Ważne daty

Codzienność w dziełach sztuki

E‑materiał jest kontynuacją tematuCodzienność w dziełach sztuki – cz. I.

Sceny z życia codziennego, np.: obyczaje, zabawy, pracę, zwykłych ludzi w ich codziennym otoczeniu przedstawiają dzieła nazywane rodzajowymi. Taki reportersko‑dokumentujący sposób opisywania rzeczywistości w sztukach plastycznych pojawił się już w starożytności (malarstwo starożytnego Egiptu).

Od XV w. tematyka rodzajowa stała się coraz bardziej obecna w sztuce, ale bardzo często płynnie przenikała się jeszcze z tematyką religijną. Reprezentantem tego nurtu był w XVI w. Pieter Bruegel Starszy. Artystę można uznać za mistrza łączenia codzienności i wieloznacznej alegorycznej tematyki. W swoim dziele „Wieża Babel” nawiązał do wydarzeń religijnych ze Starego Testamentu, równocześnie jednak odsłonił całe spektrum nowożytnej sztuki budowlanej.

Zapoznaj się z poniższym dziełem i dołączonymi do niego informacjami. Dowiesz się, jakie urządzenia budowlane ze swojej epoki zamieścił na obrazie jego autor.

W innym dziele Pieter Bruegel Starszy ukazał rozległy pejzaż, a na nim zwykłych ludzi: rolników, pasterzy owiec, rybaków, żeglarzy. W tej scenerii rozegrał się dramat – do morza spadł i zginął po nieudanym locie mitologiczny IkarIkarIkar. Scena rodzajowa posłużyła artyście do ukazania ponadczasowej prawdy na temat ludzkiego losu, a także obojętności świata wobec nieszczęścia innych. Tak zinterpretował ten obraz polski poeta Jacek Kaczmarski. Zapoznaj się z fragmentem wiersza Kaczmarskiego zamieszczonym w komentarzu do obrazu.

Rozkwit sztuki rodzajowej, przede wszystkim na gruncie malarstwa, przypada na wiek XVII, głównie w Holandii. Artyści holenderscy sportretowali ówczesne społeczeństwo – od przedstawicieli jego niższych warstw (ubogich chłopów, rzemieślników) po ludzi sławnych i bogatych. Najważniejszym tematem ich pracy był człowiek w swoim codziennym środowisku.

Władcy i ludzie zamożni od dawien dawna tworzyli prywatne galerie sztuki. David Teniers Młodszy namalował wnętrze jednej z nich. Artysta uchwycił moment, gdy do sali wchodzi fundator zbiorów. Mężczyzna stojący przy stoliku i trzymający w ręku papiery to sam autor. W prezentowanej kolekcji widać wiele obrazów o różnej tematyce. Są tam: portrety, dzieła ze scenami religijnymi, mitologicznymi. Zapoznaj się z dziełem, które zostało zamieszczone w komentarzu do obrazu Davida Teniersa.

R1DS4cmoKaF7n

Ilustracja przedstawia obraz Davida Teniersa Młodszego „Pasterze z owcami”. Ukazuje dwóch pasterzy z psem i owcami na tle krajobrazu. Starszy pasterz odpoczywa pod drzewem, prawdopodobnie drzemie. Po lewej stronie, pomiędzy mężczyzną a owcami stoi koza. Młodszy pochyla się nad owcami z prawej strony. Tło wypełnia rozległy krajobraz, rozciągający się daleko, w głąb obrazu. Niebo pokryte jest ciemnymi chmurami. Obraz utrzymany jest w ciemnych brązach i zieleniach.

Sposób ukazywania rzeczywistości przez niektórych artystów można określić jako migawkowy. Ich autorom udało się bowiem uchwycić ulotny moment zdarzenia. Obrazy tego rodzaju przypominają dokonania współczesnych fotografików, którzy wyposażeni w aparat fotograficzny próbują utrwalić świat w jego dynamicznym biegu.

Zapoznaj się z zamieszczonymi niżej reprodukcjami.

