Kampania polska czyli wrześniowa
Wprowadzenie
Poniższy tekst ukazuje, jak jedna z mieszkanek Siedlec zapamiętała wydarzenia kampanii wrześniowej.
Zeznania Gitli RabinowiczW Siedlcach i okolicy stacjonowało dużo wojska polskiego, wykopano tam rowy i okopy, szykowano się do oporu. Niemcy bombardowali Siedlce bardzo gwałtownie, a kiedy front zbliżał się, ostrzeliwano miasto z ciężkich dział. Porządek bombardowania był następujący: o 8 rano przylatywały samoloty wywiadowcze i strzelała do nich artyleria zenitowa, około 9 przylatywały bombowce i do 11 trwało bombardowanie. To samo powtarzało się po obiedzie. Miasto stało w ogniu. Ludzie pouciekali z domów, ponieważ okazało się, że piwnice stawały się grobami dla nieszczęsnych. Ludzie leżeli plackiem na ulicach, na polu, szukali schronienia pod drzewami, jedni uciekali na wieś, a kiedy wracali w czasie przerwy, nie znajdowali często śladu po swoim domu.
Zeznania Gitli Rabinowicz, [w:] Maciej Siekierski, Feliks Tych, Widziałem Anioła Śmierci. Losy deportowanych Żydów polskich w ZSRR w latach II wojny światowej, Warszawa 2006.
Zadanie na rozgrzewkę
Nazwij emocje, które mogły towarzyszyć mieszkańcom bombardowanego miasta.
Polska ofiarą dwóch totalitaryzmów – pakt Ribbentrop‑Mołotow
niemiecko‑radziecki układ zawarty 23 VIII 1939 w Moskwie, podpisany przez ministrów spraw zagranicznych obu państw (Niemiec – J. von Ribbentropa i ZSRR – W.M. Mołotowa). Składał się z dwóch części. W jawnym traktacie oba państwa zobowiązały się do powstrzymywania się od wzajemnych działań agresywnych, zachowania neutralności, gdyby druga strona „stała się przedmiotem działań wojennych ze strony trzeciego państwa”. Tajny, dodatkowy protokół podejmował kwestię „rozgraniczenia obustronnych stref interesów w Europie Wschodniej”. Strefa wpływów III Rzeszy obejmowała Litwę (z Wileńszczyzną), część Polski na zachodzie od linii rzek: Narew, Wisła, San, większość obszaru Rumunii. Strefa wpływów ZSRR obejmowała państwa bałtyckie (Estonię i Łotwę), pozostałą część Polski i Besarabię.
Na podstawie informacji z teksu źródłowego wskaż zdania, które mówią o układzie Ribbentrop-Mołotow.
- Układ ten został podpisany we wrześniu 1939 roku.
- Zawarły go Niemcy (III Rzesza) i Związek Radziecki.
- Ribbentrop i Mołotow byli ambasadorami tych państw.
- Zawarto go w Moskwie.
- Oficjalnie był paktem o nieagresji.
- Zawierał tajny protokół.
- Tajny protokół dotyczył wspólnych działań przeciw Wielkiej Brytanii.
Układ Ribbentrop‑Mołotow był ostatnim etapem przygotowań Niemiec do wojny z Polską. Rozpoczęła się ona 1 września 1939 roku niemieckim atakiem na Polskę, a zakończyła dopiero 6 lat później w Japonii.
Kampania wrześniowa (1 IX–5 X 1939)
Pierwsza faza wojny nazywana jest kampanią polską albo kampanią wrześniową. Wyjaśnij pochodzenie obu określeń.
Na podstawie mapy połącz w pary wydarzenia kampanii wrześniowej z odpowiadającymi im datami.
kapitulacja Westerplatte, kapitulacja Wizny, kapitulacja Helu, złożenie broni w bitwie pod Kockiem, początek wojny i bitwa pod Mokrą, Początek bitwy nad Bzurą., atak ZSRR na Polskę, kapitulacja twierdzy Modlin
| piątek, 1 IX 1939 | |
| czwartek, 7 IX 1939 | |
| sobota, 9 IX 1939 | |
| niedziela, 10 IX 1939 | |
| niedziela, 17 IX 1939 | |
| piątek, 29 IX 1939 | |
| poniedziałek, 2 X 1939 | |
| czwartek, 5 X 1939 |
Uporządkuj wydarzeń z ćwiczenia 4 w kolejności chronologicznej.
- Kapitulacja Wizny.
- Atak ZSRR na Polskę.
- Początek wojny i bitwa pod Mokrą.
- Kapitulacja Helu.
- Kapitulacja Westerplatte.
- Kapitulacja twierdzy Modlin.
- Złożenie broni w bitwie pod Kockiem.
- Początek bitwy nad Bzurą.
Bitwa pod Kockiem była ostatnią bitwą kampanii polskiej. Odpowiedz na pytania, posługując się liczbami.
Ile dni trwała kampania wrześniowa? ............
Ile tygodni? ............
Wyobraź sobie, że jesteś dziennikarzem telewizyjnym. Masz przygotować krótkie programy o polskich dowódcach kampanii wrześniowej, które zostaną wyemitowane w dniach, upamiętniających wydarzenia, w których się wsławili. Na podstawie kalendarium z ćwiczenia 4 oraz podanych biogramów dowódców ustal bohaterów poszczególnych dni.
