Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

Krótkotrwała utrata przytomności na skutek niedokrwienia (niedotlenienia) mózgu to omdlenie, które w większości przypadków nie wymaga interwencji służb ratowniczych. Jednak przedłużający się stan nieprzytomności zagraża życiu i wymaga natychmiastowej reakcji oraz wezwania specjalistycznej pomocy.

RUzSEDvyzIHnc
Utrata przytomności to brak świadomości i zdolności reagowania na bodźce zewnętrzne.
Źródło: Sbharris / Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.
Już wiesz
  • z jakiej ochrony prawnej korzysta osoba udzielająca pierwszej pomocy;

  • jakie środki podnoszą bezpieczeństwo prowadzenia akcji ratunkowej;

  • co to jest aseptyka i jak postępować z materiałem skażonym krwią i innymi wydzielinami.

Nauczysz się
  • oceniać stan przytomności poszkodowanego;

  • udrożniać drogi oddechowe;

  • odróżniać oddech prawidłowy od nieprawidłowego;

  • układać poszkodowanego w pozycji bocznej;

  • obracać poszkodowanego z brzucha na plecy.

ikbRONKVvG_d5e271

1. Ocena stanu przytomności

Utrata przytomności to brak świadomości i zdolności reagowania na wszystkie bodźce zewnętrzne, takie jak: zimno, gorąco, ból, hałas itp. Z tego powodu osoba nieprzytomna staje się właściwie bezbronna. Wyłączona świadomość powoduje, że najmniejsze zagrożenia, z którymi osoby przytomne potrafią poradzić sobie same, u osoby nieprzytomnej mogą doprowadzić nawet do śmierci. Podstawowym zagrożeniem wynikającym z takiego stanu jest uduszenie spowodowane zatkaniem górnych dróg oddechowych własnym językiem. Inne zagrożenia to m.in.:

  • zachłyśnięcie śliną lub wymiocinami,

  • zatkanie dróg oddechowych ciałem obcym znajdującym się w chwili utraty przytomności w jamie ustnej poszkodowanego,

  • wychłodzenie lub przegrzanie,

  • urazy mechaniczne spowodowane przebywaniem w miejscach niebezpiecznych.

Polecenie 1

Zastanów się, jakie niebezpieczeństwa zagrażają osobie nieprzytomnej przedstawionej na poniższym zdjęciu?

RPJZVjS0qDsCx1
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Przyczyny utraty przytomności mogą być różne, np. udar, zatrzymanie funkcji życiowych, uraz głowy, zadławienie, padaczka i wiele innych. Osoba udzielająca pierwszej pomocy przed oceną stanu przytomności poszkodowanego musi ocenić najpierw, czy miejsce jest bezpieczne i czy może podejść do poszkodowanego, nie narażając własnego życia (szczegółowe informacje dotyczące bezpieczeństwa miejsca zdarzenia można znaleźć tutajiCJEdSff2ytutaj). Następnie może dokonać wstępnej oceny stanu przytomności.
Jeśli poszkodowany się porusza, krzyczy, płacze, wzywa pomocy, kieruje wzrok w naszą stronę, można z pewnością stwierdzić, że jest przytomny i oddycha. Jeśli może rozmawiać i logicznie odpowiada na pytania, osoba udzielająca pierwszej pomocy powinna przeprowadzić krótki wywiad, uzyskując najważniejsze informacje, które potem można przekazać zespołowi karetki pogotowia ratunkowego lub innym służbom ratowniczym. Jeśli poszkodowany może swobodnie oddychać, ratownik stara się go nie przemieszczać i opatrywać urazy w pozycji zastanej. Pozwala to uniknąć pogłębiania ewentualnego urazu kręgosłupa u poszkodowanego.

Wywiad SAMPLE

S – symptomy: Co się dzieje? Co boli?
A – alergie: Czy jesteś na coś uczulony? (Na jakieś leki?)
M – medykamenty: Czy przyjmujesz jakieś leki?
P – przebyte choroby: Czy chorujesz na coś?
L – lunch: Kiedy ostatnio jadłeś?
E – ewentualnie, co się stało: Czy pamiętasz wydarzenia przed wypadkiem?

