Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RkZO9sJGHPXWy1

Abstrakcja geometryczna. Projektujemy odzież i akcesoria.

Źródło: online-skills.

Ważne daty

1915 – opublikowanie przez Kazimierza Malewicza broszury Od kubizmu i futuryzmu do suprematyzmu, w której artysta po raz pierwszy przedstawił teorię suprematyzmu

1917 – założenie w Holandii grupy arystycznej De Stijl oraz pisma pod tą samą nazwą

1872‑1944 – lata życia holenderskiego malarza Pieta Mondriana, współzałożyciela grupy De Stijl, twórcy neoplastycyzmu

1883‑1931 – lata życia holenderskiego malarza Theo van Doesburga, współzałożyciela grupy De Stijl

1879‑1935 – lata życia rosyjskiego malarza Kazimierza Malewicza, twórcy suprematyzmu

1890‑1941 – lata życia rosyjskiego malarza El Lissitzky’ego, przedstawiciela konstruktywizmu

1895‑1946 – lata życia węgierskiego malarza László Moholy‑Nagy, przedstawiciela konstruktywizmu

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RrVTKD4rkEL4p1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjach z wyobraźni i transpozycji natury);

6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:

7) podejmuje działania z zakresu estetycznego kształtowania otoczenia; projektuje i realizuje formy dekoracyjne, podnoszące estetykę otoczenia (wykorzystuje elementy gotowe, aranżując własny pokój, np. projektując nakrycie stołu na uroczystość rodzinną z wykorzystaniem m.in. dekoracji kwiatowej; uwzględnia zasady estetyki podawania potraw).

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

Nauczysz się

definiować abstrakcję geometryczną;

wymieniać główne kierunki abstrakcji geometrycznej;

wymieniać najważniejszych przedstawicieli omawianego stylu;

projektować odzież i akcesoria w oparciu o dzieła twórców abstrakcji geometrycznej.

Abstrakcja geometryczna jako nurt sztuki abstrakcyjnej

Abstrakcja geometrycznaAbstrakcja geometrycznaAbstrakcja geometryczna jest jednym z dwóch głównych nurtów sztuki abstrakcyjnejAbstrakcjonizm, sztuka abstrakcyjnasztuki abstrakcyjnej (obok abstrakcji organicznej). Polega na operowaniu różnymi formami geometrycznymi w kompozycjach plastycznych. Dominowała w sztuce w latach 1918‑1939. Najważniejsze kierunki abstrakcji geometrycznej to: suprematyzmSuprematyzmsuprematyzm, neoplastycyzmNeoplastycyzmneoplastycyzm, konstruktywizmKonstruktywizmkonstruktywizm oraz elementaryzmElementaryzmelementaryzm.

Suprematyzm

RKcdnMiDsbgci1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Kazimierza Malewicza „Czarny kwadrat na białym tle". Ukazuje on ciemny, spękany kwadrat na jasnym tle. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Twórcą i głównym przedstawicielem suprematyzmu był Kazimierz Malewicz. Podstawą jego sformułowanej w 1915 roku teorii było uznanie wyższości (supremacji) czystego odczucia, czynnika duchowego, który stanowił istotę dzieła sztuki, nad talentem artysty. Twórca powinien odrzucić tradycyjne środki ekspresji i odzwierciedlanie przedmiotowych form na rzecz abstrakcyjnych kompozycji złożonych z podstawowych form geometrycznych (koła, kwadratu, linii). Malewicz początkowo tworzył kompozycje statyczne, płaskie, z czasem wprowadzając linie skośne, sugerujące ruch i przestrzeń.

Konstruktywizm

R15QmMHqZVcxV1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz El Lissitzky'ego „Proun 19D”. Ukazuje on różne, kolorowe geometryczne kształty, rozłożone głównie po skosie. W dynamicznej kompozycji uwagę zwraca żółte koło po prawej stronie, przenikające się z ukośnymi liniami. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Konstruktywizm w odniesieniu do sztuk plastycznych polegał na geometryzacji kształtów oraz tworzeniu w oparciu o analizę elementów budowy plastycznej, takich jak linia, barwa, masa, ruch, rytm,ciężar oraz podkreślanie konstrukcyjnych cech. Przedstawicielami tego kierunku na terenie Europy byli m.in. El Lissitzky, który pozostając pod silnym wpływem suprematyzmu współtworzył konstruktywizm w sztuce i w architekturze oraz węgierski malarz László Moholy-Nagy.
El Lissitzky, „Proun 19D”, 1922, Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA), Nowy Jork, USA, moma.org, CC BY 3.0

