II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania. 4.3. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje charakterystyki form muzycznych: balet.
Nauczysz się
wyjaśniać kim są kompozytor, choreografChoreografchoreograf;
Taniec to jedna z form aktywności ruchowej. Taniec klasyczny, czyli balet, wymaga dużej sprawności fizycznej i wielu umiejętności. Tancerze, czyli baletmistrzowie, kształcą się w szkołach baletowych. Jest ich w Polsce pięć: w Bytomiu, w Poznaniu, w Warszawie, w Gdańsku i w Łodzi. Uczniowie uczą się techniki tańca klasycznego, różnych technik tańca współczesnego (np. jazz, modern, hip‑hop) oraz akrobatyki. Poznają kroki baletowe i figury taneczne. Oprócz zajęć tanecznych uczniowie poznają historię tańca, polskie tańce narodowe oraz tańce innych krajów.
Obejrzyj film przedstawiający zajęcia baletowe „od kuchni”.
RoSNGV7rTByrs
Film przedstawiający arkana baletu i historię sztuki baletowej. W pierwszej części filmu w szatni szkoły baletowej rozmawiają dwie dziewczynki. Jedna z nich jest uczennicą szkoły baletowej i odpowiada na pytania koleżanki. W pierwszej scenie wtajemnicza dziewczynkę: To nasza szatnia. Każda z nas ma tutaj swoją szafkę, w której przechowujemy stroje do ćwiczeń. Przed każdymi zajęciami przebieramy się właśnie tutaj. Koleżanka zadaje pytanie: A czy baletowe stroje mają swoje konkretne nazwy? Przewodniczka odpowiada: Tak, oczywiście, spójrz obok. Koleżanka wzdycha: Jaka piękna sukienka! Przewodniczka kontynuuje: Ta sukienka, to paczka. Tak nazywa się sukienka do baletu. Druga dziewczynka pyta: A te buty? Uczennica szkoły baletowej odpowiada: To są pointy, w których bez problemu mogę stawać na palcach! Wiesz, zanim mogłam pierwszy raz założyć pointy i tańczyć w nich, musiałam nauczyć się podstawowych pozycji rąk i nóg. Mamy jeszcze chwilę, mogę opowiedzieć Ci o historii tańca i baletu. Masz ochotę posłuchać? Koleżanka wyraża zaciekawienie: Oczywiście! Zamieniam się w słuch. Przewodniczka przedstawia krótką historię baletu: Ludzie tańczyli już w średniowieczu, ale były to tańce religijne, dworskie oraz epickie. Ludzie tańczyli do pieśni, które sami śpiewali. W renesansie pojawiły się tańce dworskie. Wielkie widowiska, które odbywały się na dworach królewskich dały początek takim formom sztuki, takim jak balet i opera. Składały się one z recytacji, śpiewu, muzyki, pantomimy i tańca. Na dworze francuskim balet zagościł dzięki księżnej Katarzynie Medycejskiej. W 1581 roku wystawiła ona balet pt. „Komiczny Balet Królowej”. Na przełomie XVI i XVII wieku balet przybrał formę widowiska o tematyce mitologicznej. Rok 1661 był przełomem w historii baletu zawodowego. Wtedy to Ludwik XIV założył Narodową Akademię Muzyki i Tańca. W 1832 roku powstał balet romantyczny Sylfida. W drugiej połowie XIX w. centrum sztuki baletowej stała się Rosja... Koleżanka wyraża wdzięczność: Super, tyle wiesz na temat baletu. Dziękuję, że znalazłaś przed lekcją czas, aby opowiedzieć mi tyle ciekawostek. Uczennica szkoły baletowej zaprasza: Bardzo proszę. Chodźmy teraz już na zajęcia! W drugiej części widzimy fragment przedstawienia baletowego. Słyszymy muzykę: Taniec wieszczki cukrowej z baletu “Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego. Utwór jest bardzo lekki i delikatny. Główną melodię grają dzwonki, dyskretnie towarzyszą im instrumenty smyczkowe grające pizzicato i instrumenty dęte drewniane pojawiające się w maleńkich solowych epizodach.
Do tej muzyki tańczy solistka ubrana w piękny biały strój baletowy.