Najlepiej wszystkie informacje zapisywać, ponieważ są szczególnie ważne, zwłaszcza gdy poszkodowany straci przytomność przed przybyciem służb ratunkowych.

ikbRONKVvG_d5e350

Jeśli poszkodowany nie porusza się i nie otwiera oczu mimo odgłosów dochodzących z otoczenia, osoba udzielająca pierwszej pomocy musi szybko dokonać szczegółowej oceny stanu przytomności. Należy klęknąć przy poszkodowanym w taki sposób, aby cały czas mieć możliwość obserwowania jego twarzy. Dwa bodźce, które pozwalają ocenić stan przytomności, to głosdotyk. Delikatnie łapiemy poszkodowanego za ramiona i potrząsamy nimi (jak na ilustracji 1.), równocześnie wydajemy krótkie polecenia i zadajemy pytania: Czy mnie słyszysz? Co się stało? Otwórz oczy. Podnieś rękę. Daj znak, że mnie słyszysz.

Ocena stanu przytomności poszkodowanego
Instrukcja: Ocena stanu przytomności poszkodowanego
Krok

Uklęknij przy poszkodowanym w taki sposób, aby móc obserwować jego twarz.

Krok

Złap poszkodowanego za ramię i delikatnie nim potrząśnij.

Krok

Zadaj poszkodowanemu krótkie pytania: Czy mnie słyszysz? Co się stało?

Krok

Wydaj poszkodowanemu jasne i proste polecenia: Otwórz oczy! Podnieś rękę!

R1Di8rNO0MtCt1
Aby ocenić stan przytomności, używa się bodźców głosowych i dotykowych

Jakakolwiek reakcja poszkodowanego na nasze działania (zmiana mimiki twarzy, grymas, otwarcie oczu, ruch ciała itp.) świadczy o tym, że odbiera on bodźce zewnętrzne. Może się zdarzyć, że z powodu odniesionych obrażeń lub z innych przyczyn taka osoba nie będzie w stanie logicznie odpowiedzieć na zadane pytanie lub wydane polecenie. Należy pamiętać, że każda próba reakcji (nawet nie do końca udana) świadczy o tym, że poszkodowany reaguje. Jeśli ocenimy, że poszkodowany jest przytomny, oznacza to, że oddycha, jednak już na tym etapie trzeba ocenić wstępnie wydolność oddechu, czyli zaobserwować i usłyszeć, czy oddech jest spokojny, czy słychać chrapanie, charczenie, czy przy oddychaniu pojawia się grymas bólu na twarzy.

Zapamiętaj!

Nigdy nie oceniaj stanu poszkodowanego:

  • klepiąc go po twarzy,

  • polewając zimną wodą,

  • klaskając nad uchem,

  • używając bodźca bólowego (np. szczypania).

Z różnych powodów może on odzyskać przytomność lub reagować na bodźce zewnętrzne, a wymienione czynności mogą spowodować u niego odruchową reakcję obronną.

ikbRONKVvG_d5e538

2. Udrożnienie dróg oddechowych

Głównym zagrożeniem u osoby nieprzytomnej jest mechaniczna niedrożność dróg oddechowych spowodowana zapadaniem się języka na tylną ścianę gardła, co ilustruje grafika obok. Dzieje się tak dlatego, że taka osoba wiotczeje i język (który jest mięśniem) również traci swoją sprężystość i opadając, zamyka górne drogi oddechowe. Podstawowym zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy jest zapewnienie drożność dróg oddechowych u osoby nieprzytomnej.

Aby udrożnić drogi oddechowe, należy ułożyć palce jednej dłoni na żuchwie a palce drugiej dłoni na czole, następnie powoli odchylić głowę maksymalnie do tyłu. Jeśli podczas odchylania głowy natkniemy się na opór, nie wolno pokonywać go na siłę – może to doprowadzić do poważnego uszkodzenia kręgosłupa. Należy również pamiętać, aby palce układać na częściach kostnych żuchwy; ułożenie ich za nisko spowoduje przy odchylaniu głowy do tyłu dociskanie tkanek miękkich i podduszenie poszkodowanego.

