Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
RabDh44B8zgFT11
książka
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.

Książki były kiedyś niezwykle cenne. Przed złodziejami (których wówczas nazywano „książkołapami”) miały je chronić zaklęcia umieszczane na stronach.

Oto przykłady zaklęć autorstwa Kazimierza Zielińskiego:

Kto książki złośliwie mi kradnie lub psuje,
Niech diabeł go porwie i srodze katuje.

Kto książki smaruje i skazy w nich czyni,
Ten ryj miast gęby niech ma na kształt świni.

Kto karty zagina czy latem, czy wiosną,
Niech uszy mu długie jak osłu urosną.

Obecnie nie rzucamy klątw na złodziei, a ekslibrisy umieszczamy głównie dlatego, żeby ktoś, kto książkę pożyczy, pamiętał, komu ją oddać.

RK5qwCLpFDFn411
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1

Poszukaj w bibliotece własnej, szkolnej lub miejskiej/gminnej książek z ekslibrisami.

Oto kilka przykładów ekslibrisów.

Ćwiczenie 2

Przeczytaj wiersz Janusza Wiktora Gomulickiego pt. „Ex libris”. Zwróć uwagę na to, do czego osoba mówiąca porównuje książkę.

Ex librisJanusz Wiktor Gomulicki
Janusz Wiktor Gomulicki Ex libris

Po starą księgę sięgam ze wzruszeniem.
Zda mi sięj0000008GVB5v22_000tp001Zda mi się, że to nakryty kamieniem
Ojców proch. Czas ją poczernił i kruszy,
Lecz pełna w sobie nieśmiertelnej duszy.

Ledwiem otworzył zżółkłe karty, słyszę:
Ktoś do mnie mówi poprzez wieków ciszę –
To Przeszłość głosem czcigodnym pradziada
Z myśli i czynów swoich się spowiada.

Jak ją odtrącić? Jak nie dać jej ucha?
Wyrodny, kto swych praojców nie słucha!
Stara, szanowna, pyłem siwa księga
Cudownie Przeszłość z Obecnością sprzęga.

Stąd myśl krzepiąca, że w śmierci godzinie
Człowiek nie cały w cieniach grobu ginie;
Stąd wiara żywa w wieczność narodową,
Stąd moc dzierżącaj0000008GVB5v22_000tp002dzierżąca zamiast miecza – słowo.

Cześć starym księgom; najmniejszy ich szczątek
Wart miejsca w świętej skarbnicy pamiątek!

j0000008GVB5v22_00000_BIB_001Janusz Wiktor Gomulicki, Ex libris, [w:] tegoż, Poezje wybrane, Warszawa 1978, s. 116.
Ćwiczenie 3

Opisz sytuację liryczną ukazaną w wierszu Janusza Wiktora Gomulickiego: kto? co robi? co słyszy? o czym myśli? do czego wzywa? Napisz krótką notatkę tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 4
RAJnEIS6Ovzgf1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 5
RNcfw2gry2xSQ1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6

Zastanówcie się i porozmawiajcie.

  • Dlaczego rzeczowniki PrzeszłośćObecność rozpoczynają się wielkimi literami? Jaki to ma związek z nastrojem wiersza?

  • Podmiot liryczny mówi o księdze. Na czym polega różnica między słowami książkaksięga?

  • Określ nastrój w utworze, wykorzystując informacje z wykonanych zadań.

Ćwiczenie 7

Wyszukaj złote myśli, czyli wypowiedzenia o charakterze aforyzmu, w wierszu „Ex libris”. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 8

Zaprojektuj własny ekslibris i umieść go w swojej ulubionej książce. Możesz zrobić jego projekt tutaj lub w zeszycie.

RluIVfogFzuKf1
zadanie interaktywne
j0000008GVB5v22_000tp001
j0000008GVB5v22_000tp002