Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

Czy wiesz, że większość wypadków, jakim ulegają ludzie, zdarza się w domu? Nic dziwnego – we własnym mieszkaniu przestajemy być ostrożni. Nie zauważamy nieszczelnej kuchenki gazowej, zniszczonej izolacji kabla czy mokrej podłogi, na której można się pośliznąć. Podczas tej lekcji dowiemy się, jak zapobiegać wypadkom w domu.

R1JL4EOYEuPp01
Jeśli nie zachowamy podstawowej ostrożności, nawet nasze mieszkanie może być pełne niebezpieczeństw
Już wiesz
  • że ostre przedmioty mogą spowodować skaleczenie;

  • że ze środkami czystości należy obchodzić się ostrożnie i używać ich zgodnie z przeznaczeniem.

Nauczysz się
  • wymieniać zagrożenia wynikające z niewłaściwego korzystania z domowych urządzeń gazowych, elektrycznych i instalacji wodno‑kanalizacyjnych;

  • wyjaśniać, jak bezpiecznie korzystać z niektórych urządzeń gazowych i elektrycznych znajdujących się w domu.

m268aa253d55c3ceb_d5e189

1. Jak obchodzić się z urządzeniami elektrycznymi?

Polecenie 1

Wyobraź sobie, że w wyniku awarii twój dom przez miesiąc jest pozbawiony prądu. Jak zmieniłoby się życie twoje i twojej rodziny?

W domu jest wiele urządzeń zasilanych prądem elektrycznym. Latarka, pilot do telewizora czy budzik jako źródło prądu wykorzystują baterie. Prąd z baterii jest na tyle niewielki, że nie stanowi zagrożenia dla naszego zdrowia i życia. Większe urządzenia, np. kuchenka elektryczna, lodówka, telewizor, działają, gdy podłączy się je do gniazdka elektrycznego – tam płynie silniejszy prąd. Kontakt z nim prowadzi do poparzeń i utraty przytomności, zaburzeń oddechu, a nawet zatrzymania pracy serca. Dlatego używając urządzeń elektrycznych, pamiętaj o kilku ważnych zasadach.

  • Chcąc wyciągnąć wtyczkę z gniazdka, nie ciągnij za kabel – możesz uszkodzić izolację i odsłonić przewody elektryczne.

  • Nie dotykaj mokrymi rękami pracujących urządzeń elektrycznych i nie wyciągaj nimi wtyczek z kontaktu – woda przewodzi prąd.

  • Podczas wymiany żarówek należy się upewnić, że światło jest wyłączone.

  • Z suszarki i innych urządzeń elektrycznych korzystaj z dala od wody.

  • Osoby porażonej prądem nie wolno dotykać, zanim nie odłączy się źródła zasilania.

  • W urządzeniach elektrycznych, jak kuchenki, tostery, żelazka, przepływ prądu powoduje ich rozgrzanie. Obchodź się więc z nimi ostrożnie i chwytaj je wyłącznie za specjalne uchwyty. Kiedy pracują, nie wkładaj do nich żadnych metalowych przedmiotów, np. noża.

  • Pamiętaj, że z działającym urządzeniem trzeba obchodzić się ostrożnie. Noże lub łopatki robota kuchennego szybko się obracają. Dotknięcie ich w tym momencie grozi uszkodzeniem palców.

  • Jeśli masz długie włosy, koniecznie zwiąż je przed rozpoczęciem pracy w kuchni.

m268aa253d55c3ceb_d5e266

2. Ostrożnie z gazem

Do domowych urządzeń gazowych należą kuchenki, piece i kominki. Dzięki nim możemy gotować posiłki, podgrzewać wodę i ogrzewać mieszkania. Zasilane są albo z sieci gazowej, albo z butli. Gaz ziemnygaz ziemnyGaz ziemny, który zasila te urządzenia, to substancja łatwopalna. Urządzenia zasilane gazem są bezpieczne pod warunkiem, że są sprawne, szczelne i używane zgodnie z przeznaczeniem. Odkręcając kurek kuchenki gazowej, należy natychmiast zapalić gaz, a potem – w trakcie gotowania – sprawdzać, czy płomień nie zgasł.

Ulatniający się gaz ziemny może doprowadzić do zatrucia, a także wybuchnąć. Aby móc wykryć jego obecność w powietrzu, dodawana jest do niego substancja zapachowa. Jeśli poczujesz, że w pomieszczeniu ulatnia się gaz, nie zapalaj zapałki i nie używaj urządzeń elektrycznych, by nie doszło do eksplozji. Jak najszybciej otwórz okna i opuść pomieszczenie. Skutecznym sposobem na wykrycie ulatniającego się gazu jest zamontowanie w mieszkaniu czujnika gazu.

Rj09fEYTdq7eO1

Aby gaz się palił, potrzebuje tlenu. Wówczas powstaje dużo ciepła oraz nieszkodliwy dla nas dwutlenek węgla. Gdy tlenu jest za mało, gaz nie spala się całkowicie i powstaje tlenek węgla – czadczadczad. Jest to substancja bezbarwna i bezzapachowa, a więc nie można jej ani zobaczyć, ani wyczuć. Czad jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia i życia człowieka – zatrucie się nim powoduje zawroty głowy, osłabienie, nudności, a w końcu utratę przytomności. Żeby zapobiec powstawaniu czadu, trzeba przynajmniej raz w roku sprawdzać stan urządzeń zasilanych gazem. Nie zaszkodzi również częste wietrzenie mieszkania. Kratki wentylacyjne w kuchni zawsze powinny być otwarte i niczym niezasłonięte. Skutecznym sposobem na uniknięcie zatrucia się czadem jest zamontowanie czujników – urządzeń wykrywających tę substancję.