Rl9mTWAe1dMSB1
Wiotki język opada na tylną ścianę gardła, zamykając górne drogi oddechowe
ikbRONKVvG_d5e578
Udrożnienie dróg oddechowych
Instrukcja: Udrożnienie dróg oddechowych
Krok

Uklęknij obok ramienia poszkodowanego.

Krok

Ułóż palce jednej dłoni na żuchwie.

RYgpJdXDePO1y1
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
Krok

Drugą dłoń połóż na czole poszkodowanego.

Rf161KrPuIaC11
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
Krok

Odchyl głowę do tyłu. Uwaga: jeśli napotkasz opór, nie pokonuj go na siłę.

Rzi0Oikq3AEe51
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!

Nieudrożnienie dróg oddechowych przez ratownika i śmierć poszkodowanego z tego powodu to tzw. śmierć do uniknięcia.

ikbRONKVvG_d5e647

3. Ocena oddechu

Kolejnym etapem udzielania pierwszej pomocy osobie nieprzytomnej – po udrożnieniu dróg oddechowych – jest ocena oddechu. Przytrzymując odchyloną głowę poszkodowanego (udrożnione drogi oddechowe), należy ocenić oddech metodą widać‑słychać‑czuć.

Widać – widzę ruchy klatki piersiowej i przepony.
Słychać – słyszę własnym uchem wydychane przez poszkodowanego powietrze.
Czuć – czuję na własnym policzku oddech poszkodowanego.

Ocena oddechu poszkodowanego
Instrukcja: Ocena oddechu poszkodowanego
Krok

Trzymając jedną dłoń na czole poszkodowanego, a drugą przytrzymując żuchwę, pochyl się i zbliż ucho oraz policzek do ust poszkodowanego (nie dotykając ich). Wskazówka: jeśli masz długie włosy, zadbaj o to, by nie przeszkadzały w ocenie oddechu, np. zepnij je z tyłu.

Krok

Nasłuchuj oddechu poszkodowanego.

Krok

Staraj się poczuć jego oddech na własnym policzku.

Krok

Obserwuj ruchy klatki piersiowej i przepony.

R18Ty3L46Xbq51
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.

Aby można było prawidłowo dokonać oceny oddechu, poszkodowany musi mieć odsłoniętą klatkę piersiową. Tylko w taki sposób można dokładnie zaobserwować jej ruchy. Ocena oddechu wymaga skupienia, dość łatwo można jej dokonać w zamkniętych pomieszczeniach, kiedy z otoczenia nie dochodzą żadne hałasy. Jednak na ulicy, kiedy wieje wiatr, jeżdżą samochody, pada deszcz, jest ciemno, osoba udzielająca pierwszej pomocy musi być bardzo skoncentrowana.
Wiesz już, jak ocenić oddech. Teraz nauczysz się interpretować wyniki.
Dorosły człowiek w stanie spoczynku wykonuje zwykle 12–16 oddechów na minutę (niektóre źródła podają, że górna granica oddechu prawidłowego może dochodzić do 20 oddechów na minutę). Ocena oddechu u osoby nieprzytomnej trwa 10 sekund, więc aby uznać, że poszkodowany nieprzytomny oddycha prawidłowo, trzeba w czasie 10‑sekundowej oceny zaobserwować co najmniej 2 oddechy. Brak oddechu u poszkodowanego lub stwierdzony 1 oddech w ciągu 10 sekund wiąże się z koniecznością rozpoczęcia resuscytacji krążeniowo‑oddechowej (jak ją wykonać, dowiesz się na kolejnych lekcjach). Teraz skupimy się na osobie nieprzytomnej z oddechem prawidłowym, której pozostawienie na plecach bez drożnych dróg oddechowych doprowadzi do śmierci przez uduszenie.

