Powstanie i funkcjonowanie przedsiębiorstwa
Na początku jest pomysł...
W momencie zakładania przedsiębiorstwa najważniejsza jest koncepcja, pomysł na gospodarowanie. Gdy przedsiębiorstwo już istnieje, równie ważne stają się warunki funkcjonowania przedsiębiorstwa na rynku. Przedsiębiorca musi śledzić sygnały dochodzące z otoczenia i wykorzystywać je dla własnych potrzeb, wprowadzać innowacyjne rozwiązania do swoich produktów, dostosowywać działanie przedsiębiorstwa poprzez zmiany procesów produkcyjnych i systemu zarządzania.
wyjaśnić, czym jest przedsiębiorstwo;
rozróżniać rodzaje i typy przedsiębiorstw;
wymienić podstawowe prawa i obowiązki pracownika.
poznasz, czym jest biznesplan;
poznasz najważniejsze elementy biznesplanu;
będziesz potrafił wymienić najistotniejsze warunki funkcjonowania przedsiębiorstwa;
poznasz podstawowe reguły marketingu.
Biznesplan
Pomysł, będący początkiem działalności, musi się „zmaterializować” w formie biznesplanu. Jest to trudne zadanie, lecz odpowiednio przygotowany plan, w którym sprecyzowano, „co chcemy robić i do czego dążymy”, będzie solidnym fundamentem przedsiębiorstwa.
Opracowując biznesplan (ang. business plan - plan biznesowy), trzeba wiedzieć, że jest to ważne narzędzie sprzedaży pomysłu potencjalnemu inwestorowi czy bankowi. Należy w nim przedstawić wszystkie cele i sposoby ich osiągania, aby inwestorzy mogli zapoznać się z marketingową, operacyjną i finansową strategią przedsiębiorstwa. Dokument musi być zrozumiały i przekonujący. Konieczne jest przedstawienie argumentów w logicznej kolejności i ukazanie firmy jako opłacalnej inwestycji. Trzeba też uwzględnić, dla kogo pisze się plan - prywatny inwestor zainteresowany współpracą przede wszystkim zwraca uwagę na stopień ryzyka, jakie wiąże się z taką inwestycją, a bank, który ma udzielić nam kredytu, wymaga więcej informacji na temat zabezpieczeń kredytu.
Biznesplan - kilka uwag
Dokument musi spełniać kilka kryteriów:
układ treści: logiczny, spójny, przejrzysty, czytelny, precyzyjny, lecz łatwy do przyswojenia;
zawartość merytoryczna: kompleksowy, szczegółowy opis niezbędnych elementów planu biznesowego danego przedsięwzięcia; bezbłędność rachunkowa i językowa;
wymagania formalne: zawartość zgodna z zasadami tworzenia tego typu dokumentów oraz wymaganiami adresata; nie należy zapomnieć o streszczeniu, które powinno przykuwać uwagę osoby czytającej opracowanie oraz przekonywać do projektu. Warto też uzupełnić plan biznesowy, wyszczególniając konkretne zadania do wykonania, harmonogram prac oraz dane osób, które będą odpowiedzialne za ich realizację zgodnie z przyjętymi założeniami.
Błędy i niedociągnięcia planów:
najczęstszym błędem popełnianym przy tworzeniu planów biznesowych jest zbyt optymistyczny szacunek przychodów (np. brak potwierdzenia w przeprowadzonych badaniach) oraz niedoszacowanie nakładów lub ram czasowych realizacji przedsięwzięcia;
w biznesplanie należy unikać sprzeczności lub powtórzeń, branżowego języka i fachowych sformułowań (bez podania ich znaczenia);
nie można też zapomnieć o sformułowaniu celów projektu, ich hierarchii i terminach wykonania (m.in. zadania strategiczne i drugorzędne oraz krótko- i średniookresowe).
Projekt
Napisz przykładowy biznesplan dla przedsiębiorstwa:
agroturystycznego,
zakładu kosmetycznego.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej
Jak rozpoczynamy działalność gospodarczą w Polsce?