Film przedstawiający arkana baletu i historię sztuki baletowej. W pierwszej części filmu w szatni szkoły baletowej rozmawiają dwie dziewczynki. Jedna z nich jest uczennicą szkoły baletowej i odpowiada na pytania koleżanki. W pierwszej scenie wtajemnicza dziewczynkę: To nasza szatnia. Każda z nas ma tutaj swoją szafkę, w której przechowujemy stroje do ćwiczeń. Przed każdymi zajęciami przebieramy się właśnie tutaj. Koleżanka zadaje pytanie: A czy baletowe stroje mają swoje konkretne nazwy? Przewodniczka odpowiada: Tak, oczywiście, spójrz obok. Koleżanka wzdycha: Jaka piękna sukienka! Przewodniczka kontynuuje: Ta sukienka, to paczka. Tak nazywa się sukienka do baletu. Druga dziewczynka pyta: A te buty? Uczennica szkoły baletowej odpowiada: To są pointy, w których bez problemu mogę stawać na palcach! Wiesz, zanim mogłam pierwszy raz założyć pointy i tańczyć w nich, musiałam nauczyć się podstawowych pozycji rąk i nóg. Mamy jeszcze chwilę, mogę opowiedzieć Ci o historii tańca i baletu. Masz ochotę posłuchać? Koleżanka wyraża zaciekawienie: Oczywiście! Zamieniam się w słuch. Przewodniczka przedstawia krótką historię baletu: Ludzie tańczyli już w średniowieczu, ale były to tańce religijne, dworskie oraz epickie. Ludzie tańczyli do pieśni, które sami śpiewali. W renesansie pojawiły się tańce dworskie. Wielkie widowiska, które odbywały się na dworach królewskich dały początek takim formom sztuki, takim jak balet i opera. Składały się one z recytacji, śpiewu, muzyki, pantomimy i tańca. Na dworze francuskim balet zagościł dzięki księżnej Katarzynie Medycejskiej. W 1581 roku wystawiła ona balet pt. „Komiczny Balet Królowej”. Na przełomie XVI i XVII wieku balet przybrał formę widowiska o tematyce mitologicznej. Rok 1661 był przełomem w historii baletu zawodowego. Wtedy to Ludwik XIV założył Narodową Akademię Muzyki i Tańca. W 1832 roku powstał balet romantyczny Sylfida. W drugiej połowie XIX w. centrum sztuki baletowej stała się Rosja... Koleżanka wyraża wdzięczność: Super, tyle wiesz na temat baletu. Dziękuję, że znalazłaś przed lekcją czas, aby opowiedzieć mi tyle ciekawostek. Uczennica szkoły baletowej zaprasza: Bardzo proszę. Chodźmy teraz już na zajęcia! W drugiej części widzimy fragment przedstawienia baletowego. Słyszymy muzykę: Taniec wieszczki cukrowej z baletu “Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego. Utwór jest bardzo lekki i delikatny. Główną melodię grają dzwonki, dyskretnie towarzyszą im instrumenty smyczkowe grające pizzicato i instrumenty dęte drewniane pojawiające się w maleńkich solowych epizodach.
Do tej muzyki tańczy solistka ubrana w piękny biały strój baletowy.
