W gąszczu informacji, czyli o mediach

Każdego dnia człowiek jest bombardowany różnymi wiadomościami dostarczanymi przez radio, prasę, telewizję i internet. Co ciekawe, ta sama wiadomość może być przez różne media przekazywana całkiem inaczej. Jedne mogą ją przedstawiać jako ważny news o pozytywnej wymowie, inne – jako informację bez żadnego znaczenia lub negatywnych skutkach dla odbiorcy.

Środki masowego przekazu, inaczej media lub środki masowego komunikowania się, to „urządzenia i instytucje, za pomocą których przesyłane są treści do bardzo licznej i zróżnicowanej publiczności”. Zalicza się do nich nie tylko klasyczne i znane od średniowiecza książki, ale również prasę, znaną od XVI wieku w Europie, a w Azji jeszcze wcześniej; radio, które towarzyszy nam od lat dwudziestych XX wieku, oraz telewizję obecną w naszym życiu od lat pięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Nie można zapomnieć o współczesnych mediach: internecie, telegazetach, telewizji satelitarnej oraz kablowej, DVD, Blue‑ray i grach komputerowych. Tradycyjne media pozwalają na przekaz informacji od nadawcy do odbiorcy, natomiast niektóre z nowoczesnych, w pierwszej kolejności internet, umożliwiają już wymianę informacji w dwóch kierunkach.

Zasięg ma znaczenie

Media, ze względu na zasięg oddziaływania, dzieli się na lokalne, regionalne, ogólnokrajowe oraz globalne.

Media lokalne nakierowane są na informowanie społeczności zamieszkującej niewielki obszar o ważniejszych lokalnych wydarzeniach. Przykładem takich mediów są Niezależna Telewizja Lokalna Radomsko i tygodnik „Życie Podkarpackie”.

Regionalne radio, prasa i telewizja, na przykład TVP Szczecin, TVP Wrocław czy „Dziennik Wschodni”, zajmują się wydarzeniami i informacjami o nieco szerszym zasięgu, w Polsce dotyczącym na przykład województwa.

Krajowe środki masowego przekazu docierają już do odbiorców w całym państwie, a globalne mają zasięg ponadpaństwowy. Do ogólnopolskich mediów zaliczyć można TVP, Polsat, TVN, Polskie Radio, Radio „Zet” oraz gazety „Gazetę Wyborczą”, „Rzeczpospolitą” lub „Tygodnik Powszechny”.

Wśród mediów mających większy zasięg oddziaływania można wymienić agencje prasowe takie jak Agence France Presse z Francji, Reuters z Wielkiej Brytanii, Associated Press ze Stanów Zjednoczonych, irańska Islamic Republic News Agency oraz ITAR‑TASS (Russian News Agency) z Rosji, telewizje BBC i Russia Today, a także gazety „The Times” lub „Newsweek”.

Dwie ostatnie grupy mediów, krajowe i globalne, informują swoich odbiorców zarówno o sprawach lokalnych, jak i sprawach politycznych czy społecznych mających zasięg ogólnoświatowy. Większość spośród nich dysponuje rozległą siecią korespondentów rozmieszczonych w najważniejszych stolicach świata, korespondentów nieetatowych w mniej ważnych stolicach i specjalnych wysłanników krótkookresowych umieszczanych w miejscach, gdzie w danym momencie dzieje się coś ważnego.

Często posiadają też swoje lokalne oraz krajowe oddziały, których zadaniem jest filtrowanie wiadomości i przekazywanie informacji o szerszym, kontynentalnym lub światowym znaczeniu do centrali.

News newsowi nierówny

Większość mediów, jak twierdzi Michael Schudson, socjolog mediów, przedstawia wydarzenia na jeden z czterech sposobów. Pierwszy z nich to przedstawianie wydarzeń jako negatywnych lub dramatycznych. Drugi to podejście do informacji z dystansem. Trzeci – przedstawienie ich w sposób techniczny. Natomiast czwarty sposób to opieranie przekazu wyłącznie na oficjalnych źródłach.

Najczęściej też media zajmują się wydarzeniami rutynowymi, jak coroczne festiwale czy wydarzenia sportowe, wypadkami, na przykład kolejowymi lub karambolami drogowymi, aferami, takimi jak AmberGold, oraz szczęśliwymi przypadkami, jak narodziny sześcioraczków.

Ponadto media mogą przyczynić się zarówno do tworzenia opinii, jak i zatrzymać jej rozpowszechnianie się. Czy w związku z tym są rzeczywiście „czwartą władzą”? Według Erica Maigreta, francuskiego socjologa mediów, nie do końca, ponieważ media nie oddziałują bezpośrednio i nieograniczenie na odbiorcę, który korzystając ze swych zdolności poznawczych, może filtrować otrzymywane informacje.