Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R3vPjOJF7GviI

Współczesny patriotyzm

Nowoczesny patriotyzm jako ochrona natury
Nela Maniewska, Natura, Pracownia Projektowania, prowadzący dr Wojciech Brzeziński, licencja: CC BY 3.0

Czy jestem patriotą?

Projekt I

Dość łatwo jest stwierdzić, kto był patriotą w czasie wojny czy podczas okupacji. Ale kogo nazwiemy patriotą w okresie pokoju w wolnym kraju? Co trzeba robić, aby czynami pokazać miłość do ojczyzny? Czy wystarczy przestrzegać prawa, płacić podatki, rzetelnie pracować, dobrze się uczyć, okazywać szacunek symbolom narodowym, świętować historyczne rocznice?
Czy kibice to patrioci, czy chuligani? Czy zależy im na wspieraniu polskich drużyn, czy raczej na rozróbach skrywanych za fasadą symboli narodowych?
A może patriotyzm nie jest już potrzebny w zjednoczonej Europie? Jakie jest twoje zdanie na ten temat?

Ćwiczenie 1

Napisz w kilku zdaniach, czym dla ciebie jest patriotyzm.

uzupełnij treść

Warto wiedzieć

Patriotyzmowi nadaje się rozmaite znaczenia. Czy, Pana(i) zdaniem, patriotyzm polega na:

Tak (zdecydowanie i raczej)

Nie (zdecydowanie i raczej)

Trudno powiedzieć

w procentach

okazywaniu szacunku godłu, fladze i hymnowi narodowemu

94

4

2

dbałości o przekazywanie dzieciom w rodzinie wartości narodowych

94

2

4

gotowości do walki i oddania życia za ojczyznę

90

6

4

poszanowaniu i przestrzeganiu prawa

90

7

3

udziale w wyborach

87

10

3

dbałości o religijne wychowanie dzieci w rodzinie

77

19

4

podejmowaniu działań na rzecz swojej społeczności lokalnej, okolicy, w której się mieszka

75

19

6

wypełnianiu obowiązków zawodowych

75

20

5

odbywaniu służby wojskowej

75

20

5

kibicowaniu polskim sportowcom

70

25

5

płaceniu podatków

68

28

4

zaangażowaniu w działalność publiczną

68

25

7

Źródło: CBOS

Jak pokazują badania CBOS, Polacy nie są zgodni co do znaczenia słowa patriotyzm. Oto podsumowanie odpowiedzi na pytanie:
Jak Pan(i) rozumie patriotyzm?

Ćwiczenie 2

Przeprowadźcie w swojej klasie sondaż na temat patriotyzmu. Ankietowani powinni zaznaczyć trzy najważniejsze odpowiedzi z listy przedstawionej niżej. Wykorzystując znane wam programy komputerowe przedstawcie wynik ankiety w formie wykresu kołowego.

  1. Walka w obronie kraju w razie zagrożenia

  2. Uczciwa praca, rzetelna nauka

  3. Przestrzeganie prawa, płacenie podatków

  4. Udział w wyborach, aktywność polityczna

  5. Znajomość historii i tradycji ojczystych

  6. Ochrona zdrowia obywateli i środowiska naturalnego

  7. Uroczyste obchodzenie świąt państwowych

  8. Działalność charytatywna i wolontariat

  9. Szacunek i pomoc dla obywateli innych państw

  10. Duma z osiągnięć wybitnych Polaków

tN4AdlhpSd_0000003D

My, patrioci

Dobrym przykładem miłości do ojczyzny jest zachowanie pamięci o naszych przodkach.

REd6dt7j8gJWq1
Film 1 Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.
RKlgscgoyLOQm1
Film 2 Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Wiele osób od lat porządkuje zapomniane groby rodaków w kraju i za granicą, np. we Lwowie, Wilnie, Grodnie i na innych terenach dawnej Polski. Pięknym przykładem takich działań jest Cmentarz Orląt Lwowskich. W latach osiemdziesiątych XX‑stego wieku prace porządkowe rozpoczęli tam pracownicy firmy Energopol. Sprzątali cmentarz po godzinach pracy, w czasie wolnym.