Wskazówka

Bardzo często osoba, która ocenia oddech, w myślach liczy do 10. Niestety, zwykle jest to czas znacznie krótszy niż 10 sekund. Aby uniknąć takich pomyłek, można poprosić drugą osobę, by odmierzyła 10 sekund lub sami w myślach możemy odliczać: sto‑dwadzieścia‑jeden; sto‑dwadzieścia‑dwa… Wymówienie takiej liczby trwa około sekundy, co pozwoli ustalić prawidłowy czas na ocenę oddechu.

ikbRONKVvG_d5e732

4. Pozycja boczna

Poszkodowany nieprzytomny z oddechem prawidłowym musi mieć utrzymywaną drożność dróg oddechowych. Najlepszym rozwiązaniem jest ułożenie poszkodowanego w pozycji bocznejpozycja boczna bezpiecznapozycji bocznej, którą określa się również jako pozycję kątów prostych, boczną ustaloną czy też pozycję bezpieczną. Nie ma znaczenia, na którym boku kładziemy poszkodowanego, istotne jest, aby w razie długiego oczekiwania na służby ratunkowe obracać poszkodowanego na drugi bok co 30 minut.

Uwaga!

Wyjątkiem są kobiety w widocznej ciąży, które zawsze układamy na boku lewym. Wynika to z budowy układu krwionośnego.

Układanie poszkodowanego w pozycji bocznej
Instrukcja: Układanie poszkodowanego w pozycji bocznej
Krok

Uklęknij przy poszkodowanym, wyprostuj jego nogi, ręce ułóż wzdłuż tułowia.

Krok

Rękę znajdującą się bliżej ciebie ułóż tak, aby zachowany był kąt prosty pomiędzy tułowiem a ramieniem oraz pomiędzy ramieniem a przedramieniem (kąt prosty w łokciu). Dłoń poszkodowanego powinna być skierowana w górę.

R1QwXhkCeZtyv1
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
Krok

Dalsze ramię przełóż w poprzek klatki piersiowej, a grzbiet dłoni podłóż pod policzek poszkodowanego.

R3WKLGbpzeZap1
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
Krok

Dalszą nogę poszkodowanego złap pod kolanem i pociągnij do góry, nie odrywając stopy od podłoża.

R16D0PK5DVgHI1
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
Krok

Gdy osiągniesz kąt prosty w kolanie, jedną ręką chwyć dalsze ramię poszkodowanego, drugą ręką jego dalsze udo i pociągnij do siebie tak, aby poszkodowany przewrócił się na bok.

Krok

Upewnij się, że pozycja poszkodowanego jest stabilna, i odegnij głowę lekko do tyłu, udrożniając w ten sposób drogi oddechowe.

R11s4wHfK8emW1
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.

Cechy pozycji bocznej – bezpiecznej:

  • jest stabilna,

  • zapewnia drożność dróg oddechowych,

  • chroni przed zachłyśnięciem.

Ułożenie nieprzytomnego poszkodowanego na boku jest bardzo ważne. Nieprzytomny człowiek ma zniesione odruchy (w tym także połykania), jednak funkcje wydzielnicze są zachowane. Pozycja boczna chroni zatem np. przed zachłyśnięciem jego własną śliną. Zawsze przed obróceniem poszkodowanego na bok należy zdjąć mu okulary (jeśli posiada), zaś co minutę trzeba kontrolować jego stan, łącznie z oceną oddechu trwającą 10 sekund. Pierwsza ocena oddechu powinna być wykonana zaraz po ułożeniu poszkodowanego w pozycji bocznej (najlepiej przyłożyć grzbiet naszej dłoni do ust poszkodowanego i w ten sposób dokonać oceny). Jeśli stwierdzimy, że oddech jest nieprawidłowy, przetaczamy poszkodowanego na plecy i rozpoczynamy RKO.