Założenie firmy nie jest procedurą skomplikowaną. Od 1 lipca 2011 r. funkcjonuje w Polsce tzw. jedno okienko, dzięki któremu możemy ją założyć praktycznie w ciągu jednego dnia. Rejestracji dokonuje Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG), podległa Ministrowi Gospodarki. Założenie działalności gospodarczej jest całkowicie bezpłatne. Należy pamiętać o siedmiu przydatnych informacjach:Procedura rejestracji firmy
Jeżeli chcemy założyć firmę, należy udać się do urzędu miasta lub gminy. Niezbędnym dokumentem jest dowód osobisty oraz wniosek CEIDG‑1. Wypełnić wniosek CEIDG możemy na stronie internetowej Centralnej Ewidencji lub w tradycyjny sposób.
Do założenia firmy przez internet niezbędny jest podpis elektroniczny, tzw. profil zaufany. Jednak, aby mieć taką możliwość, trzeba najpierw dokonać bezpłatnej rejestracji na stronie Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej oraz wysłać zgłoszenie o zarejestrowaniu naszego podpisu. Odbioru podpisu elektronicznego dokonuje się osobiście - dopiero wtedy możemy korzystać w pełni z jego możliwości. Założenie podpisu elektronicznego może okazać się bardzo przydatne w dalszej działalności gospodarczej, np. do wysyłania deklaracji skarbowych w formie elektronicznej.
Istnieje też możliwość wypełnienia przez internet wniosku roboczego, z którym należy udać się do urzędu gminy lub miasta. Przyspieszy to czas, ponieważ urzędnik zeskanuje kod z tego wniosku, zamiast ręcznie wpisywać dane.Wniosek CEIDG‑1 musi zawierać:
imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres wykonywania działalności (może być ten sam co zamieszkania lub zameldowania), numer NIP (czyli Numer Identyfikacji Podatkowej; jeżeli jeszcze go nie mamy, urząd skarbowy nada nam w ciągu kilku dni), numer PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności), nazwę firmy (musi zawierać imię i nazwisko lub może być samym imieniem i nazwiskiem), datę rozpoczęcia działalności (nie może być wsteczna), rodzaj działalności według Polskiej Klasyfikacji Kodów (PKD) 2007 oraz informacje o wyborze formy opodatkowania, aktualnym urzędzie skarbowym i przechowywaniu dokumentów rachunkowych.Po złożeniu wniosku, urząd miasta lub gminy, przesyła te dane do CEIDG, która dokonuje rejestracji naszej działalności gospodarczej oraz podaje informację do urzędu skarbowego i Zakładu Ubezpieczń Społecznych (ZUS) o założonej przez nas działalności gospodarczej.
ZUS (czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych)
Następnym krokiem jest wizyta w oddziale ZUS. Ponieważ CEIDG przesyła tylko informację do ZUS‑u o tym, że powstała nowa firma jako płatnik składek, trzeba jeszcze dokonać zgłoszenia przedsiębiorcy jako ubezpieczonego (obowiązkowymi ubezpieczeniami są: rentowe, emerytalne, zdrowotne). Zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od założenia firmy, we właściwym według miejsca zamieszkania oddziale ZUS, na druku ZUS ZUA.REGON
Gdy jest to nasza pierwsza działalność gospodarcza, potrzebny jest nam numer REGON (Rejestr Gospodarki Narodowej – Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej). W ciągu 7 dni od przesłania przez CEIDG wniosku do urzędu statystycznego naszej działalności gospodarczej zostanie nadany unikatowy numer REGON. Zazwyczaj trwa to ok. 2 dni roboczych. Status naszego numeru możemy sprawdzić na stronie CEIDG.Urząd skarbowy
