Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R11XgdUDtmKPv1
Skrzydło orła bielika Skrzydło orła bielika Źródło: Conty, licencja: CC BY-SA 3.0.
Skrzydło orła bielika
Conty, licencja: CC BY-SA 3.0

Ludzie od wieków zazdrościli ptakom i marzyli o lataniu. Sen o lataniu to jedno z najpopularniejszych marzeń sennych. Leonardo da Vinci, renesansowy artysta i konstruktor, już ponad pół tysiąca lat temu stworzył projekty maszyn latających. Jednak marzenie mogło się spełnić dopiero na początku XX wieku.

Ćwiczenie 1
  • Wymieńcie wynalazki, które umożliwiły ludziom opanowanie przestworzy.

  • Jaki związek z rozwojem lotnictwa mają Leonardo da Vinci i bracia Wrightj0000008H7B5v22_000tp001bracia Wright? Jeśli nie wiecie, poszukajcie informacji na ten temat w internecie.

Ćwiczenie 2

Jak dziś można realizować marzenia o lataniu? Zapisz swoje spostrzeżenia tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść
Dedal i IkarJan Parandowski
Jan Parandowski Dedal i Ikar

Tymczasem Minos panował na Krecie. Był to rozumny król, który swoją potęgę umiał rozszerzyć bez podbojów, jedynie przez umiejętne współżycie z innymi krajami, skąd ciągnął zyski rozległym handlem. Miał wielką flotęj0000008H7B5v22_000tp002flotę i był prawdziwym władcą mórz. Nie było jednak szczęścia w jego domu. Jego żona, Pazyfae, urodziła dziecko, które miało kształt byka i człowieka. Ten syn szkaradny wyrósł na groźnego potwora i nazwano go Minotaurem. Król, obawiając się, aby straszydło nie szkodziło jego poddanym, postanowił je zamknąć w jakimś bezpiecznym miejscu. W tym celu wybudowano wspaniały gmach, labirynt, o niezliczonej liczbie pokoi, z których gmatwaniny Minotaur wyplątać się nie mógł. [...]

Budowę labiryntu prowadził Ateńczyk Dedal [...]. Był on mistrzem we wszystkich sztukach. Miasta zamawiały u niego posągi bogów i bohaterów i ludzie zjeżdżali się z daleka, na uroczyste święta, aby podziwiać kunszt tego artysty, o którym mówiono, że umie w drzewo lub kamień tchnąć duszę żywą, tak iż ma się wrażenie, jakby postacie jego ruszały się, chodziły, patrzyły. W niektórych świątyniach kapłani przywiązywali jego statuyj0000008H7B5v22_000tp003statuy łańcuchami w obawie, żeby nie uciekły. [...]

Wynalazł mnóstwo rzeczy pożytecznych, np. świder, grundwagęj0000008H7B5v22_000tp004grundwagę. Król kochał go tak bardzo, że nie chciał się z nim rozstać nawet wtedy, gdy Dedal, trapiony tęsknotą za ojczyzną, usilnie prosił o pozwolenie wyjazdu. Król nie pozwolił. Miał w tym trochę słuszności, gdyż Dedal zbyt długo był jego powiernikiem i zbyt dobrze znał różne tajemnice państwowe: taki człowiek za granicą mógł łatwo stać się niebezpieczny.

Wówczas Dedal wymyślił nowy i niesłychany sposób ucieczki. Z piór ptasich, sklejonych woskiem, sporządził olbrzymie skrzydła dla siebie i dla swego syna, Ikara. Obaj przytwierdzili sobie skrzydła do ramion, a zanim ruszyli w drogę, rzekł ojciec do syna: „Pamiętaj, synu, żebyś zawsze latał środkiem, między morzem a niebem. Nie wolno ci zbyt wysoko szybować, gdyż gorąco promieni słonecznych roztopi wosk, który spaja skrzydła; ani nie zlatuj zbyt nisko, aby wilgocią wody nie nasiąknęły pióra”.