Film przedstawiający arkana baletu i historię sztuki baletowej. W pierwszej części filmu w szatni szkoły baletowej rozmawiają dwie dziewczynki. Jedna z nich jest uczennicą szkoły baletowej i odpowiada na pytania koleżanki. W pierwszej scenie wtajemnicza dziewczynkę: To nasza szatnia. Każda z nas ma tutaj swoją szafkę, w której przechowujemy stroje do ćwiczeń. Przed każdymi zajęciami przebieramy się właśnie tutaj. Koleżanka zadaje pytanie: A czy baletowe stroje mają swoje konkretne nazwy? Przewodniczka odpowiada: Tak, oczywiście, spójrz obok. Koleżanka wzdycha: Jaka piękna sukienka! Przewodniczka kontynuuje: Ta sukienka, to paczka. Tak nazywa się sukienka do baletu. Druga dziewczynka pyta: A te buty? Uczennica szkoły baletowej odpowiada: To są pointy, w których bez problemu mogę stawać na palcach! Wiesz, zanim mogłam pierwszy raz założyć pointy i tańczyć w nich, musiałam nauczyć się podstawowych pozycji rąk i nóg. Mamy jeszcze chwilę, mogę opowiedzieć Ci o historii tańca i baletu. Masz ochotę posłuchać? Koleżanka wyraża zaciekawienie: Oczywiście! Zamieniam się w słuch. Przewodniczka przedstawia krótką historię baletu: Ludzie tańczyli już w średniowieczu, ale były to tańce religijne, dworskie oraz epickie. Ludzie tańczyli do pieśni, które sami śpiewali. W renesansie pojawiły się tańce dworskie. Wielkie widowiska, które odbywały się na dworach królewskich dały początek takim formom sztuki, takim jak balet i opera. Składały się one z recytacji, śpiewu, muzyki, pantomimy i tańca. Na dworze francuskim balet zagościł dzięki księżnej Katarzynie Medycejskiej. W 1581 roku wystawiła ona balet pt. „Komiczny Balet Królowej”. Na przełomie XVI i XVII wieku balet przybrał formę widowiska o tematyce mitologicznej. Rok 1661 był przełomem w historii baletu zawodowego. Wtedy to Ludwik XIV założył Narodową Akademię Muzyki i Tańca. W 1832 roku powstał balet romantyczny Sylfida. W drugiej połowie XIX w. centrum sztuki baletowej stała się Rosja... Koleżanka wyraża wdzięczność: Super, tyle wiesz na temat baletu. Dziękuję, że znalazłaś przed lekcją czas, aby opowiedzieć mi tyle ciekawostek. Uczennica szkoły baletowej zaprasza: Bardzo proszę. Chodźmy teraz już na zajęcia! W drugiej części widzimy fragment przedstawienia baletowego. Słyszymy muzykę: Taniec wieszczki cukrowej z baletu “Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego. Utwór jest bardzo lekki i delikatny. Główną melodię grają dzwonki, dyskretnie towarzyszą im instrumenty smyczkowe grające pizzicato i instrumenty dęte drewniane pojawiające się w maleńkich solowych epizodach.
Do tej muzyki tańczy solistka ubrana w piękny biały strój baletowy.
Słuchanie muzyki
Polecenie 1
Wysłuchaj poniższych utworów, a następnie wskaż ich cechy charakterystyczne.
Rv3sglzB3LHWi1
Na nagraniu Taniec wieszczki cukrowej z baletu “Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego. Utwór jest bardzo lekki i delikatny. Główną melodię grają dzwonki, dyskretnie towarzyszą im instrumenty smyczkowe grające pizzicato i instrumenty dęte drewniane pojawiające się w maleńkich solowych epizodach.
RM2GOXiIIY1KE
Na nagraniu fragment baletu Jezioro łabędzie autorstwa Piotra Czajkowskiego Walc. Utwór rozpoczyna się wstępem granym przez smyczki pizzicato. Potem instrumenty dęte drewniane, grają charakterystyczny dla walca rytm na trzy. Po chwili smyczki grają majestatyczną melodię. Muzyka staje się dość głośna. Pojawiają się instrumenty perkusyjne. Następna część jest cicha i trochę tajemnicza. Później powtarza się część pierwsza. Kolejny temat jest delikatny ale pogodny. Końcówka utworu jest bardzo dynamiczna, głośna, niespokojna.
RazB65b58ciMx
Na nagraniu fragment muzyki do baletu “Święto wiosny” Igora Strawińskiego. Muzyka jest bardzo dynamiczna, hałaśliwa. Trudno określić metrum utworu ponieważ co chwila się zmienia, instrumenty smyczkowe grają szybkie przebiegi dźwięków, instrumenty dęte blaszane i perkusyjne hałasują.
Przewiń
Głośność
R4oh8MqPo8qZ2
Wersja alternatywna: (Uzupełnij).
Wersja alternatywna: (Uzupełnij).
Odpowiedz na pytanie: Czym według ciebie różnią się utwory baletowe Czajkowskiego i Strawińskiego?
m0bf9ed68956069da_0000000000122
R1Vlr3Vt4iqxt
Ćwiczenie 1
Wskaż kompozytora baletu Dziadek do orzechów. Możliwe odpowiedzi: A. Igor Strawiński, B. Piotr Czajkowski, C. Sergiusz Prokofiew.
Wskaż kompozytora baletu Dziadek do orzechów. Możliwe odpowiedzi: A. Igor Strawiński, B. Piotr Czajkowski, C. Sergiusz Prokofiew.