CEIDG przesyła do naszego aktualnego urzędu skarbowego wniosek CEIDG‑1 z wyborem formy opodatkowania, który został przez nas zaznaczony we wniosku. Nie ma obowiązku wizyty w tym urzędzie. Wyjątkiem są osoby, które mają zamiar zostać podatnikami VAT. W takim wypadku niezbędne jest wypełnienie odpowiedniego druku (VAT–R), który należy złożyć we właściwym urzędzie skarbowym wraz z uiszczeniem opłaty na rzecz gminy (aktualnie 170 zł).Firmowy rachunek bankowy
Osoba prowadząca działalność gospodarczą zobowiązana jest do posiadania rachunku bankowego. Jednak nie musi być to rachunek wyłącznie firmowy, może być połączony z prywatnym (także wspólny z małżonkiem).Pieczątka firmowa
Przedsiębiorca nie ma obowiązku posiadania pieczątki firmowej. Jest to jednak spore ułatwienie w codziennej pracy, np. przy wystawianiu ręcznie faktur lub w czasie wizyt w urzędach. Czasem kontrahenci mogą wymagać, aby dla uwiarygodnienia umowy oprócz podpisu była też pieczątka firmowa.Zezwolenia i koncesje
W niektórych branżach potrzebne są zezwolenia lub koncesje, dlatego przed rozpoczęciem działalności należy się upewnić, czy nasza działalność nie wymaga specjalnej koncesji lub zezwolenia. Koncesja jest potrzebna, gdy chcemy zajmować się m.in. ochroną dóbr i mienia czy wytwarzać broń palną i handlować nią.
Funkcjonowanie przedsiębiorstwa
Gdy udało się nam już założyć przedsiębiorstwo - co wówczas jest ważne?
Należy pamiętać, że bieżąca ciągła analiza rynku, występujących na nim tendencji, staje się podstawą planowania działań w intensywnie zmieniającym się otoczeniu. Za obszar zarządzania najczęściej odpowiedzialny jest przedsiębiorca, a więc i jego zaangażowanie w sprawy przedsiębiorstwa staje się warunkiem sukcesu.
Do funkcjonowania przedsiębiorstwa niezbędny jest majątek - podstawowy element działalności gospodarczej, „narzędzie” niezbędne do jej wykonywania.
Część składników majątku służy wiele lat w niezmienionej postaci (np. lokal, samochód). Jest to majątek trwały – służy produkcji, ale nie wchodzi w naturalnej postaci do wytworzonego produktu. Zużywa się wolno, stopniowo w trakcie korzystania.
Inne składniki majątku są kupowane celem ich dalszej odsprzedaży, obróbki, przeróbki. Jest to tzw. majątek obrotowy. To składniki majątkowe, które dana jednostka zamierza zużyć lub odsprzedać.
Oddziaływanie przedsiębiorstwa na otoczenie
Na funkcjonowanie przedsiębiorstw wpływa wiele czynników – stanowią one bliższe i dalsze otoczenie. Dlatego, aby dobrze podejmować decyzje w każdej fazie „życia” przedsiębiorstwa, można zastosować reguły „marketingu mix”.
Pojęcie zdefiniowano po raz pierwszy w 1941 r. i opisano je jako „prowadzenie działalności gospodarczej, odnoszącej się do przepływu towarów i usług od producenta do konsumenta lub użytkownika”.
Marketing to czynności wspierające sprzedaż wyrobów i usług, wykonywane różnymi technikami sposoby oddziaływania na nabywcę. Działania marketingowe obejmują m.in. proces ustalania cen, promocji i dystrybucji towarów i usług.
W marketingu najważniejsza jest świadomość, że klient i jego oczekiwania to najważniejszy element biznesu oraz wynikający z tej świadomości proces identyfikowania i zaspokajania potrzeb klienta – przy równoczesnym zapewnieniu zysku przedsiębiorstwa i ciągłości jego funkcjonowania. Osiągnięciu celu służą techniki wspomagające ten proces: badania rynku, kształtowania produktu, oddziaływania na rynek, ustalania ceny, sprzedaży.
Marketing
Marketing mix to tzw. marketing mieszany - zespół elementów (instrumentów), za pomocą których przedsiębiorstwo może oddziaływać na rynek.
