zdefiniujesz integrację państw;

opiszesz negatywne aspekty integracji;

wyjaśnisz przyczyny dążeń państw do integracji;

rozpoznasz ważne ugrupowania integracyjne.

Integrowanie się daje wiele korzyści, choć wymaga też dostosowania się do większości. Wysłuchaj nagrań i wskaż korzyści integracji państw na konkretnych przykładach.

Cele i znaczenie integracji państw

Rozdział 1 
Cele i płaszczyznyintegracjiIntegracja międzynarodowa integracji

Nagranie przedstawia podział integracji ze względu na płaszczyzny i zasięg działań organizacji międzynarodowych.

Ustaliliśmy, że w drodze integracji powstają wspólnoty państw, regionów, których głównym celem jest wspieranie poszczególnych członków. Współczesna integracja międzynarodowaIntegracja międzynarodowa integracja międzynarodowa dokonuje się w trzech obszarach: politycznym, militarnym i gospodarczym.

Integracja polityczna polega przede wszystkim na prowadzeniu wspólnej polityki wobec innych krajów. Jej zadania to:

• wspólne działania wobec innych państw i organizacji;
oraz
• wspólne rozwiązywanie politycznych problemów w skali regionalnej i globalnej, integrowanie się narodów.
Integracja i współpraca militarna dążą do zapewnienia państwom członkowskim bezpieczeństwa. Do jej zadań zaliczyć można:
• zapewnienie bezpieczeństwa krajom członkowskim;
• zapobieganie konfliktom;
• a także prowadzenie akcji rozjemczych i misji pokojowych.

Natomiast integracja gospodarcza ma za zadanie, przede wszystkim, ułatwienie wymiany handlowej, co prowadzi do:

• ułatwienia handlu międzynarodowego;
• poszerzania rynków zbytu;
• swobodnego przepływu kapitału;
• dostępu do technologii i zasobów;
• a także kooperacji np. w produkcji towarów i usług.

Najbardziej rozpowszechnioną formą współpracy między państwami jest zakładanie różnego rodzaju organizacji międzynarodowych. Organizacje te mogą mieć charakter międzypaństwowy, jeśli tworzą je dwa lub więcej państw na mocy umów międzyrządowych. Z kolei organizacje pozarządowe tworzone są przez niezależne osoby lub grupy osób, których nie łączą umowy międzypaństwowe. Każda z form może mieć zasięg globalny, czyli ogólnoświatowy, lub regionalny.

Przykładami organizacji pozarządowych są: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, który prowadzi działalność humanitarną; Amnesty International – zajmujący się prawami człowieka; czy Greenpeace, który pracuje na rzecz ochrony środowiska.

Przykładem integracji gospodarczej jest Bank Światowy, który udziela długoterminowych pożyczek krajom członkowskim i w ten sposób przeciwdziała ubóstwu. Skupia 186 państw, w tym Polskę.

Unia Europejska to organizacja o charakterze gospodarczo‑politycznym; skupia 28 państw, w tym Polskę.
Natomiast przykładem wojskowej organizacji jest NATO (North Atlantic Treaty Organisation), do którego zadań należy zapewnienie bezpieczeństwa i stabilizacji krajom członkowskim, w tym Polsce.

Rozdział 2 
Stopnie integracji

W tym rozdziale poznasz 5 stopni integracji gospodarczej.

Integracja może przebiegać na różnych poziomach zwanych stopniami. Najczęściej wyróżnia się 5 stopni integracji gospodarczej:
• Pierwszy – najniższy, to strefa wolnego handluStrefa wolnego handlustrefa wolnego handlu, która gwarantuje swobodę przepływu towarów między krajami członkowskimi. Oznacza to brak ceł, czyli opłat pobieranych przy wwozie lub wywozie towarów do danego kraju (obszaru celnego) oraz innych ograniczeń w wymianie towarów. Natomiast każdy z krajów określa własną politykę handlową wobec państw spoza organizacji, w tym ustala opłaty celne dla towarów państw spoza układu.
• Drugi, wyższy stopień integracji to unia celnaUnia celnaunia celna, polegający na wspólnej polityce celnej ustalonej przez państwa, dotyczącej prawa celnego i stawek opłat celnych pobieranych przy wwozie lub wywozie towarów do danego kraju lub na terenie całej unii celnej. To wszystko ma na celu ochronę rynku wewnętrznego i rodzimych producentów przed towarami wyprodukowanymi poza państwami Unii.
• Trzeci, kolejny stopień integracji stanowi wspólny rynek. Ten oznacza dodatkowo swobodę przepływu ludzi, kapitału, usług i informacji.
• Czwartym stopniem integracji jest unia gospodarczaUnia gospodarczaunia gospodarcza. Jej podstawową cechą jest wspólna polityka finansowa, w tym ta dotycząca podatków czy waluty. Na tym etapie pojawiają się ponadnarodowe instytucje koordynujące lub zarządzające, np. bank centralny, emitujący i kontrolujący wspólną walutę.
• Piątą, najbardziej zaawansowaną formą integracji jest unia politycznaUnia politycznaunia polityczna ze wspólnym rządem. Państwa należące do unii politycznej podporządkowują się decyzjom podejmowanym w imieniu wszystkich członków przez ponadpaństwowe instytucje, np. Parlament Europejski. Każde państwo może zabrać głos i zgłosić swoje wnioski, jednak decyzje w każdej sprawie podejmowane są przez wszystkie kraje należące do unii.

