy innych porozumień międzynarodowych. Najważniejszymi z nich są: konwencja bońska, która obejmuje ochroną gatunki wędrowne, Porozumienie Eurobats, zajmujące się ochroną nietoperzy, oraz Porozumienie Ascobans, zobowiązujące do ochrony małych waleni Bałtyku i Morza Północnego.

Polecenie 4

Biorąc po uwagę krajowe i międzynarodowe formy ochrony przyrody obowiązujące w Polsce, wymień na ile sposobów może być chroniony szczególnie cenny obszar – siedlisko rzadkich organizmów. Oceń, czy jest to ochrona skuteczna.

Ciekawostka

Inicjatywy mające na celu ochronę zagrożonych wyginięciem gatunków są także podejmowane przez międzynarodowe organizacje pozarządowe działające na terenie naszego kraju. Należą do nich m.in. WWF (ang. World Wide Fund for Nature) czyli Światowy Fundusz na Rzecz Przyrody, oraz Greenpeace. Organizacje te poprzez akcje społeczne i kampanie edukacyjne zwiększają świadomość ludzi i zachęcają do czynów służących ochronie środowiska naturalnego.

iMhKNuEtDi_d5e443

5. Konwencja waszyngtońska (CITES)

Liczne gatunki zwierząt zostały niemalże wytępione z powodu nadmiernego, często nielegalnego ich odławiania i polowania na nie w celu pozyskania takich surowców, jak kość słoniowa, rogi nosorożców, kości i futro dzikich kotów, których cena na czarnym rynku jest niewyobrażalnie wysoka. Stale rosnący popyt na egzotyczne zwierzęta i rośliny oraz wytworzone z nich produkty potęgują to zjawisko. Aby zmniejszyć popyt, wprowadzono międzynarodowe przepisy zakazujące handlu żywymi okazami gatunków najbardziej zagrożonych wyginięciem, ich częściami i wykonanymi z nich przedmiotami oraz regulujące handel okazami innych dziko żyjących gatunków. Reguły te zostały zawarte w konwencji waszyngtońskiejkonwencja waszyngtońskakonwencji waszyngtońskiej.

Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (ang. Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, w skrócie CITES) została podpisana 3 marca 1973 r. w Waszyngtonie, w odpowiedzi na rosnące zagrożenie dla występowania w warunkach naturalnych wielu gatunków organizmów. Dziś obowiązuje w 180 państwach. Polska przyjęła CITES 3 listopada 1989 r.

R1J8Rr1RshJ8l1
Strona internetowa CITES

Mechanizm działania konwencji polega na kontroli transgranicznego handlu gatunkami dzikimi i zagrożonymi wyginięciem. System kontroli przewiduje, że import oraz eksport gatunków objętych konwencją możliwe są jedynie po uzyskaniu odpowiednich zezwoleń lub świadectw. CITES obejmuje ochroną ponad 36 tysięcy gatunków, z czego ponad 5 600 to zwierzęta. Rygorom podlega nie tylko handel wymienionymi gatunkami, ale także ich hodowla. Posiadacze mają obowiązek rejestrowania organizmów objętych konwencją, a ich przewóz do innego kraju wymaga posiadania dokumentów potwierdzających ich pochodzenie. Kupowane na terenie Polski egzotyczne zwierzęta wymienione w konwencji waszyngtońskiej muszą mieć świadectwa, na podstawie których rejestruje się je w starostwach lub urzędach miejskich. Bez tego posiadanie okazu jest nielegalne.

R3S9FajvBCa0M1
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Zakup wyrobów z kości słoniowej, rogów nosorożca, płytek pancerza żółwi morskich (szylkretu), skóry węży, krokodyli i aligatorów, futer dzikich kotów, szkieletów koralowców rafotwórczych i biżuterii z nich wykonanej, bardzo dużych muszli niektórych ślimaków i małżów, niektórych wyrobów z drewna egzotycznego, a także preparatów leczniczych, zwłaszcza tradycyjnej medycyny chińskiej, nie jest problemem w ich kraju pochodzenia. Pamiętać należy, że kupowanie takich pamiątek oznacza wspieranie kłusowników i udział w zmniejszaniu populacji zagrożonych gatunków. Ponadto za ich przewóz do Europy grożą wysokie kary, a służby celne upoważnione są do odbierania nielegalnych przedmiotów.

Polecenie 5

W sklepach zoologicznych często oferowane są egzotyczne gatunki zwierząt. Odwiedź taki sklep, zapytaj sprzedawcę, czy posiada pozwolenie CITES dla sprzedawanych gatunków, oceń warunki, w których przetrzymywane są zwierzęta. Wyraź swoją opinię na temat zakupu dzikich zwierząt i ich hodowli w warunkach domowych.

Ciekawostka

W załącznikach do konwencji waszyngtońskiej wpisano także rodzime gatunki roślin i zwierząt. Należą do nich m.in.: morświn, niedźwiedź brunatny, wilk, ryś, bocian czarny, żuraw, drop, wszystkie gatunki sów i ptaków drapieżnych dziennych, jesiotr zachodni, niepylak apollo, pijawka lekarska, śnieżyczka przebiśnieg, miłek wiosenny oraz wszystkie gatunki storczyków.