Pierwsze dzieło ukazuje kłótnię dwóch wieśniaków przed karczmą. Adriaen Brouwer uchwycił niebezpieczną sytuację, kiedy adwersarze sięgają po broń. W drugim dziele ten sam artysta przedstawił moment połykania przez mężczyznę nieprzyjemnego w smaku płynu. Na kolejnym obrazie David Teniers Młodszy zatrzymał chwilę, w której wieśniak delektuje się alkoholem, a jego twarz promienieje zadowoleniem.

RycwIzFWodNsi1

Ilustracja przedstawia obraz Adriaena Brouwera pt. „Kłótnia wieśniaków”. Na obrazie widzimy chłopów w trakcie bójki wokół drewnianego stołu. Powodem kłótni była gra w karty, które leżą rozsypane na stole i podłodze podkreślając, obok gestów i układu ciał chłopów, gwałtowność sceny. Siłą tego obrazu są bowiem właśnie emocje w twarzach chłopów. Z jednej strony widoczna jest ekspresja w twarzach bijących się chłopów, z drugiej statyczna ciekawość widzów. Obraz jest dość ponury. Przeważają odcienie brązów i zieleni.

R19N2A3FaRYAG1

Ilustracja przedstawia obraz Adriaena Brouwera pt. „Gorzki łyk”. Na obrazie znajduje się mężczyzna z beretem na głowie. W ręku trzyma szklaną buteleczkę. Ma mocno zaciśnięte oczy oraz otwarte usta. W obrazie przeważają odcienie brązów i czerni.

R1DfSMgF6dKMs1

Ilustracja przedstawia obraz Davida Teniersa Młodszego pt. „Wieśniak trzymający szklanicę”. Na obrazie znajduje się uśmiechnięty mężczyzna - wieśniak w kapeluszu. W obu rękach trzyma szklanicę. Postać ubrana jest w brązowy frak oraz kapelusz. W obrazie przeważają odcienie brązów oraz czerni.

Ważnym aspektem malarstwa rodzajowego były sceny ukazujące ludzi w ich najbliższym otoczeniu, w ich domach, w trakcie codziennej krzątaniny. Dobrym tego przykładem są prezentowane niżej obrazy autorstwa Jana Vermeera van Delfta oraz Pietera de Hoocha. Zapoznaj się z nimi a następnie wykonaj ćwiczenie 3.

Rfx6BFaHX3kyq1

Ilustracja przedstawia obraz Jana Vermeera van Delfta pt. „Mleczarka”. W centralnej części obrazu znajduje się kobieca postać skupiona na wykonywaniu czynności. Służąca ma na sobie żółto-niebieską suknię i białą chustę. W rękach trzyma dzbanek, z którego przelewa mleko do innego naczynia. Wzrok ma spuszczony w dół. Na stole widoczny jest koszyk z chlebem, pieczywo, dzban i niebieska tkanina.

R1bjhIgGkvnY01

Ilustracja przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Kobieta z dzieckiem w spiżarni. Rodzajowa scena ukazuje kobietę wręczającą dziewczynce mały dzbanek. Postacie mają na sobie holenderskie stroje. Za kobietą znajdują się otwarte drzwi. Obok usytuowane jest pomieszczenie z otwartymi drzwiami i oknem. Wewnątrz stoi krzesło, a na ścianie wisi portret. We wszytskich pomieszczeniach na podłodze położone są kafle o wzorze szachownicy. Obraz wykonany w ciepłej gamie kolorystycznej.

R7hegAO6AkfaD1

Ilustracja przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Podwórze domu w Delft”. Ukazuje miejską architekturę z mieszkańcami. Po prawej stronie z misą w ręku stoi kobieta w czepcu i codziennym stroju. Trzyma za rękę małą dziewczynkę, które wpatruje się w kobietę. Po lewej stronie, w przelotowym korytarzu, tyłem do widza stoi kobieta w czerwonej sukni i czarnym żakiecie. Budynki zbudowane są z cegły.

