Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R1K6UlnOmrWOH11
bohater Źródło: Pat Loika, licencja: CC BY-SA 2.0.
Pat Loika, licencja: CC BY-SA 2.0
Ćwiczenie 1

Przygotujcie zagadkę dla całej klasy. Opiszcie jednego z uczniów, określając jego pozytywne cechy, w taki sposób, żeby nie podawać jego lub jej imienia. Niech wszyscy zgadną, o kogo chodzi. Zapiszcie swój opis tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 2

Przeczytaj fragment powieści Williama Whartonaj0000008GEB5v22_000tp001Williama Whartona pt. „Stado” . Zwróć uwagę na to, w jaki sposób narrator opowiada o głównym bohaterze.

Pracowitemu wszystko się udajeWilliam Wharton
William Wharton Pracowitemu wszystko się udaje

lubił pomagać swoim rodzicom. Kiedy miał pięć lat, pomagał im w prostych pracach domowych, w sprzątaniu, zamiataniu podwórza, a nawet noszeniu wody ze studni. Ponieważ był jeszcze bardzo mały, więc wodę nosił w litrowym skopkuj0000008GEB5v22_000tp002skopku na mleko i chociaż pięćdziesięciometrową trasę z domu do studni musiał pokonać cztery razy częściej niż jego matka, to wielki zbiornik w kuchni zawsze w końcu był pełny.

Z początku matka godziła się na pomoc Sture’a tylko dlatego, żeby się nie nudził, ale wkrótce zaczęła doceniać wartość tej pomocy. Sture był zgodnym, chętnym i spokojnym pracownikiem, a wszystkie jego „zabawy” były raczej tym, co inni przywykli traktować jako zwykłą harówkę.

Już w młodym wieku Sture był bardzo ambitny. Można to przypisać temu, że miał starych rodziców, którzy nie widzieli świata poza swoim jedynakiem; rozpieszczali go i zarazem wiązali z nim nadmierne oczekiwania. […]

Sture nigdy się nie skarżył, że jakaś praca jest dla niego zbyt ciężka, zbyt brudna albo zbyt monotonna. Kiedy rozrzucał gnojownikj0000008GEB5v22_000tp003gnojownik w chlewie, podśpiewywał sobie. Ustawiał siano w kopki i nosił paszę ze spichlerzaj0000008GEB5v22_000tp004spichlerza takimi naręczami, że ledwo mógł wszystko udźwignąć. A do tego przez cały czas rozmawiał ze zwierzętami, najwyraźniej zainteresowany w podtrzymywaniu tej interesującej konwersacjij0000008GEB5v22_000tp005konwersacji.

Kiedy skończył siedem lat, oboje rodzice poważnie zaczęli się niepokoić o jego przyszłość. Był zbyt dobry, a oni w jego obecności czuli się dziwnie zażenowanij0000008GEB5v22_000tp006zażenowani. Był taki szczęśliwy, taki chętny do pracy i tak bardzo im pomagał. To nie było naturalne. Pod tym i zresztą pod żadnym innym względem Sture stanowczo nie przypominał normalnego siedmiolatka. […]

Poza szkołą Sture’a coraz bardziej interesowało wszystko, co miało jakiś związek z mechaniką. Udało mu się nawet skonstruować prostą pompę, napędzaną wiatrem, która doprowadzała wodę ze studni do zbiornika w kuchni. Wymyślił także system bramek między pastwiskami, które mógł otworzyć człowiek, a których nie była w stanie sforsować krowa. Wcześniej za całe zamknięcie służył kawałek drutu okręcany dookoła kołków, a ciągłe odkręcanie i zawijanie drutu zabierało mnóstwo czasu.

W oborze Sture urządził prymitywną kuźnię i sam zaczął robić proste narzędzia potrzebne w gospodarstwie. Tam właśnie wykuł specjalny pług, którym nawet on sam mógł orać pomimo niewielkiej wagi. […]

Kiedy do nowego pługa zaprzągł muła, wszystko działało wprost doskonale. Wystarczyło lekko nacisnąć na uchwyty, żeby ostrze zagłębiło się w ziemię i dzięki skrzydełkom nie tylko trzymało się pod powierzchnią, ale także nie skręcało i nie przechylało się na boki.

Ojciec Sture’a nie mógł uwierzyć własnym oczom, kiedy w którąś sobotę wstał do pracy i zobaczył, że cała górna część południowego pastwiska jest już zaorana. Chłopak specjalnie wstał o trzeciej rano, żeby zrobić ojcu niespodziankę i przy okazji pochwalić się nowym wynalazkiem. Sture miał wtedy dwanaście lat i chociaż nie był zbyt wysoki, to jak na swój wiek był bardzo silny.

