Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R14Da1y9YykiH

A long way to freedom

Demonstration of the "Solidarity" in Warsaw
Source: Thomas Hedden, 1984, licencja: CC 0.

Link to the Lesson

You will learn
  • what were the most important events of the PRL (Polish People's Republic) period;

  • about the social protest against the authorities in 1956‑1989;

  • who Władysław Gomułka, Edward Gierek, Wojciech Jaruzelski and Lech Wałęsa were;

  • why the martial law was introduced in Poland in 1981 and what were its consequences;

  • about the importance of the „Solidarity” for Poland and the Eastern Bloc.

RBCBkWbsi02Lz
Nagranie abstraktu
ReEyr4kRvSM6D1
Lech Wałęsa during the strike in the Gdańsk Shipyard in August 1980
Source: Giedymin Jabłoński, 1980, photograph, licencja: CC BY-SA 3.0.

Not everyone supported the communist rule in Poland. But quite a big part of Polish society decided to put up with it, as they felt threatened and simply fought for survival. However, every few years the accumulation of unsolved social, economic and political problems led to general discontent, which triggered strikesstrikestrikes and protests (1956, 1968, 1970, 1976). In most cases, they got suppressed by the authorities, for example in Poznań in June 1956. The strikers were mostly workers of metropolitan heavy industry plants, who were also supported by the intellectuals. In 1980 another wave of strikes took place leading to the establishment of the formally recognized by the authorities Independent Self‑governing Labour Unionlabour unionLabour UnionSolidaritysolidaritySolidarity”. The head of the Solidarity was an electrician, Lech Wałęsa. This union constituted a sort of a loophole in the political system of the country. Solidarity demanded the improvement of living conditions, the respect for human and citizen rights, initially leaving political issues to the authorities. On 13 December 1981, the communist authorities under General Wojciech Jaruzelski declared the martial law. The Solidarity became delegitimizeddelegitimizationdelegitimized and the authority of the country was taken over by the Military Council of National Salvation. The democratic opposition became clandestine again.

Task 1

Search online and find out who were the cursed soldiersCursed soldierscursed soldiers and what were the stories behind them. Try to find out when they started fighting for liberated Poland and what their lives usually looked like. Choose one of them and familiarise yourself with his bio.

Task 2

Look carefully at the division of the post‑war period in Poland introduced by a historian, professor Andrzej Paczkowski and think why he chose those specific dates.

Andrzej Paczkowski Classification of the repressiveness of the system
  1. Conquest of the state, or mass terror - 1944‑1947

  2. Conquest of the society, or universal terror - 1948‑1956

  3. Real socialism, a system of selective repression - 1956‑1981

  4. Martial law, or an attempt of mass repression

  5. Truce and surrender, or helplessness - 1986‑1989

stop Source: Andrzej Paczkowski, Classification of the repressiveness of the system, [w:] Pół wieku dziejów Polski 1939-1989, Warszawa 2007.
R19xJAsrJVv1Z
Exercise 1
RgKBDec0K7xLx
Exercise 2
Task 3

Familiarise yourself with the photograph and find out more about the reasons and events of the martial law.

R1Y6BhSbdfDKR1
Fotografia czarno-biała przedstawiająca informacje o przyczynach i wydarzeniach stanu wojennego.
Apocalypse Now
Source: Andrzej Iwański, Chris Niedenthal, J. Żołnierkiewicz.

The picture you can see was taken by a Polish photographer Chris Niedenthal on 14 December 1981. Taking it was quite dangerous, as at that time one could get arrested just due to the fact of owning a camera, not even mentioning taking a picture of the army in the street. Despite the danger, the photographer managed to capture an unusual scenery of the street in Warsaw and the cinema Moskwa advertising the film „Apocalypse Now”. This picture became the most widely recognizable photograph of the martial law period. Now, it is considered one of its symbols and one of the most important photographs in the history of Poland.

Task 4

Listen to the song of the Polish music band - Kult „Parada wspomnień” (Eng: Parade of memories) (can be found online), read the lyrics and the comments.On this basis, justify the thesis that the authorities of the Polish People's Republic, during the martial law, waged a war with their own society.

Kult Parada wspomnień

Siedziałem sobie w mieszkaniu
Gdy ktoś zapukał do drzwi
Wyjrzałem przez ślepe oko
I wyskoczyłem przez okno
Biegłem przez śnieżne ulice
Słyszałem za mną ich krzyki
Biegłem, się nie oglądałem
p1Siedziałem sobie w mieszkaniu
Gdy ktoś zapukał do drzwi
Wyjrzałem przez ślepe oko
I wyskoczyłem przez okno
Biegłem przez śnieżne ulice
Słyszałem za mną ich krzyki
Biegłem, się nie oglądałem

Ach, jakże było wspaniale

Dookoła mowa idiotów
Płynęła gdy radio grało
Pobiegłem więc do kolegi
Powiedział mi co się stało
p2Dookoła mowa idiotów
Płynęła gdy radio grało
Pobiegłem więc do kolegi
Powiedział mi co się stało