RullvkAVmjtfC1
Film prezentuje sposób układania nieprzytomnego człowieka w pozycji bocznej ustalonej. Rozpoczyna go scena z wybiegającą z budynku szkoły uczennicą, która po dobiegnięciu na przystanek autobusowy stwierdza, że się spóźniła, a po chwili dostrzega leżącą na chodniku koleżankę. Klęka obok dziewczyny i potrząsa ją za ramię, następnie zbliża ucho do ust i nosa leżącej. Przygląda się. Rozchyla kurkę poszkodowanej. Dotyka nóg sprawdzając, czy nie ma zranień lub złamań. Zdejmuje okulary nieprzytomnej dziewczyny i odkłada je na bok. Podchodzi z drugiej strony leżącej i zdejmuje pasek szkolnej torby z ramienia, a torbę odkłada na bok. Rozpoczyna układać poszkodowaną w pozycji bocznej ustalonej. Zgina prawą rękę nieprzytomnej dziewczyny do kąta 90 stopni w łokciu z dłonią na wysokości twarzy. lewą nogę zgina w kolanie. Przytrzymując kolano w górze splata palce lewej dłoni z lewą dłonią poszkodowanej i przekłada ją za jej prawy policzek. Trzymając w ten sposób zmienia pozycję leżącej przyciągając ją do siebie i dłoń lewej ręki układa jej pod twarzą, a potem prostuje głowę i odchyla ją do tłu. Klęka przed leżącą, pochyla się i przykłada policzek do twarzy nieprzytomnej, próbując wyczuć jej oddech. Podnosi się i nadal klęcząc rozgląda się na boki, po czym nie widząc nikogo w pobliżu wyjmuje telefon. Następuje przebitka z widokiem ekranu telefonu i wybieranym numerem 112. Następuje rozmowa z dyspozytorem. Po rozmowie telefonicznej dziewczyna zdejmuje swoją kurtkę i przykrywa nią leżącą koleżankę. Ponownie nachyla się i sprawdza oddech. Wyjmuje telefon. Przebitka, pojawia się inny numer telefonu oznaczony jako Kamila Dom. Zasadnicza część nagrania kończy się, następują przebitki z komentarzami tekstowymi. Ujęcie podbiegania do leżącej, napis: Pamiętaj, sprawdź czy otoczenie jest bezpieczne. Ujęcie wsłuchiwania się w oddech, napis: Sprawdź funkcje życiowe. Ujęcie przewracania nieprzytomnej na bok, napis: Jeśli poszkodowany oddycha - ułóż go w pozycji bezpiecznej. Ujęcie ekranu telefonu z wybranym numerem 112, napis: Zadzwoń po pogotowie ratunkowe. Ujęcie dziewczyny dzwoniącej, napis: Zawiadom kogoś o zaistniałej sytuacji.
ikbRONKVvG_d5e839

5. Obracanie poszkodowanego z brzucha na plecy

Szczególnym przypadkiem jest sytuacja, w której zastajemy poszkodowanego leżącego na brzuchu i musimy przystąpić do oceny oddechu. Jeśli z powodu ułożenia jego ciała nie można dokonać tego w sposób pewny i skuteczny, trzeba go obrócić na plecy. Osoba udzielająca pierwszej pomocy musi pamiętać, aby podczas obracania poszkodowanego nie przetoczyć go przez twarz i nie spowodować tym samym dodatkowych obrażeń (trzeba pamiętać także o zdjęciu okularów). Zaprezentowana technika pozwala obrócić na plecy osobę znacznie większą i cięższą od nas samych.

Obracanie poszkodowanego z brzucha na plecy
Instrukcja: Obracanie poszkodowanego z brzucha na plecy
Krok

Uklęknij przy poszkodowanym, wyprostuj jego nogi, ręce ułóż wzdłuż tułowia.

Krok

Dalszą rękę poszkodowanego umieść pod jego biodrem.

RX97KpfFOO9fy1
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Krok

Jedną ręką podnieś bliższą nogę i drugą rękę włóż pomiędzy nogi, łapiąc dalsze udo poszkodowanego.

RqSZiNc9WxUcK1
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Krok

Drugą rękę poszkodowanego zegnij i umieść na jego plecach, swoją rękę wsuń pod łokieć poszkodowanego, złap za jego dłoń i spleć palce.

R129itNEt36bN1
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Krok

Pewnym ruchem obróć poszkodowanego na plecy.

R1LPONi4QFPC21
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
ikbRONKVvG_d5e916

Podsumowanie

  • Ocena oddechu metodą widać‑słychać‑czuć trwa 10 sekund.

  • Oddech prawidłowy to minimum dwa oddechy na 10 sekund. W razie oddechu nieprawidłowego konieczne jest rozpoczęcie RKO.

  • Po stwierdzeniu oddechu prawidłowego u osoby nieprzytomnej należy ją ułożyć w pozycji bocznej. Jeśli poszkodowany ma okulary, trzeba pamiętać, by je zdjąć.