Później Sture powiększył i ulepszył swój wiatrak w taki sposób, że mógł on służyć jako prądnicaj0000008GEB5v22_000tp007prądnica. Żadna inna farma, aż po Manawęj0000008GEB5v22_000tp008Manawę, nie miała wtedy elektryczności. Sture wykuł na swoim małym kowadle nowe łopatki dla wiatraka, a potem przeczytał tyle podręczników z zakresu elektryczności, ile potrzebował, żeby samemu nawinąć małą prądnicę. To wystarczyło i oborę oraz kuchnię rozświetliło, co prawda nieco przyćmione i wiecznie mrugające, ale zawsze elektryczne światło. To był prezent Sture’a dla rodziców, który podarował im z okazji swoich własnych trzynastych urodzin. […]

j0000008GEB5v22_00000_BIB_001William Wharton, Pracowitemu wszystko się udaje, [w:] William Wharton, Stado, tłum. Janusz Ruszkowski, Poznań 2000, s. 143–144.
j0000008GEB5v22_000tp001
j0000008GEB5v22_000tp002
j0000008GEB5v22_000tp003
j0000008GEB5v22_000tp004
j0000008GEB5v22_000tp005
j0000008GEB5v22_000tp006
j0000008GEB5v22_000tp007
j0000008GEB5v22_000tp008
R1ORl6wJ7OelG1
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
William Wharton

William Wharton

Amerykański pisarz, malarz i psycholog. W latach 60. XX w. razem z rodziną mieszkał na barce na Sekwanie we Francji. Pisał dla dorosłych. Jego powieści były niezwykle popularne w latach 90. XX w., zwłaszcza „Ptasiek”, „W księżycową jasną noc” oraz „Tato”.

Ćwiczenie 3

Kim jest główny bohater tekstu Williama Whartona pt. „Pracowitemu wszystko się udaje”? Aby odpowiedzieć dokładnie na to pytanie, zgromadź informacje na temat:

  • płci,

  • wieku,

  • rodziny,

  • zainteresowań głównego bohatera.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 4

Zaznacz w tekście opowiadania dowolnym kolorem te fragmenty, w których narrator nazywa wprost cechy charakteru i osobowości Sture’a.

Ćwiczenie 5

Czego dowiadujemy się na temat bohatera z następujących opisów? Zapisz swoje wnioski tutaj lub w zeszycie.

  1. [...] chociaż pięćdziesięciometrową trasę z domu do studni musiał pokonać cztery razy częściej niż jego matka, to wielki zbiornik w kuchni zawsze w końcu był pełny.

  2. Ustawiał siano w kopki i nosił paszę ze spichlerza takimi naręczami, że ledwo mógł wszystko udźwignąć.

  3. A do tego przez cały czas rozmawiał ze zwierzętami, najwyraźniej zainteresowany w podtrzymywaniu tej interesującej konwersacji.

  4. [...] przeczytał tyle podręczników z zakresu elektryczności, ile potrzebował, żeby samemu nawinąć małą prądnicę.

  5. To był prezent Sture’a dla rodziców, który podarował im z okazji swoich własnych trzynastych urodzin.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 6

W charakterystyce postaci ważne są relacje, jakie postać tworzy z innymi.

  • Nazwij uczucia rodziców do syna.

  • Wyjaśnij, dlaczego rodzice niepokoili się o Sture’a. Zapisz swoje obserwacje tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 7

Sture przejawiał wyjątkowe zdolności. Przerysuj tabelkę do zeszytu i uzupełnij ją odpowiedziami na pytanie, co Sture robił w podanym wieku.

Sture ma lat:

Praca, wynalazki

pięć

siedem

dwanaście

trzynaście

Ćwiczenie 8

To, w jaki sposób narrator opowiada o danej postaci, również pomaga ją ocenić. Znajdź i zacytuj fragment, w którym opisano, w jaki sposób pracowity chłopiec wykonywał różne prace.

Ćwiczenie 9

Wyraź swoją ocenę bohatera. Zapisz swoje refleksje tutaj lub w zeszycie.

  • Zastanów się, który z wynalazków Sture’a wywarł na tobie największe wrażenie. Uzasadnij swoje zdanie.

  • Wytłumacz, dlaczego Sture’a można nazwać racjonalizatorem, wiedząc, że racjonalizator to autor pomysłu usprawniającego pracę, produkcję; człowiek wprowadzający usprawnienia.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 10

Napisz wypracowanie, w którym przedstawisz głównego bohatera fragmentu powieści Williama Whartona. Opowiedz, kim jest, skąd pochodzi, ile ma lat, a następnie przedstaw jego cechy charakteru i własną ocenę postaci. Może pomóc ci w tym komiks.

R9jaOMZWcVUfw11
Uniwersytet Wrocławski,