Posłuchaj nagrania. Z którego baletu pochodzi usłyszany fragment muzyczny?
I. Strawiński – Święto wiosny
P. Czajkowski – Jezioro łabędzie
P. Czajkowski – Dziadek do orzechów. Taniec cukrowej wieszczki
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
R16NISLNWQHZl
Ćwiczenie 2
Dopasuj opis stroju do jego nazwy. Nazwy: A. pointy, B. paczka. Opisy: 1. buty, pozwalające tańczyć na czubkach palców, 2. sukienka baletowa ze sterczącą spódnicą.
Dopasuj opis stroju do jego nazwy. Nazwy: A. pointy, B. paczka. Opisy: 1. buty, pozwalające tańczyć na czubkach palców, 2. sukienka baletowa ze sterczącą spódnicą.
Dopasuj określenia do poniższych zdjęć.
paczka, pointy, primabalerina
.................
.................
.................
RsX7YppbT6zVi
Ćwiczenie 3
Wskaż założyciela Narodowej Akademii Muzyki i Tańca. Możliwe odpowiedzi: 1. Ludwik XIV, 2. Filip V Hiszpański, 3. August II Mocny
Wskaż założyciela Narodowej Akademii Muzyki i Tańca. Możliwe odpowiedzi: 1. Ludwik XIV, 2. Filip V Hiszpański, 3. August II Mocny
Wskaż założyciela Narodowej Akademii Muzyki i Tańca.
Ludwik XIV
Filip V Hiszpański
August II Mocny
RoH2KTbL0xNxU
Ćwiczenie 4
Wymień elementy stroju tancerki baletowej.
Wymień elementy stroju tancerki baletowej.
Jak nazywają się buty tancerki?
pointy
baletki
sandały
R1QO98LxQK09n
Ćwiczenie 5
Wskaż kompozytoraa baletu Święto Wiosny. Możliwe odpowiedzi: A. Igor Strawiński, B. Piotr Czajkowski, C. Sergiusz Prokofiew.
Wskaż kompozytoraa baletu Święto Wiosny. Możliwe odpowiedzi: A. Igor Strawiński, B. Piotr Czajkowski, C. Sergiusz Prokofiew.
Kto skomponował muzykę do baletu „Święto wiosny”?
Piotr Czajkowski
Krzysztof Penderecki
Igor Strawiński
RtcRGaUP0ehMp
Ćwiczenie 6
Wskaż, któryz baletów skomponował Siergiej Prokofiev? Możliwe odpowiedzi: 1. „Dziadek do orzechów”, 2. „Jezioro łabędzie”, 3. „Romeo i Julia”
Wskaż, któryz baletów skomponował Siergiej Prokofiev? Możliwe odpowiedzi: 1. „Dziadek do orzechów”, 2. „Jezioro łabędzie”, 3. „Romeo i Julia”
Który z baletów skomponował Siergiej Prokofiev?
„Dziadek do orzechów”
„Jezioro łabędzie”
„Romeo i Julia”
R1JeATHLKIz64
Ćwiczenie 7
Wskaż, dzięki komu Magiczny Balet Królowej został wystawiony na dworze francuskim. Możliwe odpowiedzi: 1. Maria I Stuart, 2. Anna Jagiellonka, 3. Katarzyna Medycejska
Wskaż, dzięki komu Magiczny Balet Królowej został wystawiony na dworze francuskim. Możliwe odpowiedzi: 1. Maria I Stuart, 2. Anna Jagiellonka, 3. Katarzyna Medycejska
Wskaż, dzięki komu Magiczny Balet Królowej został wystawiony na dworze francuskim.
Maria I Stuart
Anna Jagiellonka
Katarzyna Medycejska
R1P43b3enoHq3
Ćwiczenie 8
Odpowiedz na pytania: 1. Jak nazywa się obrót w balecie Możliwe odpowiedzi: A. pointy, B. piruette, C. primabalerina. 2. Jak nazywa się pierwsza tancerka w balecie? Możliwe odpowiedzi: A. pointy, B. piruette, C. primabalerina.
Odpowiedz na pytania: 1. Jak nazywa się obrót w balecie Możliwe odpowiedzi: A. pointy, B. piruette, C. primabalerina. 2. Jak nazywa się pierwsza tancerka w balecie? Możliwe odpowiedzi: A. pointy, B. piruette, C. primabalerina.
