Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R1AApqy7hFtDA1
Dzwon Zygmunt Dzwon Zygmunt Źródło: Barbara Maliszewska, licencja: CC BY-SA 3.0.
Dzwon Zygmunt
Barbara Maliszewska, licencja: CC BY-SA 3.0
Ćwiczenie 1

Jak wygląda dzwon? Gdzie znajduje się jego serce? Zapisz odpowiedź tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 2

Znajdź w internecie i posłuchaj nagrania bijącego dzwonu Zygmunt. Określ przymiotnikami jego ton. Kto wymyśli najwięcej pasujących przymiotników, wygrywa.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 3

Wyjaśnij przenośnię – napis umieszczany niegdyś na miejskich dzwonach: Żywych zwołuję, martwych opłakuję, gromy kruszę. Zapisz wyjaśnienie tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 4

Zorganizujcie pracę według następującej instrukcji.
Zadaniem grup jest opracowanie zestawu pytań do tekstu.
Łączna liczba pytań do czterech tekstów powinna być równa liczbie uczniów w klasie.
Każda grupa otrzymuje jeden z czterech tekstów na temat dzwonu Zygmunt.
Po opracowaniu pytań wymieńcie się materiałem między grupami.
Każdy członek grupy odpowiada na inne pytanie do tekstu, które otrzyma po wymianie.

  • Grupa I
    Najsłynniejszy polski dzwon to dzwon Zygmunt. Znajduje się w katedrze wawelskiej, został ufundowany przez Zygmunta Starego, a wykonany w krakowskiej ludwisarni przez ludwisarza Hansa Behama z Norymbergi. Dzwon umieszczono na wieży w 1521 roku.

  • Grupa II
    Dzwon Zygmunta uruchamiany jest ręcznie, przez zespół liczący od 8 do 12 ludzi, rozhuśtanie go wymaga sporo siły i czasu. Przywilej bicia w ten dzwon ma 35 dzwonników.

  • Grupa III
    Bicie w dzwon wymaga dużej siły fizycznej i jest niebezpieczne. W latach 20. XX wieku nowy dzwonnik nie puścił liny i został wyrzucony przez okno dzwonnicy. Na szczęście nadal trzymał się liny, więc powracający dzwon wciągnął go przez to samo okno z powrotem na wieżę. Dzwonnikowi nic się nie stało.

  • Grupa IV
    Bicie w dzwon Zygmunt oznajmia tylko święta i uroczystości kościelne i państwowe oraz najważniejsze wydarzenia w życiu Polski lub Kościoła katolickiego. Bił np. wieczorem 2 kwietnia 2005 roku, po ogłoszeniu śmierci papieża Jana Pawła II (a 27 lat wcześniej po wyborze Karola Wojtyły na papieża), poprzednio zaś – 30 kwietnia 2004 roku, po mszy świętej odprawionej z okazji przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

RJr3VlW4EBxUy1
Zawieszenie dzwonu Zygmunta
Jan Matejko, Zawieszenie dzwonu Zygmunta, 1874, olej na desce, Muzeum Narodowe w Warszawie, domena publiczna
Ćwiczenie 5

Jaki historyczny moment ukazuje Jan Matejko na obrazie pt. „Zawieszenie dzwonu Zygmunta”?

uzupełnij treść
Ćwiczenie 6

Opisz dwie duże grupy ludzi, które zostały przedstawione na obrazie pt. „Zawieszenie dzwonu Zygmunta”. Uwzględnij:

  • ich usytuowanie na obrazie,

  • wygląd,

  • wyraz twarzy,

  • postawę,

  • ubiór,

  • działania.

Ćwiczenie 7

Wskaż na reprodukcji obrazu Jana Matejki podane niżej postacie i powiedz, gdzie one się znajdują.
Jakie elementy stroju pomogły ci zidentyfikować postaci?
Wybierz jedną z postaci i opisz jej wygląd.

  • król Zygmunt Stary,

  • królowa Bona,

  • biskup,

  • Stańczyk,

  • paź z psami,

  • ludwisarz.

Ćwiczenie 8

Jak zachowuje się błazen królewski, Stańczyk, znajdujący się między pracującymi a dworem? Opisz jego wygląd i zachowanie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 9

Poszukaj w dostępnych źródłach i wyjaśnij, jakie wydarzenie historyczne oznajmiał dzwon Zygmunt w roku: 1525, 1683, 1918.