Neoplastycyzm i abstrakcjonizm geometryczny

Neoplastycyzm

R1TSFMycHGif21
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Pieta Mondriana „Kompozycja z czerwonym, niebieskim i żółtym”. Ukazuje abstrakcję, podzieloną czarnymi, pionowymi i poziomymi liniami, przecinającymi się pod kątem prostym i tworzącymi geometryczne pola o różnych powierzchniach. Najwięcej miejsca zajmuje usytuowany w górnym, prawym rogu czerwony kwadrat. W dolnym, lewym rogu znajduje się mniejszy, niebieski prostokąt zbliżony do kwadratu, a po przeciwnej stronie, w prawej, dolnej części - żółty. Pozostałe pola są białe, Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Neoplastycyzm dążył do wyeliminowania form przedmiotowych i wyrażenia istoty rzeczywistości, jej dualistycznej struktury. Abstrakcyjne zestawienia linii przecinających się pod kątem prostym tworzyły pola, które zostały wypełniane odpowiednim kolorem.
Piet Mondrian, „Kompozycja z czerwonym, niebieskim i żółtym”, 1930, Muzeum Sztuki, Zurych, Szwajcaria, wikimedia.org, domena publiczna
R2ID7WwSKrIXP1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Pieta Mondriana „Rombowa kompozycja z czerwonym, czarnym, niebieskim i żółtym”. Ukazuje abstrakcję geometryczną, podzieloną w pionie i poziomie czarnymi liniami na figury geometryczne: czerwony trójkąt w górnej części, czarny po lewej stronie, żółty w dołu oraz niewielki trójkąt przy lewym, dolnym boku Pozostałe pola są białe. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Z czasem Mondrian wprowadził dynamizujące linie ukośne, wynikające jednak tylko z obrotu ramy obrazu.
Piet Mondrian, „Rombowa kompozycja z czerwonym, czarnym, niebieskim i żółtym”, 1925, kolekcja prywatna, wikiart.org, domena publiczna

Abstrakcjonizm geometryczny

R1awxAbSKYgaJ1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Thea van Doesburga „Rosyjski taniec”. Ukazuje kolorowe pionowe i poziome, wąskie prostokąty w kolorach: niebieskim, żółtym, czerwonym i czarnym. Figury mają różną długość, lecz tę samą szerokość i nie stykają się. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Abstrakcjonizm geometryczny Theo van Doesburga oparty był na dynamicznych układach ukośnych i zagęszczeniu kolorowych obiektów. Artysta nazwał go elementaryzmem w oparciu o sformułowaną przez siebie teorię, według której podstawowym, elementarnym składnikiem dzieła malarskiego była barwa. Uważał ją za wartość skończoną i samoistną niezależnie od formy, która jedynie maskuje te elementy i relacje, które między nimi zachodzą.
Theo van Doesburg, „Rosyjski taniec”, 1918, Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA), Nowy Jork, USA, wikiart.org, domena publiczna

Zadania

classicmobile
Ćwiczenie 1
RXcFdGGx1D6sO1
Odpowiedz na pytanie. Jakimi formami operuje abstrakcja geometryczna? Możliwe odpowiedzi: 1. organicznymi, 2. geometrycznymi, 3. przedmiotowymi.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 2
R14HNfYtBjDcU1
odpowiedz na pytanie. Które z kierunków reprezentują abstrakcję geometryczną? Możliwe odpowiedzi: 1. suprematyzm, 2. neoplastycyzm, 3. organicyzm.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 3
R1eRYx08Ct54l1
Do artystów dobierz kierunki, które reprezentują. Artysta pierwszy Theo van Doesburg, Kierunki do wyboru: A. neoplastycyzm, B. suprematyzm, C. konstruktywizm, D. elementaryzm. Artysta drugi El Lissitzky, Kierunki do wyboru: A. neoplastycyzm, B. suprematyzm, C. konstruktywizm, D. elementaryzm. Artysta trzeci Kazimierz Malewicz, Kierunki do wyboru: A. neoplastycyzm, B. suprematyzm, C. konstruktywizm, D. elementaryzm. Artysta czwarty Piet Mondrian. Kierunki: A. neoplastycyzm, B. suprematyzm, C. konstruktywizm, D. elementaryzm.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

Rr4gr9oK3v6pLma50ff9bf7532f6ac_00000000000071
Ćwiczenie 4
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 5
RZrijmPiXfEd11
Do poniższych artystów wymień po jednym dziele, będącym ich autorstwa. Artyści: 1. Piet Mondrian, 2. Kazimierz Malewicz, 3. László Moholy‑Nagy, 4. Theo van Doesburg.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RfkvIS9b115mWma50ff9bf7532f6ac_00000000000081
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 6
R1c8CD1VshD4H1
Jakie kierunki w malarstwie reprezentują poniższe dzieła: "Czarny kwadrat na białym tle", "New York City I"?
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

