Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R1L2MnWhROYvX11
nauka Źródło: licencja: CC 0.
licencja: CC 0
Ćwiczenie 1

Obejrzyjcie zdjęcia prezentujące naukowców podczas pracy. Zgromadźcie słownictwo opisujące ich cechy charakteru oraz emocje towarzyszące pracy nad odkryciami naukowymi.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 2

Nazwij emocje wyrażone w związkach wyrazowych:

  • oblać się zimnym potem;

  • włosy stają na głowie;

  • być bladym jak ściana;

  • czuć mdłości;

  • złamana kariera;

  • czuć coś przez skórę.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 3

Wysłuchaj recytacji wiersza Wisławy Szymborskiej pt. „Odkrycie”, a następnie przeczytaj ten utwór. Zwróć uwagę na to, kto może być osobą mówiącą w wierszu. Co o niej wiemy?

RkRs6G8GLzax61
R6eCX4hf1UGUh1
Mariusz Kubik, fotografia barwna, licencja: CC BY 3.0
Wisława Szymborska20121923

Wisława Szymborska

Polska poetka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1996). Magda Umer napisała o niej: „Nie tylko poetka, lecz także filozof i mędrzec. Często w jednym jej zdaniu odnajduję coś, o czym myślę pół życia. Czytam i dziękuję, że dane są mi te zdania, klucze otwierające tyle pozamykanych drzwi”.

OdkrycieWisława Szymborska
Wisława Szymborska Odkrycie

Wierzę w wielkie odkrycie.
Wierzę w człowieka, który dokona odkrycia.
Wierzę w przestrach człowieka, który dokona odkrycia.

Wierzę w bladość jego twarzy,
w mdłości, w zimny pot na wardze.

Wierzę w spalenie notatek,
w spalenie ich na popiół,
w spalenie co do jednej.

Wierzę w rozsypanie liczb,
w rozsypanie ich bez żalu.

Wierzę w pośpiech człowieka,
w dokładność jego ruchów,
w nieprzymuszoną wolę.

Wierzę w utłuczenie tablic,
w wylanie płynów,
w zgaszenie promienia.

Twierdzę, że to się uda
i że nie będzie za późno,
i rzecz rozegra się w nieobecności świadków.

Nikt się nie dowie, jestem tego pewna,
ani żona, ani ściana,
nawet ptak, bo nuż wyśpiewa.

Wierzę w nieprzyłożoną rękę,
wierzę w złamaną karierę,
wierzę w zaprzepaszczoną pracę wielu lat.
Wierzę w sekret zabrany do grobu.

Szybują mi te słowa ponad regułami.
Nie szukają oparcia w jakichkolwiek przykładach.
Moja wiara jest silna, ślepa i bez podstaw.

j0000008G6B5v22_00000_BIB_001Wisława Szymborska, Odkrycie, [w:] tejże, x, Warszawa 1970, s. 112.
Ćwiczenie 4

Porozmawiajcie w grupach o tym, jak rozumiecie wiersz Wisławy Szymborskiej. Następnie zaprezentujcie swoje przemyślenia na forum klasy.

  • Grupa I: W jakie zachowania odkrywcy wierzy osoba mówiąca w wierszu? Wskażcie odpowiednie cytaty i wytłumaczcie własnymi słowami.

  • Grupa II: Na czym oparta jest wiara osoby mówiącej w wierszu? Wskażcie odpowiedni cytat.

  • Grupa III: Czy osoba mówiąca w wierszu jest optymistą, czy pesymistą? Poprzyjcie swoje zdanie argumentami.

  • Grupa IV: Jaki inny tekst, zaczynający się od słów: „Wierzę...”, przypomina wiersz Wisławy Szymborskiej? Na czym polega podobieństwo między oboma tekstami? Podajcie dwa przykłady.

Ćwiczenie 5

Odpowiedz w kilku zdaniach na pytanie, co powinno cechować naukowca i jego pracę, żeby świat był bezpieczny.

Ciekawostka

Albert Einstein tak skomentował swoją rolę w skonstruowaniu bomby atomowej: „Gdybym tylko wiedział, powinienem był zostać zegarmistrzem”.

Ćwiczenie 6

Podajcie inne przykłady odkryć oraz ich skutków pozytywnych i negatywnych.

Odkrycie

Skutek pozytywny

Skutek negatywny

rozszczepienie atomu

źródło taniej i czystej energii

bomba atomowa, choroba popromienna

Ćwiczenie 7

Spróbujcie wyjaśnić, od czego zależy, czy odkrycie będzie służyło ludzkości.

Ciekawostka

Wilhelm Conrad Roentgen otrzymał kiedyś list, w którym pewien pan prosił go o przysłanie kilku promieni i instrukcji ich użycia, ponieważ nie ma czasu, by przyjechać do uczonego osobiście. Roentgen odpowiedział: „W tej chwili nie mam, niestety, promieni. Pragnę przy tym zauważyć, że ich wysyłka to nadzwyczaj skomplikowana sprawa. Już łatwiej będzie panu przysłać mi swoją klatkę piersiową”.