Audiobook
Zapoznaj się z treścią audiobooków, a następnie wykonaj polecenia.
Oto jak pisał o niewolnictwie słynny filozof Monteskiusz:
„Gdyby mi trzeba było bronić prawa, mocą którego uczyniliśmy Murzynów niewolnikami, oto co bym rzekł: Skoro ludy Europy wytępiły mieszkańców Ameryki, trzeba im było obrócić w niewolę mieszkańców Afryki, aby posłużyć się nimi dla karczowania tak rozległego kraju. Cukier byłby za drogi, gdyby rośliny, która go wydaje, nie uprawiano przez niewolników. Owi ludzie są czarni od stóp do głów i mają nos tak spłaszczony, że prawie nie podobna jest ich żałować. Nie można sobie wyobrazić, aby Bóg w swej nieskończonej mądrości umieścił duszę, a zwłaszcza duszę dobrą, w czarnym ciele. […] Można sądzić o kolorze skóry z koloru włosów, które u Egipcjan, najtęższych filozofów świata, miały tak wielkie znaczenie, iż uśmiercali wszystkich rudych, jacy im popadli w ręce.
Dowodem, iż Murzyni nie mają rozumu, jest to, że wyżej sobie cenią szklane paciorki niż złoto, które u cywilizowanych narodów posiada tak ogromną doniosłość.
Nie podobna jest, abyśmy przypuszczali, że są to ludzie; gdybyśmy bowiem przypuścili, że są to ludzie, zaczęto by mniemać, że my sami nie jesteśmy chrześcijanami. Ciasne umysły o wiele przesadzają krzywdę, jaką się wyrządza Afrykanom. Gdyby bowiem w istocie była ona taka, jak mówią, czyżby nie przyszło do głowy władcom Europy, którzy czynią między sobą tyle bezużytecznych układów, uczynić jeden powszechny na rzecz miłosierdzia i litości?"
Tekst Monteskiusza warto skonfrontować z Wielką encyklopedią francuską, w której pod hasłem „Murzyni" czytamy:
Europejczycy od kilku wieków handlują Murzynami, których dostają z Gwinei i z innych wybrzeży Afryki, aby podtrzymać kolonie założone w kilku miejscach Ameryki i na Antylach. Są tacy, którzy próbują usprawiedliwić ohydną i przeciwną prawu naturalnemu stronę tego handlu mówiąc, że niewolnicy tracąc wolność znajdują zwykle zbawienie duszy; że wychowanie chrześcijańskie, jakie się im daje, połączone z konieczną pracą przy uprawie trzciny cukrowej, tytoniu, indygo itp. łagodzi to, co zdawałoby się nieludzkie w handlu polegającym na kupowaniu i sprzedawaniu ludzi jak bydła przeznaczonego do uprawiania roli. […]
Murzyni są głównym bogactwem mieszkańców wysp. Kto ich ma tuzin, może się uważać za zamożnego. Ponieważ w ciepłym klimacie szybko się mnożą, o ile są traktowani z pewną łagodnością, panowie ich mogą zauważyć, jak nieznacznie rozrasta się ta wielka rodzina, w której niewolnictwo jest dziedziczne. Ich tępota wymaga, ażeby nie okazywać im zbytniej wyrozumiałości, ani też zbytniej surowości; bo jeśli lekka kara zachęca ich i pobudza do pracy, zbytnia ostrość zraża i skłania do ucieczki i przyłączenia się do maronów albo dzikich Murzynów, którzy zamieszkują niedostępne miejsca wysp, woląc najnędzniejsze życie niż niewolę.
Zaznacz odpowiednią komórkę tabeli w zależności od tego, czy dane stwierdzenie dotyczy tekstu Monteskiusza („1”), Wielkiej encyklopedii francuskiej („2”), czy też obu tych źródeł („1 i 2”).
| Stwierdzenie | 1 | 2 | 1 i 2 |
| Autor przedstawia europocentryczny punkt widzenia. | □ | □ | □ |
| Cywilizacja zachodnia powinna być wzorem do naśladowania. | □ | □ | □ |
| Handel niewolnikami jest ważny w budowaniu dobrobytu Europejczyków. | □ | □ | □ |
| Handel niewolnikami powinien zostać zniesiony. | □ | □ | □ |
| Niewolnictwo nie stoi w sprzeczności z moralnością. | □ | □ | □ |
| O wyższości białego człowieka nad czarnym świadczy jego kolor skóry. | □ | □ | □ |
| Niektórzy ludzie w XVIII w. krytykowali sposób traktowania niewolników przez ich panów. | □ | □ | □ |
| Znęcanie się nad niewolnikami nie jest opłacalne. | □ | □ | □ |
Zaznacz osoby, które najprawdopodobniej poparłyby zniesienie handlu niewolnikami.
- Filantrop i współzałożyciel kolonii w Ameryce Północnej. Nadał wolność jednej ze swoich niewolnic, a następnie ją poślubił.
- Udziałowiec spółki, która zainwestowała w utworzenie nowej plantacji trzciny cukrowej na Antylach.
- Adwokat i pisarz polityczny. W swoich pracach wiele miejsca poświęca prawom naturalnym. W wolnym czasie udziela darmowych lekcji pisania, czytania i rachunków dzieciom z ubogich rodzin.
- Markiza prowadząca salon towarzyski, w którym gości częstuje kawą i herbatą z dodatkiem cukru.