Przedstawienie codzienności

W XVII‑wiecznej Holandii bardzo popularne były również portrety zbiorowe. W ten sposób portretowano włodarzy miejskich, przedstawicieli cechów rzemieślniczych, weteranów wojennych. Nie brakowało też portretów rodzinnych. Czasami miały zupełnie inny charakter. Być może wynikało to z cech charakteru portretowanych członków rodzin. Dobrze pokazują to dwie poniższe reprodukcje. Pierwszy obraz jest bardziej stonowany i oficjalny, drugi zdecydowanie bardziej swobodny.

RAOhkLACkf1wc1

Ilustracja przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Rodzina holenderska”. Na obrazie znajduje się kilka osób. Kobiety i mężczyźni mają na sobie eleganckie stroje mieszczańskie z białymi kołnierzami. Są pogrupowani i rozmawiają z sobą. W tle widoczna jest miejska zabudowa.

RmVB9Em1MlBrJ1

Ilustracja przedstawia obraz Jana Steena „Wesoła rodzina”. Na obrazie znajduje się grupa osób, zarówno dorosłych, jak i dzieci. Wszyscy siedzą przy stole i świętują. Towarzyszy im wesoła atmosfera. Jedni piją, inni grają na różnych instrumentach. Stół jest suto zastawiony. Na podłodze panuje bałagan - leżą na niej porozrzucane naczynia. Przez okno wchodzi do pomieszczenia chłopiec z rogiem w dłoni.

W dawnych dziełach możemy zobaczyć twarze ludzi z minionych epok. W niektórych portretach artystom udało się uchwycić przenikliwe spojrzenia nieżyjących już osób. Dzięki temu można nawiązać z nimi szczególny rodzaj kontaktu – ponad minionymi stuleciami.

R39cnJVOuGD661

Ilustracja przedstawia obraz Jana Vermeera van Delft „Portret młodej dziewczyny”. Na obrazie znajduje się młoda kobieta. Ma długie włosy, zaczesane w kitkę. Jej głowa jest lekko zwrócona w lewo, a wzrok skierowany w stronę widza. Tło jest bardzo ciemne.

Portret, który przedstawia zwykle anonimowe osoby, bez upiększeń i idealizacji, podczas wykonywania zwykłych czynności, nazywamy portretem rodzajowym. Portret ukazany niżej przedstawia rzemieślnika, krawca, zajętego swoją pracą.

ReJsCQcuyzs8w1

Ilustracja przedstawia obraz Giovanniego Battista Moroniego. „Krawiec”. Ukazuje młodego mężczyznę. Portretowany stoi przy stole. W ręku trzyma nożyce krawieckie. W drugiej ręce trzyma materiał. Ubrany jest w zapinaną bluzę, zapięta wysoko pod szyją. Spod niej wystaje fragment kryzowanego kołnierza. Przepasany jest paskiem. Ma założone bufiaste, czerwone spodnie. Tłem jest jednolita, ciemna ściana.

Nie zawsze wiadomo, kim byli portretowani ludzie. Jednak pochodzenie społeczne danej osoby można było odgadnąć obserwując jej strój. Poniżej zaprezentowano portret mężczyzny, który żył w XVI w. Przyjrzyj mu się i rozwiąż Ćwiczenie interaktywne 5.

R1YVQzS6hAp8Y1

Odpowiedz na pytanie. Na co wskazują elementy stroju mężczyzny z portretu Giovanniego Battisty Moroniego?Możliwe odpowiedzi: 1. że był to chłop, 2. że był to szlachcic, 3. że był to rzemieślnik.

