Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
Rk1pt8t7gXSWZ1

Porządki na warzywnych grządkach

zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Niejeden uczeń ma wątpliwości dotyczące zapisu „rz” i „ż”. Może ty czasem też je masz? Nie musisz się martwić! Zasady ortograficzne są proste, wystarczy je zapamiętać i trochę poćwiczyć.

Ćwiczenie 1

Obejrzyj film, w którym językoznawca profesor Jan Miodek opowiada o tym, skąd wzięło się „rz”. Zwróć uwagę na podobieństwo języka polskiego do innego języka słowiańskiego pod tym względem. O jaki drugi język chodzi?

R1SiMb6lwXuS7
Profesor Jan Miodek opowiada o „rz” Profesor Jan Miodek opowiada o „rz” Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o..
tJnvZMvD0I_0000000G
1
Ćwiczenie 2
R1GuEYgxx1BWB1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tJnvZMvD0I_0000000M
1
Ćwiczenie 3
R1A3JS0lEwcyP1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tJnvZMvD0I_0000000S
1
Ćwiczenie 4
RQkonXjbnu5ay1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5

Wynotujcie z pamięci jak najwięcej wyrazów zaczynających się od liter: b, ch, d, g, j, k, p, t. Zapiszcie je w zeszytach. Wygrywa grupa, która będzie miała najwięcej przykładów.

tJnvZMvD0I_00000011
1
Ćwiczenie 6
R1Cuwndbu6whg1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tJnvZMvD0I_00000017
1
Ćwiczenie 7
RMFmgST7IPkkt1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tJnvZMvD0I_0000001B
Ćwiczenie 8

Przeczytaj wiersz Jana Brzechwy pt. „Na straganie”. Zanotuj tutaj lub w zeszycie wszystkie wyrazy z „rz”, które występują w utworze.

uzupełnij treść
Na straganieJan Brzechwa
Jan Brzechwa Na straganie

Na straganie w dzień targowy
Takie słyszy się rozmowy:

„Może pan się o mnie oprze,
Pan tak więdnie, panie koprze.”

„Cóż się dziwić, mój szczypiorku,
Leżę tutaj już od wtorku!”

Rzecze na to kalarepka:
”Spójrz na rzepę – ta jest krzepka!”

Groch po brzuszku rzepę klepie:
”Jak tam, rzepo? Coraz lepiej?”

„Dzięki, dzięki, panie grochu,
Jakoś żyje się po trochu.”

Lecz pietruszka – z tą jest gorzej:
Blada, chuda, spać nie może.”

„A to feler” –
Westchnął seler.

Burak stroni od cebuli,
A cebula doń się czuli:

„Mój buraku, mój czerwony,
Czybyś nie chciał takiej żony?”

Burak tylko nos zatyka:
”Niech no pani prędzej zmyka,

Ja chcę żonę mieć buraczą,
Bo przy pani wszyscy płaczą.”

„A to feler” –
Westchnął seler.

Naraz słychać głos fasoli:
”Gdzie się pani tu gramoli?!”

„Nie bądź dla mnie taka wielka” –
Odpowiada jej brukselka.

„Widzieliście, jaka krewka!” –
Zaperzyła się marchewka.

„Niech rozsądzi nas kapusta!”
”Co, kapusta?! Głowa pusta?!”

A kapusta rzecze smutnie:
”Moi drodzy, po co kłótnie,

Po co wasze swary głupie,
Wnet i tak zginiemy w zupie!”

„A to feler” –
Westchnął seler.

tJnvZMvD0I_00000_BIB_001Jan Brzechwa, Na straganie, [w:] tegoż, Wiersze dla dzieci, Warszawa 1981.
Ćwiczenie 9

Zaznacz w tekście „Na straganie” wyrazy z „rz”: na zielono – z „rz” wymiennym, na czerwono – z „rz” po spółgłoskach, na niebiesko – z „rz” niewymiennym.