Klasyczna wersja obejmuje 4 elementy:
Marketing mix – reguły i koncepcje marketingowe
Najpopularniejsza koncepcja kompozycji marketingowej to tzw. 4p (ang.: product, price, place, promotion) E. Jerome McCarthy'ego (1960 r.). f
Edmund Jerome McCarthy (ur. w 1928 r. w Stanach Zjednoczonych ) – amerykański profesor specjalizujący się w marketingu, związany z Uniwersytetem Michigan.
Produkt (product) - charakteryzując produkt, bierzemy pod uwagę, m.in.: asortyment, jakość, markę, opakowanie, usługi. Współcześnie koncentrujemy się na potrzebach docelowych klientów, jakie produkt ma zaspokajać. W tym elemencie zawierają się też działania wspierające produkt (gwarancja, pomoc techniczna, nazwa).
Cena (price) - określa się ją za pomocą polityki cenowej, rabatów, warunków płatności.
Strategia dystrybucji (place) - dystrybucja to działalność obejmująca planowanie, realizację i kontrolę fizycznego przepływu materiałów i finalnych produktów z miejsca produkcji do miejsca ich nabywania (konsumpcji).
Promocja (promotion) - zaliczamy do niej:
reklamę, która jest płatną i bezosobową formą promocji adresowaną do masowego odbiorcy,
public relations (propaganda marketingowa), czyli ogół działań związanych z utrzymaniem jak najlepszych stosunków przedsiębiorstwa z otoczeniem,
sponsorowanie, to znaczy organizowanie środków finansowych, rzeczowych, usług na wspieranie różnorodnej działalności dla osiągnięcia określonych celów marketingowych,
sprzedaż osobista, czyli bezpośredni, osobisty kontakt sprzedającego z kupującym,
promocja sprzedaży, a więc działania mające na celu zwiększenie atrakcyjności oferowanego dobra (usługi); innymi słowy: to oddziaływanie na konsumentów poprzez informacje.
Marka przedsiębiorstwa
Działania marketingowe, jak wszystkie chyba działania, podlegają zmianom. Jednym z zauważalnych trendów jest przesunięcie akcentu z kwestii zaspakajania potrzeb klientów na tworzenie wartości dla osób czerpiących zyski z działalności gospodarczej. Wśród instrumentów mających duże znaczenie w tej sferze czołowe miejsce zajmuje marka.
Marka produktu, producenta lub dystrybutora (fr. marque; ang. brand) to nazwa, symbol, termin, wzór, znak graficzny lub ich kombinacja stworzona w celu oznaczenia i odróżnienia określonych dóbr lub usług od oferowanych przez konkurencję. Może składać się z części werbalnej (nazwy) i niewerbalnej (symbolu, logo). Komponując werbalną część marki, można używać słów, które mają na celu wywołanie skojarzeń, np. nazwy miast, krajów i regionów, symbolizujące przyrodę, odwołujące się do historii, dzieł literackich i muzycznych. Marka może się też składać z kombinacji literowych lub cyfrowo‑literowych.
Marka lub część marki objęta ochroną prawną staje się znakiem towarowym.
W potocznym odbiorze marka oznacza nazwę, pod którą występuje produkt. „Zwykła” nazwa zazwyczaj nie siesie ze sobą skojarzeń wykraczających poza jej pierwotne znaczenie i staje się marką, gdy konsumenci łączą ją z innymi wartościami.
Marka więc w istocie stwarza obietnicę ciągłego dostarczania konkretnego zbioru cech i korzyści konsumentowi. A zatem sposób widzenia nie tylko produktu, ale także organizacji gospodarczej może być przez nią kształtowany. Jest to skutkiem przypisywania marce określonych znaczeń dodatkowych. Przykładowo można tu wymienić:
skojarzenie z pewnymi cechami charakterystycznymi uważanymi za pozytywne (np. w przypadku samochodu - prestiż i wysoka wartość w przypadku odsprzedaży),
korzyści, które mogą być zauważane przez konsumenta zarówno funkcjonalnie (np. gwarancja wysokiej jakości), jak i emocjonalnie („sąsiad zzielenieje z zazdrości”),
informacja o dodatkowych wartościach dostarczanych przez producenta (np. wysoka jakość usług, bezpieczeństwo),
sugestia rodzaju klienta kupującego i użytkującego produkt; dodatkowo marka może sugerować reprezentację jakiegoś kręgu kulturowego, np. kojarzonego z dobrą organizacją.