R1av3VwRkU5jb
Cmentarz Orląt Lwowskich - młodych obrońców Lwowa z lat 1918 - 1920. Zdjęcie wykonane zostało w 1971 r.
PrzemekL, licencja: CC BY-SA 3.0
R1OROdRwtFYV0
Cmentarz Orląt Lwowskich po renowacji
Jan Mehlich, licencja: CC BY-SA 3.0

Wartościowym, a wydaje się, że niedocenianym przejawem współczesnego patriotyzmu jest honorowe – czyli bezpłatne – oddawanie krwi. Michał Kryński, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, młody przedsiębiorca, przez dziesięć lat oddał 15 litrów krwi. Polski Czerwony Krzyż uhonorował ten czyn odznaką „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi”.

R1ALPZzsKkzwe
Polski Czerwony Krzyż nagrodził Michała Kryńskiego tytułem „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”
Michał Kryński, licencja: CC BY 3.0

Na stronie Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu możemy przeczytać, jak ważna jest taka postawa:

Krew ludzka to płynna tkanka ustrojowa, której mimo dużego postępu medycyny nie udało się jeszcze zastąpić żadną inną substancją. Krew od zawsze była i jest symbolem życia, poświęcenia, bohaterstwa. (...) Oddanie krwi jest największym dowodem ludzkiej solidarności i miłości.

Współcześni patrioci mogą angażować się w różne działania. Nie muszą to być czyny heroiczne. Może to być praca, która wymaga wiele czasu, a nawet poświęcenia własnych pieniędzy.

Przykładem patriotyzmu jest organizowanie pomocy dla Polonii mieszkającej na Wschodzie. Taką działalnością zajmuje się „Wolność i Demokracja” – fundacja, która współpracuje z licznym gronem wolontariuszy. W 2014 roku zespół społeczników prowadził akcję „Ratujmy Polaków z Donbasu”, która pozwoliła ewakuować do kraju kilkaset osób z terenów objętych wojną z separatystami prorosyjskimi. Wielu naszych rodaków otrzymało pomoc medyczną i materialną. „Wolność i Demokracja” wspiera Telewizję Biełsat nadającą programy niezależne od władz białoruskich.

Ćwiczenie 3

Czy dbałość o język ojczysty może być patriotyzmem? Czy znajomość dzieł literatury polskiej to także patriotyzm? Czy pozostanie na emigracji jest niepatriotyczne?
Podzielcie się na cztery grupy. Ułóżcie swoją listę zachowań patriotycznych. Podyskutujcie o tym, co właściwie oznacza kochać ojczyznę i naród.

tN4AdlhpSd_0000004V

Czy patriotyzm jest trendy?

Abyśmy mogli być dumni ze swojego kraju, musimy poznać jego historię, tradycje, zwyczaje i obrzędy. Współczesny i nowoczesny patriotyzm łączy przeszłość z przyszłością. Powinien jednoczyć, a nie dzielić.

Warsztaty

Wykonajcie to polecenie w grupach. Zadaniem pierwszej będzie opracowanie konkursu: „ A to Polska właśnie ... „.
Druga grupa przygotuje oryginalne, patriotyczne nagrody.

Grupa 1

Wybierzcie pięć najbardziej znaczących miejsc w waszej okolicy. Mogą to być zabytki, miejsca pamięci narodowej, pomniki przyrody, istotne dla okolicy firmy. Zbierzcie informacje, zróbcie zdjęcia tych obiektów. Ułóżcie kilkadziesiąt pytań o różnym stopniu trudności. Starajcie się, aby pytania były atrakcyjne i różnorodne. Przygotujcie pomoce do konkursu, które będziecie mogli wyświetlać na tablicy multimedialnej lub na ekranie.

Grupa 2

Zaprojektujcie patriotyczną grafikę, którą umieścicie na koszulkach. Powinno znaleźć się na niej także chwytliwe hasło. Koszulki z nadrukami można zamówić w wielu punktach usługowych, także przez Internet. Zwróćcie się o dofinansowanie tego projektu do dyrektora szkoły albo wójta gminy (lub burmistrza dzielnicy).

Działanie wspólne obu grup:

Zaproponujcie przeprowadzenie konkursu w szkole podstawowej lub w innej klasie gimnazjum. Zwycięzcy otrzymają w nagrodę koszulki z patriotycznym nadrukiem!

tN4AdlhpSd_0000005B

Nowoczesny patriotyzm

Patriotyzm może przybierać różne formy. Studenci Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie mają różne skojarzenia na temat nowoczesnego patriotyzmu. Obejrzyj ich projekty.

