Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Sortowanie danych w kolumnach w kilku poziomach

Czy wiesz, że tabela z danymi w arkuszu kalkulacyjnym może być bazą danych? Musi być ona jednak odpowiednio skonstruowana. Poszczególne kolumny tej tabeli muszą zawierać dane tego samego typu, np. imiona, nazwiska, nazwy określonych artykułów, ceny produktów. W poszczególnych wierszach powinny być natomiast dane dotyczące określonego elementu. Taką właśnie tabelę można potraktować jako bazę danych o tabelarycznej strukturze. Wiersze takiej tabeli stanowią rekordy bazy, zaś kolumny – pola. Przyjrzyj się poniższej tabeli. Czy potrafisz wskazać w niej pola i rekordy tej bazy?

RB5oeiR8rJRK61
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

W takiej bazie danych istnieje możliwość porządkowania danych. Już wiesz o tym z szóstej klasy, w jaki sposób można sortować dane w tabeli. Obszernie zostało to również omówione w rozdziale 5.3 w tym podręczniku. Podobnie, jak w tabelach tworzonych w edytorze tekstu, możesz uporządkować dane w sposób rosnący lub malejący oraz zastosować kilka poziomów sortowania względem wartości wyznaczonych przez ciebie pól. Przykładowo, jeśli w tabeli występują pola: nazwisko i imię, to możesz posortować nazwiska według alfabetu oraz zastosować drugi poziom sortowania imion według alfabetu. Przy rozbudowanych układach danych w tabeli może zaistnieć potrzeba dołożenia kolejnych poziomów sortowania.

Ćwiczenie 1

Przedstawiona tabela prezentuje rodzaje drzew występujących w Polsce i rodzin, do których te drzewa należą. Dane w tabeli posortuj według rodzajów drzew, a następnie według ich rodzin.

R1SMpBMIGvOs91
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
R1YGQJtLyuki01
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

W przypadku problemów z zastosowaniem wielopoziomowego sortowania możesz obejrzeć wybrany film, pokazujący w jaki sposób można to wykonać w programie ExcelimyET9UNNJ_d451e93Excel lub programie CalcimyET9UNNJ_d451e99Calc.

Ćwiczenie 2

Tabela zawiera informacje na temat najdłuższych rzek świata. Posortuj tabelę według kontynentów, przez które przepływają najdłuższe rzeki, a następnie według nazw najdłuższych rzek.

RRf1HKnKg7un61
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
RqHf3BzzWU4Ea1
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
imyET9UNNJ_d451e93
imyET9UNNJ_d451e99
imyET9UNNJ_d5e217

Filtrowanie danych

Możliwości filtrowania danych pozwolą ci wyświetlić wybrane rekordy bazy według określonego kryterium. Przypomnij sobie tabelę, która zawierała informacje na temat organizowanego przez ciebie konkursu dla twoich kolegów. Dzięki możliwości filtrowania pokażesz informacje tylko o tych uczestnikach, którzy przeszli do drugiego etapu. Przyjrzyj się załączonej ilustracji prezentującej efekt wykonanego ćwiczenia.

ROvWwORwk0ayT1
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3

Pobierz plik z powyższą tabelą. Odszukaj polecenia filtrowania w swoim programie do projektowania arkuszy kalkulacyjnych. Zastosuj ją do zmodyfikowania tabeli, w taki sposób, aby były wyświetlone tylko dane uczestników, którzy zakwalifikowali się do drugiego etapu konkursu.

R1GjruKFSFYF81
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

Jeżeli masz problemy z odszukaniem i zastosowaniem polecenia filtrowania, skorzystaj ze wskazówki.

Wskazówka

Aby uzyskać tabelę tylko z nazwiskami osób zakwalifikowanych do drugiego etapu konkursu, wykonaj następujące operacje:

  1. Załóż filtry w wierszu nagłówkowym. Na załączonej ilustracji jest to wiersz 3. Odszukaj polecenia filtru. Narzędzia do filtrowania, podobnie jak do sortowania, znajdują się w grupie narzędzi Dane. Pamiętaj, aby w czasie wykonywania tej operacji jedna z komórek tego wiersza była aktywna. Zastosowanie polecenia filtruj spowoduje powstanie rozwijanych list (można je rozwinąć, klikając w strzałkę na wybranej komórce w nagłówku tabeli).

  2. Kliknij w strzałkę komórki Drugi etap TAK/NIE i rozwiń listę możliwości filtrowania, zaznaczając na niej tylko słowo pole TAK.

  3. Po zatwierdzeniu operacji otrzymasz tabelę z nazwiskami osób, które zakwalifikowały się do drugiego etapu konkursu.

Ćwiczenie 4

Wykorzystując filtr, przedstaw w pobranej tabeli nazwy najdłuższych rzek przepływających przez Eurazję, których długość przekracza 5000 km. Oblicz łączną ich długość. Ile jest takich rzek, które spełniły wymienione warunki.

RCdbJ7MjzSTYh1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
RXXY37ut5SYkK1
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5

W tabeli wyświetl informacje o największych morenowych jeziorach, których powierzchnia jest większa od 100 kmIndeks górny 2. Ile takich jezior jest w Polsce?

Rr1DR4RPAldMY1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
R1U7h0TTpA7hy1
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6

W tabeli wyświetl nazwy tatrzańskich szczytów wyższych niż 2500 m.