7 września, 2 października, 5 października, 1 września, 10 września, 9 września
| Tadeusz Kutrzeba (1886–1947). W I wojnie światowej walczył w armii Austro-Węgier. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przeszedł do Wojska Polskiego, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W kampanii wrześniowej dowodził armią „Poznań”, a podczas bitwy nad Bzurą (której plan opracował) – połączonymi armiami „Poznań” i „Pomorze”. | |
|---|---|
| Henryk Sucharski (1898–1946). Major Wojska Polskiego. Służbę wojskową rozpoczynał w armii Austro-Węgier. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie wsławił się męstwem. Podczas kampanii wrześniowej zajmował stanowisko komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. | |
| Gen. Juliusz Rómmel (1881–1967). Pułkownik artylerii konnej armii Imperium Rosyjskiego, a potem generał dywizji Wojska Polskiego. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W kampanii wrześniowej dowodził armią „Łódź”, która wzięła udział między innymi w bitwie pod Mokrą. | |
| Gen. Józef Unrug (1884–1973). Polski wiceadmirał i oficer okrętów podwodnych. Podczas I wojny światowej był dowódcą okrętów podwodnych i flotylli okrętów podwodnych w niemieckiej flocie, a potem – oficerem polskiej marynarki wojennej. W trakcie kampanii wrześniowej dowodził obroną Wybrzeża. Na mocy jego decyzji Półwysep Helski poddał się 1 października 1939 jako jeden z ostatnich punktów oporu. | |
| Gen. Franciszek Kleeberg (1888–1941). W I wojnie światowej walczył w Legionach Polskich. Potem kształcił się w wyższych szkołach wojskowych we Francji. 6 października 1939 roku, po czterech dniach walki z Wehrmachtem pod Kockiem, złożył broń jako ostatni polski generał. | |
| Kpt. Władysław Raginis (1908–1939). Kapitan Korpusu Ochrony Pogranicza. W bitwie nad Wizną dowodził 720 żołnierzami walczącymi przeciwko 42 200 żołnierzom niemieckim gen. Guderiana. |
Szyfr
Podczas II wojny światowej polscy matematycy wsławili się tym, że przyczynili się do złamania szyfru niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Dzięki temu państwa zachodnie mogły przechwytywać tajne depesze armii niemieckiej i przygotowywać się do planowanych przez Niemców działań.
Wciel się w rolę deszyfratora. Każda litera alfabetu ma przypisaną liczbę – znajdziesz ją w tabeli. Zaszyfrowana wiadomość zapisana jest jako wykaz działań zbrojnych kampanii wrześniowej. Gdy do wartości każdej litery dodasz zamieszczoną pod nią liczbę, otrzymasz literę z zaszyfrowanej wiadomości. Na przykład M+14=17+14=31=W. Zatem pierwsza odszyfrowana litera to W.
A | Ą | B | C | Ć | D | E | Ę | F | G | H | I | J | K | L | Ł |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
M | N | Ń | O | Ó | P | Q | R | S | Ś | T | U | V | X | W | Y |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 |
Z | Ź | Ż | |||||||||||||
33 | 34 | 35 |
M | Ł | A | W | A | B | Z | U | R | A | W | I | E | L | U | Ń |
+14 | -4 | +5 | +2 | +7 | +28 | -32 | -4 | +1 | +32 | -30 | +19 | +1 | +16 | -16 | -12 |
H | E | L | G | L | I | W | I | C | E | K | O | C | K |
+4 | +7 | -13 | +15 | +12 | -5 | -22 | -11 | +14 | +18 | +13 | -19 | +20 | +19 |
W | I | Z | N | A |
+1 | +7 | -8 | -4 | +11 |
Dowiedz się (na przykład z internetu):
Jaki związek z kampanią wrześniową mają Gliwice?
Kim była postać podpisana pod odszyfrowaną wiadomością?
W jakich okolicznościach wypowiedziała zaszyfrowane tu słowa?
Bilans sił
W dowolnych źródłach odszukaj informacje na temat liczebności i wyposażenia wojsk, jakimi dysponowali podczas kampanii wrześniowej Polacy, Niemcy i Rosjanie. Jak oceniasz szanse zwycięstwa Polaków, porównując siły? Czy według ciebie były one żadne, małe, średnie czy duże?
Jakim słowem określisz postawę Polaków we wrześniu 1939 roku ?
Podsumowanie
II wojna światowa zaczęła się 1 września 1939 roku najazdem Niemiec na Polskę. Polacy liczyli na pomoc sojuszników: Anglii i Francji, która jednak nie nadeszła. Stoczyli z Niemcami liczne bitwy, w większości jednak przegrane. 17 września na walczącą z Niemcami Polskę od wschodu uderzyły wojska radzieckie. Kampania wrześniowa zakończyła się 5 października 1939 roku.
Odtworzyć na podstawie mapy przebieg wydarzeń.
W jakiej sytuacji dowódca powinien zdecydować o poddaniu swego oddziału wrogowi?