R1EkokcNcOKIRma50ff9bf7532f6ac_00000000000091
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 7
R6p9kERdl8DWl1
Przyporządkuj definicje do terminów, które opisują. Definicja pierwsza: tworzenie w oparciu o analizę elementów plastycznych, podkreślanie cech konstrukcyjnych, geometryzacja form. Możliwe odpowiedzi: 1. neoplastycyzm, 2. elementaryzm, 3. konstruktywizm, 4. suprematyzm. Definicja druga: wyższość czystego odczucia, czynnika duchowego. Kompozycje zbudowane z podstawowych form geometrycznych. Możliwe odpowiedzi: 1. neoplastycyzm, 2. elementaryzm, 3. konstruktywizm, 4. suprematyzm. Definicja trzecia: paleta ograniczona do trzech barw podstawowych i trzech niekolorów (czarnego, szarego, białego) oraz linii pionowych i poziomych przecinających się pod kątem prostym. Możliwe odpowiedzi: 1. neoplastycyzm, 2. elementaryzm, 3. konstruktywizm, 4. suprematyzm. Definicja czwarta: dynamiczne układy ukośne, zagęszczenie kolorowych obiektów, barwa jako podstawowy składnik dzieła malarskiego. Możliwe odpowiedzi: 1. neoplastycyzm, 2. elementaryzm, 3. konstruktywizm, 4. suprematyzm.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

RDsxlrePDK54xma50ff9bf7532f6ac_00000000000101
Ćwiczenie 8
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 9
R9rB7H8JHC1oL1
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się kierunek abstrakcji geometrycznej rozwijany przez twórców holenderskiej grupy artystycznej De Stijl? Możliwe odpowiedzi: 1. suprematyzm, 2. neoplastycyzm, 3. konstruktywizm.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 10
RXTECtz9SJfQX1
Określ, które ze stwierdzeń są prawdziwe: A - Autorem broszury Od kubizmu i futuryzmu do suprematyzmu był Theo van Doesburg. B - Cechą charakterystyczną sztuki abstrakcyjnej jest oderwanie od obrazowania rzeczywistości. C - Konstruktywizm rozwijał się głównie na terenie Niemiec w drugiej połowie XIX wieku. D - Sztuka abstrakcyjna należy do do jednego z najważniejszych nurtów artystycznych XX wieku.
Źródło: online skills.
static
Polecenie 1

Zaprojektuj strój szkolny wraz z akcesoriami w oparciu o dzieła w stylu abstrakcji geometrycznej.

ma50ff9bf7532f6ac_0000000000007
ma50ff9bf7532f6ac_0000000000008
ma50ff9bf7532f6ac_0000000000009
ma50ff9bf7532f6ac_0000000000010
ma50ff9bf7532f6ac_0000000000230

Słownik pojęć

Abstrakcja geometryczna
Abstrakcja geometryczna

odmiana sztuki abstrakcyjnej polegająca na operowaniu (w kompozycjach malarskich, rzeźbiarskich, graficznych) różnorodnymi formami geometrycznymi.

Abstrakcjonizm, sztuka abstrakcyjna
Abstrakcjonizm, sztuka abstrakcyjna

termin określający sztukę nieprzedstawiającą świata rozpoznawalnych przedmiotów, oderwaną od obrazowania rzeczywistości. Dzieło abstrakcyjne jest autonomiczną, odrębną rzeczywistością, zbudowaną z układów linii, form, barw lub brył. W XX wieku sztuka abstrakcyjna stała się jednym z najważniejszych nurtów artystycznych epoki.

Elementaryzm
Elementaryzm

tendencja w sztuce nowoczesnej, która opieraja się na teorii Th. van Doesburga, wg której podstawą dzieła sztuki jest zawsze stosunek elementów nie zaś form. Elementarne składniki dzieła w malarstwie, to barwy, w rzeźbie bryły, a w architekturze materiały budowlane.

Konstruktywizm
Konstruktywizm

kierunek w sztukach plastycznych i architekturze rozwijający się głównie na terenie Rosji w latach 20. XX wieku. Główne cechy konstruktywizmu: analiza elementów budowy plastycznej (linia, barwa, masa, ruch, rytm, ciężar), analiza jakości materiałów(metali, szkła, drewna), geometryzacja kształtów, konstrukcja, aktywizacja powierzchni brył i płaszczyzn.

Neoplastycyzm
Neoplastycyzm

kierunek w sztuce XX wieku zainicjowany w latach 1914‑1917 przez Pieta Mondriana, a rozwinięty przez Theo van Doesburga i grupę artystów holenderskich skupionych wokół pisma De Stijl. Cechy, to odejście współczesnego człowieka od myślenia przedmiotowego w zamian za myślenie abstrakcyjne. Sztuka miała obrazować prawa rządzące wszechświatem. Wyrazem tego jest zestawienie dwóch kierunków: pionu i poziomu, które tworzą kąt prosty. Grę barwną wyrażają trzy kolory zasadnicze - żółty, czerwony i błękitny, symbolizujące materię, barwy neutralne natomiast - czerń, biel i szarość - wyrażają przestrzeń.

Suprematyzm
Suprematyzm

[łac. supremus – najwyższy] Kierunek w sztuce abstrakcyjnej, którego twórcą i głównym przedstawicielem był Kazimierz Malewicz. Suprematyzm polegał na całkowitym oderwaniu sztuki od rzeczywistości, dążeniu do maksymalnego uproszczenia form oraz do zerwania z narracją i przedmiotowością w sztuce.

Źródła:

artzonestudio.pl

encyklopedia.pwn.pl

ma50ff9bf7532f6ac_0000000000263

Galeria dzieł sztuki