Rzy4xl3U8sEKC1
Czad jest bardzo niebezpieczną substancją, dlatego warto zadbać o dobry stan urządzeń w domu oraz założyć wykrywacze czadu. W razie zagrożenia uruchamiają one ostrzegawczy sygnał dźwiękowy i świetlny
Ciekawostka

Palący się gaz był dawniej wykorzystywany w lampach do oświetlania ulic. Światło powstawało dzięki żarzeniu się materiału umieszczonego w płomieniu gazu. Obecnie oświetlenie zasilane gazem można zobaczyć w niektórych dużych miastach, np. w pobliżu katedry na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu.

m268aa253d55c3ceb_d5e315

3. Bezpieczna woda

W łazience łatwo można pośliznąć się na mokrej podłodze. Dlatego wychodząc z tego pomieszczenia, pilnujmy, by kurki były zakręcone i by nie dopuścić do zalania podłogi. Nie wolno wyrzucać do muszli klozetowej materiałów lub substancji, które uniemożliwią odpływ wody i spowodują zalanie. W wypadku, gdy na podłogę rozleje nam się woda, należy ją wytrzeć. W wilgotnym i źle wentylowanym mieszkaniu mogą się rozwijać szkodliwe dla nas pleśnie.

Groźne jest także poparzenie gorącą wodą. Trzeba ostrożnie wlewać wrzątek do kubka, gdy przygotowuje się herbatę. Kubka z gorącą herbatą nie należy stawiać na brzegu stołu, aby przypadkiem go nie strącić i się nie poparzyć. Uważać też trzeba na gorące naczynia i wydobywającą się w czasie gotowania parę.

RSPJCbKdRZBmB1
Na zalanej ścianie rozwija się pleśń. Jest to grzyb, którego fragmenty unoszą się w powietrzu i mogą stać się źródłem chorób
Co jest śliskie?
Doświadczenie 1

Sprawdzenie, jakie materiały zapobiegają poślizgowi.

Co będzie potrzebne
  • miska,

  • woda,

  • torebka foliowa,

  • gumka do wycierania,

  • bawełniana szmatka.

Instrukcja
  1. Wlej do miski wodę.

  2. Na dno miski wkładaj po kolei przedmioty wykonane z różnych materiałów.

  3. Naciskaj na przedmioty dłonią i oceń, czy są śliskie.

Podsumowanie

Przedmioty wykonane z gumy nie są śliskie i dobrze przywierają do mokrej powierzchni. Dlatego maty wkładane do brodzika oraz dywaniki łazienkowe są od spodu pokryte gumą.

m268aa253d55c3ceb_d5e400

4. Niebezpieczne rośliny doniczkowe

Niektóre rośliny doniczkowe zawierają silnie trujące substancje, które mogą powodować podrażnienie oczu czy skóry. Mogą też osadzać się na niej i przedostać się do naszego ciała, kiedy na przykład spożyjemy posiłek po dotknięciu takiej rośliny. Dlatego ważne jest używanie gumowych rękawiczek podczas pielęgnacji roślin i mycie rąk przed posiłkiem. (bibliography_m268aa253d55c3ceb_d535t302)

Ciekawostka

Kilkadziesiąt lat temu sadzono w Polsce barszcz Sosnowskiego. Miał on służyć do produkcji pokarmu dla zwierząt gospodarskich. Okazało się jednak, że jest to roślina trująca dla ludzi – nawet dotknięcie liścia powoduje silne oparzenia. Należy zdecydowanie unikać kontaktu z tą rośliną. (bibliography_m268aa253d55c3ceb_d535t284)

RPGC4rz6oEDqQ1
Źródło: Popadius (http://commons.wikimedia.org), edycja: Aleksandra Ryczkowska, licencja: CC BY 3.0.
m268aa253d55c3ceb_d5e442

Podsumowanie

  • Domowe urządzenia gazowe i elektryczne są bezpieczne, jeśli są sprawne i używa się ich zgodnie z przeznaczeniem oraz z dala od wody.

  • Włączonej kuchenki gazowej, pracujących urządzeń elektrycznych i zapalonych świec nie należy zostawiać bez dozoru.

  • Należy ostrożnie postępować z gorącą wodą, rozgrzanymi urządzeniami i naczyniami oraz wydobywającą się w czasie gotowania parą, żeby się nie poparzyć.

Praca domowa
Polecenie 2.1

Przypomnij sobie, czy zdarzyła ci się w domu sytuacja związana z nieodpowiednim użytkowaniem urządzeń domowych? Czy można było tej sytuacji zapobiec? Jeśli tak, to w jaki sposób?

Zobacz także
m268aa253d55c3ceb_d5e494

Słowniczek

gaz ziemny
gaz ziemny

złożona substancja, łatwopalna w obecności tlenu; wydobywany z podziemnych złóż

czad
czad

bezbarwny i bezzapachowy gaz, inaczej: tlenek węgla; powstaje, gdy w czasie spalania się na przykład węgla czy gazu ziemnego jest za mało tlenu; ma silne własności toksyczne

m268aa253d55c3ceb_d5e627

Zadania

Ćwiczenie 1
RoRsYuUJgc7Pv1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R17Irfp0Cq1zt1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
Rp1pNBQfLfTqz1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.