Taki odbiór jest często dla konsumenta ważniejszy niż obiektywne właściwości produktu. Nabywca zwykle nie jest w stanie samodzielnie określić, który produkt jest najlepszy, kieruje się zatem rozeznaniem, który jest postrzegany jako najlepszy.
Dobra marka powinna mieć więc następujące cechy:wyrażać korzyści wynikające ze stosowania produktu,
odzwierciedlać w wyobraźni klienta pozytywne cechy produktu i w ten sposób ułatwiać jej właściwe zapamiętanie. Podkreślać pożądaną pozycję produktu na rynku w stosunku, do konkurencji,
być łatwa do wymówienia i zapamiętania,
posiadać pewne walory symboliczne (często wprowadzane od razu w logo marki),
oddziaływać na emocje klienta; powinna też być we właściwej relacji do społecznych stereotypów, stąd odbiór marki dobrze jest przetestować w kilku językach.
Posiadanie znanej marki może być podstawą trwałej przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa, której efektem jest uzyskiwanie wysokiej stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału, co prowadzi do zwiększania wartości jednostki gospodarczej.
Pozycja w rankingu | Marka | Kategoria | Wartość marki w 2014 r. (mln USD) | Zmiana wartości marki | Miejsce w 2013 r. |
1 | Technologia | 158 843 | ↑ 40% | 2 | |
2 | Apple | Technologia | 147 880 | ↓ -20% | 1 |
3 | IBM | Technologia | 107 541 | ↓ -4% | 3 |
4 | Microsoft | Technologia | 90 185 | ↑ 29% | 7 |
5 | McDonald's | Restauracje typu fast food | 85 706 | ↓ -5% | 4 |
6 | Coca‑Cola | Napoje bezalkoholowe | 80 683 | ↑ 3% | 5 |
7 | Visa | Karty kredytowe | 79 197 | ↑ 41% | 9 |
8 | AT&T | Telekomunikacja | 77 883 | ↑ 3% | 6 |
9 | Marlboro | Branża tytoniowa | 67 341 | ↓ -3% | 8 |
10 | Amazon | Handel detaliczny | 64 255 | ↑ 41% | 14 |
Źródło: Milward Brown za Forsal.pl
Jeśli chcesz wiedzieć więcej
Pojęcia związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstw
Jest zestawieniem przedstawiającym sytuację finansową przedsiębiorstwa na dany dzień. Jest on wykorzystywany głównie przez podmioty zewnętrzne, takie jak banki, inwestorzy i kontrahenci, do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Bilans służy do wykazania wartości majątku.
Podstawowymi elementami bilansu są aktywa (zasoby przedsiębiorstwa – trwałe i obrotowe) oraz pasywa (źródła ich finansowania – czyli kapitał własny: są to wartości wniesione do spółki przez jej właścicieli oraz środki uzyskane w trakcie działalności i będące własnością spółki, a także kapitał obcy, czyli na przykład różnego rodzaju kredyty lub pożyczki).
Natomiast do rozliczenia przychodów i kosztów oraz wytworzonego zysku lub straty służy rachunek zysków i strat inaczej zwany rachunkiem wyników.
Suma nakładów przedsiębiorstwa na działalność gospodarczą, wyrażona w formie pieniężnej i liczona w określonej jednostce czasu. Powszechnie uznaje się wielkość kosztów własnych za jeden z najważniejszych mierników odzwierciedlających gospodarność przedsiębiorstwa.
Koszty funkcjonowania małej firmy
Obliczając koszty działalności gospodarczej, przedsiębiorca powinien rozważyć, kto zajmie się sprawami księgowymi firmy. Księgowość można prowadzić samodzielnie, jednak większość początkujących przedsiębiorców korzysta z usług biura rachunkowego. Umowa z biurem zazwyczaj generuje pierwsze koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Koszt takiej usługi jest bardzo zróżnicowany i w dużej mierze zależy od ilości dokumentów w przedsiębiorstwie.
