Scenariusz zajęć

IV etap edukacyjny, język polski, zakres podstawowy

Temat: Bądź wierny – poetycka moralistyka w twórczości Zbigniewa Herberta

Treści kształcenia:

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.

4. Wartości i wartościowanie. Uczeń:

1) dostrzega związek języka z wartościami, rozumie, że język podlega wartościowaniu, (np. język jasny, prosty, zrozumiały, obrazowy, piękny), jest narzędziem wartościowania, a także źródłem poznania wartości (utrwalonych w znaczeniach nazw wartości, takich jak: dobro, prawda, piękno; wiara, nadzieja, miłość; wolność, równość, braterstwo; Bóg, honor, ojczyzna; solidarność, niepodległość, tolerancja).

Cele operacyjne:

Uczeń:

• Analizuje wiersz Zbigniewa Herberta „Przesłanie Pana Cogito”,

• Redaguje notatkę,

• Wyraża opinię,

• Rozwija sprawność współdziałania w grupie.

Nabywane umiejętności:

• Kreatywnego nastawienia do analizy świata przedstawionego przez podmiot liryczny,

• Rozpoznawania problematyki utworu,

• Dostrzegania związku języka z wartościami,

• Porównywania własnego zdania z opinią interlokutorów.

Kompetencje kluczowe:

• Porozumiewanie się w języku ojczystym,

• Umiejętność uczenia się,

• Kompetencje społeczne i obywatelskie.

Środki dydaktyczne:

• Kserokopia wiersza Zbigniewa Herberta „Przesłanie Pana Cogito”Indeks górny 1¹,

• Sprzęt multimedialny: rzutnik, ekran, tablica interaktywna,

• Zasób multimedialny: filmy „Przesłanie Pana Cogito” oraz „O czym mówi Pan Cogito?”.

Metody nauczania:

• Problemowe: rozmowa kierowana, mapa skojarzeń,

• Praktyczne: ćwiczenia redakcyjne, praca z tekstem,

• Eksponująca: film.

Formy pracy:

• Zbiorowa,

• Grupowa zróżnicowana.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny

Odpowiednio wcześniej przed zajęciami uczniowie zostali poproszeni o zgromadzenie informacji o Zbigniewie Herbercie.

Lekcja rozpoczyna się powitaniem, zapisaniem tematu na tablicy i krótkim omówieniem przez nauczyciela jej celów. Następnie polonista prosi, by każdy uczeń wygłosił jedno zdanie związane z osobą poety lub jego twórczością. Ważne, aby wiadomości się nie powtarzały – prowadzący zapisuje je w hasłach na tablicy wokół nazwiska poety. Powstaje w ten sposób „mapa” informacji o Herbercie. W razie konieczności nauczyciel uzupełnia potrzebne dane.

Etap realizacji

Nauczyciel rozdaje uczniom kserokopie wiersza Herberta i jednocześnie zapowiada projekcję filmu z zasobu multimedialnego z interpretacją aktorską wiersza „Przesłanie Pana Cogito”. Zadaniem młodzieży jest zanotowanie lub podkreślenie na kartkach słów‑kluczy, osobistych skojarzeń, które wywołała interpretacja tekstu Herberta, np. godność, honor, odwaga, pogarda dla zła, upór, wierność tradycji, gniew w obronie poniżonych i bitych, działanie, aktywność życiowa.

Następnie uczniowie w parach porównują swoje opinie – nauczyciel raz jeszcze odtwarza aktorską interpretację wiersza. Młodzież tworzy 4‑osobowe zespoły: konstruują swoisty dekalog, 10 zasad, według których powinni postępować ludzie honoru. Po chwili odczytują zapisany kodeks.

Nauczyciel uruchamia kolejny film z zasobu multimedialnego. Uczniowie (nadal pracujący w 4‑osobowych zespołach), mają zanotować poglądy krytyk literackiej i zastanowić się, czy jej opinia jest im bliska. Po upływie wyznaczonego czasu liderzy odczytują notatki i komentarze.

Na koniec polonista prosi uczniów, aby przygotowali trzy pytania do Herberta, na które chcieliby uzyskać odpowiedź, i zapisali propozycję tematu lekcji pasującą do podejmowanych na zajęciach zagadnień. Chętni odczytują przygotowane prace.

Etap końcowy

Nauczyciel dziękuje za zaangażowanie i pyta uczestników zajęć o wnioski końcowe z przeprowadzonej lekcji.

Zadaniem domowym jest napisanie wywiadu ze Zbigniewem Herbertem lub Panem Cogito na temat podjęcia wysiłku, jakim jest bycie moralnym, i przyjęcia postawy Prometeusza.

Dodatkowo:

Prowadzący zachęca, aby uczniowie zapoznali się z katalogiem przygotowanym na wystawę w ZN im. Ossolińskich w 2008 roku „Twarze Pana Cogito”, obejrzeli dokument Piotra Załuskiego o Zbigniewie Herbercie „Herbert. Fresk w kościele” z 2005–2006 roku, przeczytali listy, pocztówki, obejrzeli reprodukcje fotografii poety zebrane przez Magdalenę Czajkowską w zbiorze z 2006 roku „Herbert i Kochane Zwierzątka”.

Chętni uczniowie mogą przygotować prezentacje wymienionych publikacji.

1. Proponowane źródło: Zbigniew Herbert, Przesłanie Pana Cogito, [w:] Osiemdziesiąt dziewięć wierszy. Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5, Wydawnictwo a5, Kraków 1998, t. 30, s. 168.↩

R1Pf7KpDcRqn3