Czasami malarze scen rodzajowych rozszerzali swoją perspektywę oglądu rzeczywistości. Wtedy ukazywali codzienne życie ludzi na tle wiejskiego lub miejskiego pejzażuPejzażpejzażu. Poniżej ukazano przykład tego rodzaju dzieła. Gdy klikniesz w reprodukcję, poznasz ciekawostkę na temat prezentowanego obrazu

R3zKJciWgELJg1

Ilustracja przedstawia obraz Jeana-Baptiste Chardina pt. „Wazon z kwiatami”. Na obrazie znajduje się biało-niebieski wazon wypełniony różnorodnymi kwiatami. Biało-niebieska kolorystyka kwiatów dopełniona została czerwonymi różami. Subtelna gra światła i cienia odróżnia stół od tła, a jego ponure tony są łagodzone przez kolorowe kwiaty.

W XIX w. w malarstwo rodzajowe zaangażowali się artyści reprezentujący nurty realistyczne w sztuce, w tym naturaliściNaturalizmnaturaliści. W ich twórczości obecny był ładunek krytyki społecznej: biedy, nierówności społecznych i majątkowych, zacofania. W malarstwie polskim do tego kręgu twórców zaliczali się m.in. Aleksander Kotsis, Aleksander Gierymski i Józef Chełmoński.

Dokumentalizacja życia codziennego

W szczególnie dramatycznych momentach historycznych artyści utrwalający w swoich dziełach codzienność wypełniali rolę dokumentalistów. Taką funkcję spełniał cykl grafik hiszpańskiego artysty Francisco Goi Okropności wojny, będący wstrząsającym zapisem życia codziennego w Hiszpanii w okresie wojen napoleońskich. Również w prezentowanym niżej obrazie Goya ukazał cierpienia bezbronnej ludności cywilnej. Jego prace były oskarżeniem przemocy i zniszczeń, jakie niesie ze sobą wojna.

R6zFYErF2icAN1

Ilustracja przedstawia obraz Francisco Goya pt. „Rozstrzelanie powstańców madryckich”. Dzieło ukazuje autentyczne wydarzenie, które miało miejsce 3 maja 1808 roku. Chodzi o rzeź dokonaną przez francuskich żołnierzy na hiszpańskich mężczyznach walczących w obronie swojego kraju. Na obrazie znajduje się kilku mężczyzn - powstańców. Kilku z nich zostało już zabitych. Na wprost mężczyzn znajdują się żołnierze z karabinami. Głównym źródłem ekspresji jest w tym obrazie wymowna kolorystyka. Uwagę przyciąga biel koszuli jednego z powstańców, żółć jego spodni i czerwień krwi zastrzelonego obok mężczyzny. Barwy te stanowią krzyk bezsilności i bólu, są gwałtownym protestem przeciwko okrucieństwu.

Dokumentalny charakter dzieł rodzajowych polega także na tym, że utrwaliły w pamięci następnych pokoleń codzienne życie całych zbiorowości ludzkich. Do tej grupy należą obrazy ukazujące życie społeczności żydowskiej w Polsce przed II wojną światową. Zagłada Żydów w czasie II wojny światowej nazywana HolocaustemHolocaustHolocaustemw tragiczny sposób przerwała ich niemal tysiącletnią obecność na ziemiach polskich. O tej bolesnej stracie przypominają obrazy, do których często brakuje podstawowych danych metryczkowych – zginęli bowiem ich autorzy lub właściciele.

RfniBvwvTMPzR1

Ilustracja przedstawia obraz nieznanego autora pt. „Rabbi”. Na obrazie znajduje się starszy mężczyzna z brodą. Na głowie mężczyzny znajduje się czarna jarmułka okrywająca włosy i szczyt głowy. Postać stoi bokiem. W rękach trzyma książkę.

R1Yq2yY8ZO3F81

lustracja przedstawia obraz Isidora Kauffmana pt. „Chłopiec z jesziwy”. Na obrazie znajduje się młody chłopiec. Widoczny jest w pozycji siedzącej. Siedzi na krześle. Jest zamyślony. W rękach trzyma otwartą książkę. Na głowie chłopca znajduje się czarna jarmułka. W tle widoczny jest stół okryty kolorowym obrusem, na którym znajdują się książki, świeczniki oraz naczynia.