Popłynął rzeką alkohol
Koledzy mieli metody
p3Popłynął rzeką alkohol
Koledzy mieli metody

A w wannach ryby pływałyp4A w wannach ryby pływały
Ach, jaki ja byłem młody

Nie, nie, nie, nie, nie, nie, nie, nie, nie | 3x
Te czasy już
Nie powtórzą się

Ulice toną w czerwieni
My w rękach mamy kamienie
Majowe słońce tak praży
Chłodzą nas wody strumienie
p5Ulice toną w czerwieni
My w rękach mamy kamienie
Majowe słońce tak praży
Chłodzą nas wody strumienie

Z ponurego średniowiecza
Krucjata przeciwko Polsce
p6Z ponurego średniowiecza
Krucjata przeciwko Polsce

Opornik w klapy wpinanyp7Opornik w klapy wpinany
Ach, jakże było wspaniale

I praca ciężka po nocach
Aby nadążyć przed ranem
p8I praca ciężka po nocach
Aby nadążyć przed ranem

Niech tłuszcza w końcu zrozumie
Dla kogo się narażamy
W południe stanąć na baczność
Tysiące kartek papierup8Tysiące kartek papieru
Gaz dookoła się ściele
Ach, jakże było wspaniale

Nie, nie, nie, nie, nie, nie, nie, nie, nie | 3x
Te czasy już
Nie powtórzą się

kult Source: Kult, [w:] Tekst: Kazik Staszewski, Parada wspomnień.
p1
p2
p3
p4
p5
p6
p7
p8

Keywords

protests, Solidarity, martial law

Glossary

PZPR - Polish United Worker's Party
PZPR - Polish United Worker's Party
R1RUeO8w5gQ4H
nagranie słówka: PZPR - Polish United Worker's Party

PZPR – Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, polska monopartia polityczna powstała w 1948 roku i sprawująca pełnię władzy do 1989 roku. Była partią masową, w której władzę sprawowano w sposób autorytarny.

PEWEX
PEWEX
ReOxULPLPeul2
nagranie słówka: PEWEX

PEWEX – przedsiębiorstwo eksportu wewnętrznego prowadzące sieć sklepów walutowych. W PEWEX’ach można było kupić niedostępne na co dzień produkty (np. dżinsy, dobre alkohole, artykuły RTV) za walutę wymienialną (dolary i marki) lub bony towarowe. W PRL był symbolem luksusu.

Cursed soldiers
Cursed soldiers
R1eY8f6dWJkNg
nagranie słówka: Cursed soldiers

Żołnierze wyklęci – potoczna nazwa antykomunistycznego, niepodległościowego podziemia (partyzantki) sprzeciwiającego się sowietyzacji i dominacji komunistów w życiu społecznym i politycznym po II wojnie światowej w Polsce.

Anti‑semitism
Anti‑semitism
R1GuDegaFjbWb
nagranie słówka: Anti‑semitism

Antysemityzm – niechęć, wrogość, uprzedzenia i dyskryminacja Żydów i osób żydowskiego pochodzenia. Skrajnym przykładem antysemityzmu była ideologia nazistowska dążąca do całkowitego eksterminacji narodu żydowskiego.

Solidarity
Solidarity
R1JO8hu3mDgVM
nagranie słówka: Solidarity

Solidarność – ogólnopolski związek zawodowy powstały w 1980 roku by bronić praw pracowników w PRL. Z czasem stał się jednym z głównych ośrodków opozycji przeciwko władzy komunistycznej. Pierwszym liderem i przewodniczącym był Lech Wałęsa.

Labour union
Labour union
R1CmgIex1wudd
nagranie słówka: Labour union

Związek zawodowy – organizacja zrzeszająca pracowników, której celem jest obrona ich interesów społecznych i ekonomicznych. Pierwsze związki zawodowe powstały w Wielkiej Brytanii w XVIII wieku.

Strike
Strike
RISKZ49nReyYI
nagranie słówka: Strike

Strajk – forma protestu, najczęściej pracowników wobec pracodawcy, polegająca najczęściej na wstrzymaniu się od wykonywania pracy przez protestujących.

Internment
Internment
R13RNSTfcohMP
nagranie słówka: Internment

Internowanie – przymusowe aresztowanie i osadzenie osób w miejscu odosobnienia bez możliwości jego opuszczania.

Delegitimization
Delegitimization
RZuCbo7QYeO4B
nagranie słówka: Delegitimization

Delegalizacja – zakazanie działalności, pozbawienia możliwości legalnego działania.

Martial law
Martial law
RAQxho0mbnX8i
nagranie słówka: Martial Law

Stan wojenny– stan nadzwyczajny ogłaszany na wybranym obszarze lub całym państwie, polegający na przejęciu administracji i zarządu kraju przez wojsko.

Curfew
Curfew
Rrbkmj9ZwYEdg
nagranie słówka: Curfew

Godzina milicyjna – wprowadzane przez władze ograniczenie swobodnego poruszania się w określonych godzinach, najczęściej nocnych, w celu zapanowania nad niebezpieczną sytuacją lub zagrożeniem.