Warto wiedzieć

Przemyt egzotycznych gatunków zwierząt jest drugim po niszczeniu siedlisk naturalnych powodem wymierania organizmów. Jest też trzecim co do wielkości po handlu bronią i narkotykami źródłem nielegalnego dochodu na świecie. Co roku przemycanych jest 200- 400 tysięcy okazów, z których transport, zwykle w nieodpowiednich warunkach, przeżywa jedynie 10% organizmów!

iMhKNuEtDi_d5e596

Podsumowanie

  • Zachowanie różnorodności biologicznej leży we wspólnym interesie wszystkich ludzi.

  • Międzynarodowa współpraca ma kluczowe znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej.

  • Zrównoważony rozwój ma zapewnić odpowiedni standard życia współczesnym społeczeństwom oraz korzystanie z zasobów przyrody kolejnym pokoleniom.

  • Idea zrównoważonego rozwoju została upowszechniona po Szczycie Ziemi w 1992 r. w Rio de Janeiro, a jej wdrożenie stało się możliwe dzięki Konwencji o różnorodności biologicznej i Agendzie 21.

  • W krajach Unii Europejskiej z ochroną przyrody związane są przede wszystkim dyrektywy ptasia i siedliskowa, na których podstawie została utworzona sieć obszarów chronionych Natura 2000.

  • Konwencja waszyngtońska (CITES) reguluje handel dzikimi i zagrożonymi wyginięciem gatunkami roślin i zwierząt, ich częściami oraz produktami z nich wytworzonymi.

Praca domowa
Polecenie 6.1

1. Rusałka pawik w dyrektywie siedliskowej został zaliczony do gatunków priorytetowych. Wyszukaj informacje na temat tego gatunku i podaj uzasadnienia tej decyzji.

Polecenie 6.2

2. Wyjaśnij, jakie znaczenie mają obszary sieci Natura 2000 w ochronie bioróżnorodności przyrody Europy.

iMhKNuEtDi_d5e660

Słowniczek

Agenda 21
Agenda 21

dokument określający zasady przygotowania i wdrażania w życie lokalne programów rozwoju zrównoważonego, sporządzony 5 czerwca 1992 r. na konferencji Narodów Zjednoczonych zwanej Szczytem Ziemi

dyrektywa ptasia
dyrektywa ptasia

(ang. Directive on the Conservation of Wild Birds) – potocznie używana nazwa dyrektywy (aktu prawnego) Wspólnoty Europejskiej nr 2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, wskazująca metody ochrony gatunków dzikich ptaków występujących na terenie Unii Europejskiej, zasady handlu nimi, dozwolone sposoby ich odłowu oraz sposoby przeciwdziałania ich zabijaniu; razem z dyrektywą siedliskową stanowi podstawę tworzenia europejskiej sieci obszarów Natura 2000

dyrektywa siedliskowa
dyrektywa siedliskowa

(ang. Directive on the Conservation of Natural Habitats and of Wild Fauna and Flora) – potocznie używana nazwa dyrektywy (aktu prawnego) Wspólnoty Europejskiej nr 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej flory i fauny; wskazuje gatunki dzikich roślin i zwierząt występujących na terenie Unii Europejskiej, które powinny być objęte ścisłą ochroną gatunkową i dla których tworzy się obszary chronione w ramach europejskiej sieci obszarów Natura 2000

konwencja o różnorodności biologicznej
konwencja o różnorodności biologicznej

(ang. Convention on Biological Diversity) – międzynarodowa umowa określająca zasady korzystania z zasobów bioróżnorodności, monitorowania jej stanu i ochrony oraz zapobiegania negatywnym zmianom w ekosystemach, które mogą skutkować wymieraniem gatunków; sporządzona 5 czerwca 1992 r. na Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju, zwanej Szczytem Ziemi

konwencja waszyngtońska
konwencja waszyngtońska

(ang. Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, w skrócie CITES) – międzynarodowa umowa regulująca zasady międzynarodowego handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, sporządzona 3 marca 1973 r. w Waszyngtonie

rezerwat biosfery
rezerwat biosfery

ekosystem charakterystyczny dla danego kraju, chroniony ze względu na swoje wysokie walory przyrodnicze jako część światowej sieci obszarów chronionych, powołany w ramach programu Człowiek i biosfera (ang. Man and the Biosphere, w skrócie MAB)

Natura 2000
Natura 2000

program Unii Europejskiej określający zasady tworzenia europejskiej sieci obszarów chronionych, którego celem jest zachowanie najcenniejszych przyrodniczo ekosystemów Europy oraz rzadkich i zagrożonych w skali kontynentu gatunków; jego podstawą prawną są dyrektywa siedliskowa i dyrektywa ptasia

zrównoważony rozwój
zrównoważony rozwój

inaczej nazywany ekorozwojem; rozwój społeczno‑gospodarczy, który nie narusza równowagi w przyrodzie i zaspokaja potrzeby wszystkich ludzi

iMhKNuEtDi_d5e811

Zadania

Ćwiczenie 1
R1JsfP9EM69UL1
zadanie interaktywne
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RV03EiTfLnLOj1
zadanie interaktywne
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
R1EqegmvqrZJl1
zadanie interaktywne
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
RP5qAJvoq5qpH1
zadanie interaktywne
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
ROMm0tsNjq0UH1
zadanie interaktywne
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.