  • Kobiety w ciąży zawsze układamy na lewym boku.

  • Z poszkodowaną osobą przytomną należy (jeśli jest taka możliwość) przeprowadzić wywiad SAMPLE.

  • Krótkotrwałą utratę przytomności, trwającą od kilku do kilkudziesięciu sekund, nazywamy omdleniem. Najczęstszą jego przyczyną jest chwilowe niedotlenie mózgu i stan ten w większości przypadków nie wymaga wzywania służb ratunkowych, ale trzeba otoczyć taką osobę opieką, bacznie ją obserwować i nie zostawiać samej. Pierwsza pomoc polega na dostarczeniu poszkodowanemu jak najwięcej tlenu (zaleca się otworzyć okno, wyprowadzić z dusznego pomieszczenia itp.).

  • Przedłużająca się utrata przytomności – brak świadomości – jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu. Osoba nieprzytomna traci kontakt ze światem zewnętrznym, przestaje reagować na bodźce głosowe, dotyk, ból, co powoduje, że staje się całkowicie bezbronna.

  • Największym zagrożeniem dla osoby nieprzytomnej jest uduszenie się przez opadający na tylną ścianę gardła język oraz zadławienie własną śliną lub wymiocinami.

  • Pierwszą czynnością, jaką należy wykonać po stwierdzeniu, że osoba jest nieprzytomna, jest zbadanie oddechu. W przypadku gdy jest on zachowany, należy ułożyć osobę poszkodowaną w pozycji bocznej bezpiecznej.

  • Ułożenie osoby nieprzytomnej na boku jest dla niej najbezpieczniejsze, ponieważ w pozycji tej poszkodowany nie zadławi się własną śliną/wymiocinami, pozycja jest stabilna, a język nie zatyka górnych dróg oddechowych.

  • Wzywając pomoc, pamiętaj o numerach alarmowychikbRONKVvG_1443519142631_0numerach alarmowych.

  • Obejrzyj film i przypomnij sobie, w jaki sposób obrócić poszkodowanego z brzucha na pelcy.

    R9Pmkhls09ewv1
    Obracanie poszkodowanego z brzucha na plecy

  • Obejrzyj animację i przypomnij sobie postępowanie w czasie udrożniania dróg oddechowych.

    Rgxqdo6whaqBp1
    Udrożnienie dróg oddechowych

Praca domowa
Polecenie 2.1

W domu spróbuj przećwiczyć pozycję boczną bezpieczną. Jeżeli masz taką możliwość, spróbuj ułożyć dwie osoby: cięższą i lżejszą od ciebie, sprawdzając, jak dużo siły trzeba użyć w obu przypadkach.

ikbRONKVvG_1443519142631_0
ikbRONKVvG_d5e983

Słowniczek

osoba nieprzytomna
Definicja: osoba nieprzytomna

osoba niereagująca na bodźce zewnętrzne

pozycja boczna bezpieczna
Definicja: pozycja boczna bezpieczna

ułożenie poszkodowanego na boku, stabilizujące jego ciało oraz umożliwiające zachowanie drożności dróg oddechowych i chroniące przed zachłyśnięciem

utrata przytomności
Definicja: utrata przytomności

utrata świadomości i kontaktu ze światem zewnętrznym, spowodowana np.

  • urazem głowy,

  • niedotlenieniem,

  • zatruciem,

  • udarem mózgu,

  • działaniem prądu elektrycznego,

  • ogólnym wyczerpaniem organizmu.

ikbRONKVvG_d5e1072

Zadania

Ćwiczenie 1
RWMfX7Unqz6LO1
zadanie interaktywne
Źródło: Sławomir Ochrem, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RN9FKJdBkORdX1
zadanie interaktywne
Źródło: Sławomir Ochrem, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
R1Q7ZzAiNb7Pt1
zadanie interaktywne
Źródło: Sławomir Ochrem, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
RW6stR6i4s7t91
zadanie interaktywne
Źródło: Paweł Gawłowski, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
R1ae28VR3UrkC1
zadanie interaktywne
Źródło: Paweł Gawłowski, licencja: CC BY 3.0.