Koszty prowadzenia działalności gospodarczej to w znacznym stopniu składki odprowadzane do ZUSZUS-u. Osoby zakładające swój biznes po raz pierwszy, mogą przez pierwsze 24 miesiące działalności opłacać preferencyjne składki. Składki ZUS to często największe i najuciążliwsze koszty działalności gospodarczej w Polsce. Jedynie zawieszenie działalności gospodarczej zwalnia przedsiębiorcę z ich płacenia.
Wśród stałych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej znajdują się często: opłata za użytkowanie lokalu, rata leasingowa lub rata kredytu, opłaty za media, telefon i internet, paliwo (jeśli w przedsiębiorstwie zarejestrowany i wykorzystywany jest samochód służbowy) oraz koszty pracownicze, jeśli przedsiębiorca zatrudnia pracowników.
Nie są to synonimy. Każdy przedsiębiorca dąży do osiągnięcia zysku. Jego wysokość zależy od wysokości kosztów oraz ceny rynkowej jego produktu (usługi), która w relacji z ilością sprzedanych produktów wyznacza wielkość przychodu. Jeśli zatem od wartości przychodu odejmiemy wartość kosztów, które ponosimy przy danej działalności, uzyskamy kwotę dochodu. W sytuacji kiedy rachunek jest dodatni, mówimy o zysku, a gdy wynik przyjmuje wartość ujemną – mamy do czynienia ze stratą.
Oblicz brakujące elementy biznesplanu zakładu fryzjersko-drogeryjnego.
Przychody ze sprzedaży drogeryjnej netto: 34000
Koszty sprzedaży drogeryjnej: 22100
Przychody ze sprzedaży usług kosmetycznych: 11000
Koszty produktowe sprzedaży usług: 2200
Dochód ze sprzedaży: ............
Czynsz: 2000
Koszty energii i ogrzewania: 700
Ubezpieczenie: 100
Opłaty telekomunikacyjne: 250
Konserwacje i remonty: 200
Media - woda, ścieki, śmieci: 120
Biuro rachunkowe: 500
Koszt wynagrodzeń: 4650
Składki ZUS od działalności gospodarczej: 650
Materiały reklamowo-promocyjne: 600
Razem koszty działalności: ............
Zysk brutto: ............
Inwestycje wążą się z ryzykiem i oznaczają wyrzeczenie się obecnych korzyści (musimy wydatkować własny kapitał lub pozyskać kredyt) na rzecz niepewnych korzyści w przyszłości (trudno o pewność, że inwestycja się zwróci).
Należy je rozumieć jako:
nakład gospodarczy na tworzenie lub zwiększanie majątku trwałego;
wydatki przedsiębiorstw na dobra, które mogą być użyte do produkcji innych dóbr i usług.
Podsumowanie
Przedsiębiorstwo funkcjonuje w określonym otoczeniu. Można tak nazwać sumę czynników i procesów, jakie wpływają na podejmowanie decyzji w przedsiębiorstwie. Otoczenie stanowi siłę zewnętrzną wobec przedsiębiorstwa, które nie ma możliwości oddziaływania na znaczną ich część (np. poziom inflacji, bezrobocie, trendy struktury wydatków ludności, konkurencja, demografia, rozwój technologiczny). Czynniki te jednak generują zarówno szanse, jak i zagrożenia dla prowadzonej działalności gospodarczej, dlatego muszą być brane pod uwagę przy budowaniu strategii firmy oraz wyznaczaniu jej celów.
Podaj główne elementy marketingu mix.
Na wybranym przykładzie przedstaw, co stanowi markę przedsiębiorstwa.
Literatura
Kompendium wiedzy o marketingu, B. Pilarczyk, H. Mruk (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Mruk H., Marketing. Satysfakcja klienta i rozwój przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.