Rozdział 3 
Organizacje międzynarodowe

Nagranie jest fragmentem audycji radiowej dotyczącej integracji i jej znaczenia na świecie.

— Dzień dobry, witam pana w dzisiejszej audycji. Celem naszej rozmowy jest przypomnienie i wyjaśnienie, czym jest integracja i jakie ma znaczenie w świecie.
— Dzień dobry. Witam Państwa.
— Czy mógłby pan nam wyjaśnić, jak doszło do integracji państw i co miało na to wpływ?
— Najbliższy dla nas przykład to sytuacja w Europie. Otóż, po II Wojnie Światowej trudna sytuacja międzynarodowa wymagała współpracy i obrony praw regulujących gospodarkę, a przede wszystkim zapewnienia bezpieczeństwa na świecie i zaprowadzenia nowego porządku między państwami. To był wyjątkowy czas, kiedy dotychczasowi wrogowie podejmowali współpracę, np. Francja i Niemcy.
W rezultacie państwa europejskie podjęły współpracę gospodarczą, która dała początek Unii Europejskiej?
— Tak. Unia Europejska jest dobrym przykładem organizacji międzynarodowej, w której państwa europejskie podjęły współpracę. Warto jednak pamiętać, że zanim powstała Unia w dzisiejszej formie, państwa łączyły się w wiele innych organizacji, aby móc współpracować na różnych płaszczyznach.
— Jeśli dobrze pamiętam, w Europie najpierw zaczęły powstawać organizacje sprzyjające wymianie towarów i handlu, a pierwszą z nich była utworzona w 1952 roku Europejska Wspólnota Węgla i Stali.
— Dokładnie tak. Później powstawały kolejne zrzeszenia, powoływane do życia na mocy traktatów rzymskich. W 1957 roku utworzono Europejską Wspólnotę Gospodarczą zwaną EWG oraz Euratom, czyli Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.
— Czy mógłby pan przypomnieć, jakie państwa tworzyły EWG?
— Początkowo EWG tworzyło 6 państw: Francja, Włochy, Niemcy (oczywiście Zachodnie), Belgia, Luksemburg i Holandia. Jednak sukces wspólnego rynku spowodował, że zaczęły przystępować do tej wspólnoty kolejne państwa. Oprócz gospodarki zaczęły współpracować też w wielu innych dziedzinach: bezpieczeństwa, kultury, ochrony praw człowieka. Aby zapewnić sprawniejsze funkcjonowanie grupy, powstały Rada Europejska i Parlament Europejski, które z czasem zyskały na znaczeniu.
— Kluczowe znaczenie miało dla państw Europy zapewnienie bezpieczeństwa, a w 1985 roku został podpisany Układ Schengen.
— To jeden z priorytetów europejskich. Dzięki Układowi z Schengen zostały zniesione kontrole na przejściach granicznych między państwami należącymi do układu. Jednocześnie państwa podjęły współpracę na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa i polityki azylowej. Również dla Polski przystąpienie do układu było mocno odczuwalne.
— Śledząc historię pogłębiania się integracji państw Europy, warto wspomnieć o wspólnej walucie – EURO, przyjętej w niektórych państwach Unii, za którą odpowiada Europejski Bank Centralny.
— Myślę, że wszyscy podróżujący po Europie odczuli wprowadzenie wspólnej waluty, która ma mocną pozycję na rynkach światowych. To efekt długiego i głębokiego procesu przekształcania EWG w Unię Europejską, która powstała w 1993 i obecnie liczy 28 państw. Etapami zacieśniania współpracy było między innymi przyjęcie Jednolitego Aktu Europejskiego i porozumienia o swobodnym przepływie towarów i kapitału.
— Dziękując za wyczerpujący wywiad o integracji europejskiej, dodam tylko, że Polska dołączyła do członków Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku. Warto również pamiętać, że Unia Europejska to tylko jeden z przykładów powstania, poszerzenia i pogłębienia integracji międzynarodowej. Natomiast o innych organizacjach, które spełniają cele na rzecz bezpieczeństwa i współpracy międzynarodowej, porozmawiamy w kolejnych audycjach. Dziękuję za rozmowę.
— Dziękuję Pani i Państwu, do usłyszenia.

W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.