RCU6bdei9pu9I1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
RLVHBRtdYHoce1
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7

W tabeli przedstaw informacje o rodzajach drzew z rodziny różowatych. Oblicz, ile gatunków, w przybliżeniu, je reprezentuje.

R1KdGFOIUwCgl1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
RGmHKsYnPuq731
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
imyET9UNNJ_d5e338

Tabele przestawne

Jeśli chcesz podsumować dane z tabeli będącej bazą danych, możesz skorzystać z kreatora tabel przestawnych. Aby zrozumieć ideę konstruowania takich tabel, prześledź następujący przykład.
Pobierz plik z tabelą przedstawioną na ilustracji.

R1KdGFOIUwCgl1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

Zauważ, że tabela zawiera różne typy danych, które można interpretować i zestawiać w różnoraki sposób. Możesz wykonać zestawienie drzew z rodziny sosnowatych lub obliczyć liczbę gatunków drzew z rodziny brzozowatych. Elastyczne możliwości modyfikowania takiego zestawienia daje ci właśnie tabela przestawna.

RGmHKsYnPuq731
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8

Wywołaj i zastosuj polecenie wstawiające tabelę przestawną dla przedstawionej tabeli. Tabela przestawna, którą wykonasz może wyglądać następująco.

R5e2pz2vIaXkm1
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

Jeśli masz problemy z wykonaniem tego zadania, skorzystaj ze wskazówki.

Wskazówka

Aby wykonać tabelę przestawną, wykonaj poniższe czynności.

  1. Zaznacz tabelę, dowolną komórkę w obszarze danych lub wstaw zakres tabeli do górnego pola okna Tworzenie tabeli przestawnej. Zakresem dla prezentowanego przykładu jest blok komórek A3:D24.

  2. Określ miejsce wstawienia tabeli przestawnej lub wskaż jej miejsce w nowym arkuszu.

  3. Zaprojektuj tabelę przestawną, wstawiając w puste pola (prawa część ekranu) nazwy pól pierwotnej tabeli (np. Rodzaj drzewa wstaw do Etykiety wierszy, zaś pole Rodzina do Etykiety kolumn, przybliżoną liczbę gatunków wstaw do Wartości).

  4. Zwróć uwagę, że w ostatnim wierszu tabeli przestawnej nastąpiło zsumowanie liczby gatunków dla każdej rodziny drzew, a w ostatniej komórce tego wiersza zsumowanie wszystkich gatunków. Możesz podsumować informacje zawarte w tabeli według innego klucza. Poszukaj w swoim programie odpowiedniej funkcji. Na przykład wybierz z listy możliwych podsumowań - licznik. Dzięki takiej zmianie dowiesz się, ile rodzajów drzew występuje w każdej rodzinie.

  5. Sformatuj tabelę przestawną. To już potrafisz.

Informacje w tabeli przestawnej możesz za każdym razem modyfikować w zależności od tego, jaki efekt chcesz uzyskać i jakie informacje są ci potrzebne. Wystarczy zmienić zawartość pól: Etykiety kolumn, Etykiety wierszy i Wartości. Jeśli w twojej pierwotnej tabeli znajduje się więcej pól z danymi, możesz wykorzystać jeszcze jedno pole do tworzenia tabeli przestawnej: Filtr raportu.
Informacje zawarte w tabeli przestawnej możesz wzbogacić, tworząc wykres. Wystarczy, że wybierając tabelę przestawną, w jej opcjach wybierzesz wykres przestawny. Metoda postępowania jest identyczna, jak w omawianym wcześniej przykładzie. W efekcie powstaje zarówno tabela przestawna, jak i wykres przestawny. Podobnie jak tabela reaguje on na wszelkie dokonywane zmiany. Dla omawianego przykładu wykres jest następujący.

RXYBCG0yaCeNd1
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

Prześledź wykonywanie tabeli przestawnej i wykresu przestawnego na filmie.
Obejrzyj wybrany film, który prezentuje, w jaki sposób możesz zaprojektować tabelę i wykres przestawny w programie ExcelimyET9UNNJ_d451e213Excel lub tabelę przestawną w programie CalcimyET9UNNJ_d451e219Calc.

Ćwiczenie 9

W postaci tabeli przestawnej i wykresu przestawnego przedstaw informacje na temat największych jezior polskich. Informacje na ich temat znajdują się w tabeli arkusza do pobrania.

R1WxMc3o5gbNQ1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
RwmRa8LZsZfs21
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 10

Przedstaw w tabeli przestawnej informacje na temat najdłuższych rzek świata i ich położenia. Układ informacji w tabeli zależy od ciebie. Do tabeli dołącz wykres przestawny.

R4mauw3ibFS9A1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Ray3QoslvDE5x1
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
imyET9UNNJ_d451e213
imyET9UNNJ_d451e219
imyET9UNNJ_d5e499
Zapamiętaj!

Tabela, w której poszczególne kolumny (pola) zawierają dane tego samego typu , zaś w wierszach (rekordach) znajdują się informacje dotyczące wartości tych kolumn, może być traktowana, jako tabelaryczna baza danych. Można na danych takiej tabeli stosować typowe operacje bazodanowe, jak sortowanie (układanie rekordów w określonym porządku) i filtrowanie (wyświetlanie rekordów spełniających określone warunki). Można również raportować wybrane dane z bazy za pomocą tabeli przestawnej lub wykresu przestawnego.