Połącz w pary pasujące do siebie sformułowania.
pointy, primabalerina, Dziadek do orzechów, piruette, Święto wiosny, paczka, Romeo i Julia
P. Czajkowski
I. Strawiński
S. Prokofiev
spódnica baletnicy
pierwsza tancerka
buty tancerki
obrót w tańcu
Ćwiczenie 9
RCTKNQ37NQoLs
Wyjaśnij słowa: pas, piruette, arabesque.
Wyjaśnij słowa: pas, piruette, arabesque.
m0bf9ed68956069da_0000000000209
Słownik pojęć
Arabesque (czyt. arabesk)
Arabesque (czyt. arabesk)
figura w tańcu klasycznym; tancerz stoi na jednej nodze, a druga jest uniesiona pod kątem prostym. Ręce mogą być trzymane w różnych pozycjach
Choreograf
Choreograf
autor układu tanecznego w spektaklu baletowym albo w innego rodzaju widowisku (opera, spektakl dramatyczny)
Choreografia
Choreografia
układ taneczny stworzony przez choreografa
Paczka
Paczka
sukienka baletnicy
Pantomima
Pantomima
rodzaj widowiska scenicznego, w którym treści interpretowane przez aktorów (tancerzy) nie są przekazywane za pomocą słów, a jedynie używając gestów i mimiki
Pas (czyt.pa)
Pas (czyt.pa)
z j.francuskiego - krok
Piruette (czyt. piruet)
Piruette (czyt. piruet)
obrót wokół własnej osi wykonywany przez tancerzy. Piruette może być wykonywany w różnych pozycjach
Pointy
Pointy
(czyt. płenty) specjalne pantofle z twardym noskiem, które umożliwiają baletnicy taniec na czubkach palców
pozycje rąk i nóg
pozycje rąk i nóg
taniec baletowy składa się z kroków i układów ciała. Ręce i nogi mają określone ułożenie – to tzw. pozycje. Jest ich pięć dla rąk i tyle samo dla nóg
Taniec epicki
Taniec epicki
taniec z epoki średniowiecza. Były to głównie tańce kołowe i korowodowe. Nie można ich dokładnie odtworzyć, gdyż do dnia dzisiejszego nie zachowało się dostatecznie dużo opisów.
Taniec dworski
Taniec dworski
forma tańca, która powstała u schyłku średniowiecza. Była wykonywana na największych dworach europejskich monarchów. Nabardziej znane rodzaje tańca dworskiego to:_NBSP*_allemande, galiarda, kontedans, pawana.*
Taniec religijny
Taniec religijny
ambulatori (wł.) lub baladoires (fr.) należy do grupy tańców świeckich o wyraźnym zabarwieniu religijnym.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
sjp.pwn.pl
m0bf9ed68956069da_0000000000219
Biblioteka muzyczna
Rv3sglzB3LHWi
Na nagraniu Taniec wieszczki cukrowej z baletu “Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego. Utwór jest bardzo lekki i delikatny. Główną melodię grają dzwonki, dyskretnie towarzyszą im instrumenty smyczkowe grające pizzicato i instrumenty dęte drewniane pojawiające się w maleńkich solowych epizodach.
RM2GOXiIIY1KE
Na nagraniu fragment baletu Jezioro łabędzie autorstwa Piotra Czajkowskiego Walc. Utwór rozpoczyna się wstępem granym przez smyczki pizzicato. Potem instrumenty dęte drewniane, grają charakterystyczny dla walca rytm na trzy. Po chwili smyczki grają majestatyczną melodię. Muzyka staje się dość głośna. Pojawiają się instrumenty perkusyjne. Następna część jest cicha i trochę tajemnicza. Później powtarza się część pierwsza. Kolejny temat jest delikatny ale pogodny. Końcówka utworu jest bardzo dynamiczna, głośna, niespokojna.
RazB65b58ciMx
Na nagraniu fragment muzyki do baletu “Święto wiosny” Igora Strawińskiego. Muzyka jest bardzo dynamiczna, hałaśliwa. Trudno określić metrum utworu ponieważ co chwila się zmienia, instrumenty smyczkowe grają szybkie przebiegi dźwięków, instrumenty dęte blaszane i perkusyjne hałasują.