R1SUi1rgKtY0n
Nowoczesny patriotyzm jako ochrona natury
Nela Maniewska, Natura, Pracownia Projektowania, prowadzący dr Wojciech Brzeziński, licencja: CC BY 3.0
RasbIvUi6ccd3
Flaga Źródło: Flaga, Michał Majdak, Pracownia Rzeźby, prowadzący prof.&nbspWiktor&nbspGutt, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1YFInAxspbAh
Domowa Piekarnia Źródło: Domowa Piekarnia, Katarzyna Kędzior, Pracownia Kreacji Przekazu, prowadzący prof.&nbspXawery&nbspPiwocki, as. Jakub Marzoch, licencja: CC BY-SA 3.0.

Projekty zrealizowane w ramach zadania konkursowego „Nowoczesny Patriotyzm” Wydział Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Organizator konkursu „Fundacja Świat Ma Sens”.

Ciekawą propozycją wyrażania miłości do ojczyzny są działania Akademii Nowoczesnego Patriotyzmu

Czym jest nowoczesny patriotyzm?
Czym jest nowoczesny patriotyzm?

Nowoczesny patriotyzm zrywa z błędnym przekonaniem, że miłość do Polski jest czymś archaicznym lub wstydliwym. Przeciwnie, postawa szacunku i oddania własnej Ojczyźnie w dzisiejszych czasach nic nie straciła na swojej aktualności. Zarazem określenie „nowoczesny” sugeruje, że pewne tradycyjne kategorie i sposoby pielęgnowania patriotyzmu kształtowane w okresie walki o niepodległość powinny dziś zostać uzupełnione o nowe spojrzenie.

Czym jest nowoczesny patriotyzm?

Młodzi ludzie poszukują radosnych form wyrażania patriotyzmu. Tak swoje zadanie definiuje „Rock Niepodległość”

Idea projektu ROCK Niepodległości
Idea projektu ROCK Niepodległości

Organizując oddolną kampanię, my młodzi Polacy pragniemy zwrócić uwagę na nowoczesne formy patriotyzmu. Nie chcemy, aby patriotyzm był pojmowany jedynie jako martyrologia, historia bądź gra polityczna. Jesteśmy patriotami i chcemy rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości świętować po swojemu, jednakże zachowując podniosłość wydarzeń 11 listopada. Mamy nowoczesne spojrzenie na Niepodległość – nie patrzymy wstecz, ale w przyszłość. Jesteśmy młodymi ludźmi, młodymi przedsiębiorcami, pragniemy pokazywać, że dzisiaj to od nas i naszej pracy zależy, jak Polska będzie wyglądała w przyszłości. Tak rozumiemy dzisiaj patriotyzm!

Idea projektu ROCK Niepodległości

tN4AdlhpSd_00000063

Top Lista Piosenek Patriotycznych

Patriotyczne piosenki to nie tylko stare utwory z pożółkłego śpiewnika, ale także współczesne przeboje. Ich autorzy toczą spory z historią, opisują piękno kraju, wyznają miłość ojczyźnie, ale też wyśmiewają narodowe wady. Wiele utworów nie ma jednoznacznej wymowy, jest refleksją i głosem w dyskusji. Na pewno znacie większość piosenek z zamieszczonej poniżej listy. Jeśli nie, wyszukajcie je w Internecie.
Zagłosujcie w klasie na piosenkę, która najbardziej wam się podoba.

  • „Nie pytaj o Polskę” – Obywatel GC

  • „Kantyczka z lotu ptaka” – J. Kaczmarski, P. Gintrowski, Z. Łapiński

  • „Kwiaty ojczyste” – Czesław Niemen

  • „Święty” – Muniek Staszczyk

  • „Nie gniewaj się na mnie Polsko” – Sztywny pal Azji

  • „Ojczyzna” – Marek Grechuta

  • „Nie pytaj o nią” – Eldo

  • „Wyjeżdżam by wrócić” – Małpa

  • „Wyglądasz źle” – Komety

  • „Wychowanie” – T. Love

Ćwiczenie 4

Poszukajcie nowych utworów muzycznych, które mówią o miłości do ojczyzny, o historii Polski, o wspaniałych ludziach. Mogą to być piosenki z ostatnich dziesięciu lat. Posłuchajcie tych utworów. Stwórzcie własną Top Listę Piosenek Patriotycznych. Możecie wykorzystać tę listę w czasie uroczystości związanych ze świętami narodowymi.