Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

Wprowadzenie

W grudniu 1922 roku wybrano pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej. Został nim światowej sławy chemik, profesor Gabriel Narutowicz.

R163ZCXtIb8hu
Obraz przedstawiający G. Narutowicza
Mathiasrex , Obraz przedstawiający G. Narutowicza, licencja: CC BY 3.0

Jego kandydatura od początku nie podobała się jednak narodowej demokracjij0000008NPB6v32_000tp001narodowej demokracji. Gdy kilka dni po wyborach prezydent Narutowicz zginął w zamachu, o podżeganie do morderstwa oskarżono właśnie endecjęj0000008NPB6v32_000tp002endecję.

j0000008NPB6v32_000tp001
j0000008NPB6v32_000tp002

Zadanie na rozgrzewkę

1
Ćwiczenie 1
R1WC1cM0LuaiH1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NPB6v32_0000000P

Pierwsze trudności. Konstytucja marcowa i problemy z demokracją

Początkową radość społeczeństwa z odzyskanej niepodległości dość szybko zmąciły trudności z ułożeniem życia w odrodzonej ojczyźnie. Okazało się, że wzniosłe ideały nie zawsze sprawdzają się w praktyce.

W marcu 1921 roku sejm przyjął Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej.

1
Ćwiczenie 2
R1Mfipp11uIuq1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NPB6v32_0000000X

Zamach majowy. Konstytucja kwietniowa i inne problemy z demokracją

Sejm II Rzeczypospolitej był rozdrobniony (to znaczy, że zasiadali tam posłowie z wielu drobnych partii), kolejne rządy traciły poparcie większości sejmowej, a państwo zdawało się dryfować w nieokreślonym kierunku. W tej sytuacji w maju 1926 roku Józef Piłsudski zmobilizował wiernych sobie żołnierzy i dokonał zamachu stanu: zmusił legalne władze, by podały się do dymisji. Obsadził najwyższe urzędy swoimi kandydatami. Sam objął funkcję ministra spraw wojskowych. W kolejnych latach zmieniono prawo (w kwietniu 1935 roku uchwalono nową konstytucję) oraz wprowadzono rozwiązania, które ograniczały wolność i demokrację, ale miały usprawnić państwo.

1
Ćwiczenie 3
Rc0i1o2uy5BMe1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NPB6v32_00000014

Politycy II Rzeczypospolitej

1
Ćwiczenie 4
RTDgKMiEdIRPC1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 5
R1RqbO9kMP6lO1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Dla zainteresowanych
REmsuTPmfq0dI1
Ćwiczenie 6
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NPB6v32_0000001D

Podsumowanie

Już wiesz

Kształtowanie ustroju politycznego Rzeczypospolitej okazało się trudnym zadaniem. Politycy byli bardzo skłóceni, a rozczarowane społeczeństwo raz po raz wybierało rozdrobniony i nieskuteczny sejm. Bardzo demokratyczna Konstytucja marcowa nie spełniła więc pokładanych nadziei. Regulacje wprowadzone po zamachu majowym przez ekipę Józefa Piłsudskiego umożliwiły sprawniejsze rządzenie, ale ograniczały prawa obywateli. Wielu polityków opozycji wyemigrowało, by uniknąć represji.

Co potrafię?
  • Oceniać sytuację z różnych stron.

  • Dostrzegać zalety i wady demokracji.

R13EHxKyTsDr91
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!

Kiedy i po co warto ograniczyć demokrację? W jaki sposób można to zrobić?