Dedal leciał pierwszy i pokazywał drogę synowi. Rybak, który zakładał sieci wśród sitowia, pasterz idący za swymi trzodamij0000008H7B5v22_000tp005trzodami, oraczj0000008H7B5v22_000tp006oracz postępujący za pługiemj0000008H7B5v22_000tp007pługiem – wszyscy podnosili zdziwione oczy ku niebu, gdzie w obłokach szybowali ci dwaj niezwyczajni latawcy. Zdumienie ogarnęło ludzi na widok czarodzieja, który ptakom wydarł tajemnicę lotu i pokonał powietrze, dotychczas niedostępne dla mieszkańców ziemi. Minęli wkrótce wyspę Samosj0000008H7B5v22_000tp008Samos, Parosj0000008H7B5v22_000tp009Paros i . Lecz Ikar, uniesiony zachwytem nad potęgą wynalazku, zapomniał o przestrogach ojca i coraz wyżej wzbijał się w błękitne przestworza. I wówczas stało się to, co przewidział Dedal. Pod wpływem żaru słonecznego wosk stopniał i pióra, jedno po drugim, zaczęły opadać. Ikar, jak gromem rażony, runął z wysokości na ziemię i zabił się na miejscu. Po długich poszukiwaniach odnalazł ojciec żałosne szczątki syna. Wyspę, na którą spadł Ikar, nazwano Ikarią, a morze dookoła niej – Morzem Ikaryjskim. [...]

Dedal pochował syna, a sam udał się w dalszą drogę.

j0000008H7B5v22_00000_BIB_001Jan Parandowski, Dedal i Ikar, [w:] tegoż, Mitologia: wierzenia i podania Grekow i Rzymian, Warszawa 1967, s. 75.
Ćwiczenie 3

Przyporządkuj podane tytuły właściwym akapitom tekstu.

  • „Samotna podróż”

  • „Zbudowanie skrzydeł”

  • „Talent Dedala”

  • „Panowanie Minosa”

  • „Tragiczny lot”

Ćwiczenie 4

W jaki sposób Dedal i Ikar zrealizowali odwieczne marzenie ludzkości?

1
Ćwiczenie 5
Rgu3g99Pn69871
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 6
R1LtjUpuFwfqv1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7

Złoty środek to średni stopień między dwiema ostatecznościami; miara, umiar, umiarkowanie – podaje słownik języka polskiego.

  • Wyjaśnij na czym polega związek wyrażenia złoty środek z mitem o Dedalu i Ikarze. Użyj określeń: brawura, fascynacja.

Ćwiczenie 8

Zapisz – tutaj lub w zeszycie – swoją definicję wyrażenia ikarowy lot, a następnie porównaj ją z tą, która znajduje się w słowniku frazeologicznym.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 9

Przyjrzyj się obrazowi Herberta Jamesa Draperaj0000008H7B5v22_000tp00AHerberta Jamesa Drapera pt. „Opłakiwanie Ikara”, a następnie odpowiedz na pytania:

  • Kim jest postać centralna przedstawiona na obrazie Herberta Jamesa Drapera?

  • Co ułatwiło ci zidentyfikowanie tej postaci?

  • Jakie uczucia wyrażają postawy ciała postaci przedstawionych na obrazie? Opisz.

R1QXrws9nBcTx
Opłakiwanie Ikara
Herbert James Draper, Opłakiwanie Ikara, 1898, domena publiczna
Ćwiczenie 10
  • Przygotujcie w kilkuosobowych grupach kilka fragmentów utworów muzycznych, które będą ilustracją wybranych wydarzeń mitu o Dedalu i Ikarze, np. spokojny lot ojca i syna, zachwyt i upojenie lotem Ikara, upadek i śmierć.

  • Wysłuchajcie przygotowanych przez wszystkie grupy zestawów.

  • Wybierzcie najciekawsze fragmenty ilustrujące kolejne wydarzenia mitu.

Ćwiczenie 11

Wyobraź sobie, że jesteś Ikarem i z zachwytem spoglądasz na świat z góry. Zapisz – tutaj lub w zeszycie – swoje myśli i przeżycia w kilku zdaniach tak, aby oddać silne emocje. Pamiętaj o zdaniach urwanych, wykrzyknikach, równoważnikach zdań.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 12

Odczytaj z rozsypanych liter nazwy bogów greckich, którzy mieli skrzydła.

R1E9LiP1WiQ3H11
Uniwersytet Wrocławski,
Ćwiczenie 13
  • Narysuj labirynt „o niezliczonej liczbie pokoi, z których gmatwaniny Minotaur wyplątać się nie mógł”.

  • Znajdź i przeczytaj mit o Ariadnie i Tezeuszu.

  • Wyjaśnij powiedzenia: nić Ariadny, po nitce do kłębka, znaleźć się w labiryncie.

RL1jQ3Sc5YquG
(Uzupełnij).
j0000008H7B5v22_000tp001
j0000008H7B5v22_000tp002
j0000008H7B5v22_000tp003
j0000008H7B5v22_000tp004
j0000008H7B5v22_000tp005
j0000008H7B5v22_000tp006
j0000008H7B5v22_000tp007
j0000008H7B5v22_000tp008
j0000008H7B5v22_000tp009
j0000008H7B5v22_000tp00A