RKxZCxc2IGNcL1

Ilustracja przedstawia obraz Isidora Kauffmana „Piątek wieczorem”. Na obrazie znajduje się kobieta w długiej, czerwonej sukni i białym welonie na głowie. Siedzi na krześle przy stole, na którym ustawione są świeczniki oraz leży otwarta księga i stoi puchar. Ma opuszczoną głowę, założone na brzuchu ręce. Na ścianie wisi lustro, w którym obija się stół z przedmiotami. Pod nim stoi komoda z różnymi rzeczami. Wnętrze rozświetla wieloramienny żyrandol.

Również współcześni artyści sięgają po tematykę rodzajową. Opisując otaczającą ich rzeczywistość, posiłkują się różnymi dziedzinami sztuki i używają rozmaitych technik plastycznych. Każdy z twórców interpretuje codzienność we właściwy dla siebie sposób. Zapoznaj się z wybranymi dziełami współczesnych twórców prezentowanymi w Galerii.

Wpływ najbliższego otoczenia

Aleksandra Anna Sojak‑Borodo zainteresowała się swoim najbliższym otoczeniem, czyli domem. Tego dotyczą prezentowane niżej prace rysunkowe z cyklu Okna.

R1CLAJuL97awv1

Ilustracja przedstawia obraz Aleksandry Sojak-Borodo „Blok dzienny II”. Ukazuje szarą ścianę, na której znajduje się dwanaście okien. Każde z nich posiada inną dekorację, a niektóre są jej pozbawione. W oknach znajdują się między innymi: zasłonki, kwiaty w doniczkach, kot, żaluzje.

RU5GEEfvVBAiP1

Ilustracja przedstawia pracę Aleksandry Sojak-Borodo „Okno 3”. Rysunek ukazuje dwa okna zasłonięte żaluzjami. W lewym skrzydle widać zarys kwiatu, prześwitujący przez żaluzje.

RDPbwMWrYYhyw1

Ilustracja przedstawia pracę Aleksandry Sojak-Borodo „Okno 24”. Rysunek ukazuje dwa okna zasłonięte od góry żaluzjami. Na parapecie stoja dwa kwiaty.

RRTyX07sP7qQi1

Ilustracja przedstawia zdjęcie Szymona Chylińskiego „Raz, dwa, trzy”. Ukazuje kota leżącego na boku, na kolorowym dywanie. Zdjęcie wykonane jest z góry. Wzory na dywanie to różnobarwne trójkąty (czerwone, granatowe, czarne, szare, białe, zielone). Kot ma wyciągnięte łapy i ułożony jest w taki sposób, że jego głowa wpisuje się w jeden z trójkątów.

Słownik pojęć

Źródło:

sjp.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

R1dyol3ts6xMD1

Ilustracja przedstawia dzieło Pietera Bruegela Starszego „Wieża Babel”. Ukazuje ogromną siedmiopiętrową, okrągłą budowlę w trakcie jej budowania. W tle widać miasto, które połączone jest z wieżą systemem podziemnych korytarzy. W prawym dolnym rogu znajduje się port ze statkami dostarczającymi materiały potrzebne do budowy. W lewym dolnym rogu została przedstawiona scena, której główną postacią jest weryfikujący postępy prac król. W dziele przeważają ciepłe kolory.

R1N1l6dQjfqry1

Ilustracja przedstawia dzieło Pietera Bruegela Starszego „Upadek Ikara”. Na pierwszym planie widoczny jest chłop, który orze pole, idąc za pługiem, ciągnionym przez konia. U podnóża pastuszek pasie owce. Towarzyszy mu pies pasterski. Po prawej stronie znajduje się łowiący rybak. Po morzu płyną statki. Niedaleko od brzegu do morza wpadł Ikar, którego z wody wystają jednie nogi. W tle rozciąga się daleki pejzaż.

R5rkiTcDz6fZk1

lustracja przedstawia dzieło Davida Teniersa Młodszego „Arcyksiążę Leopold William w swojej galerii malarstwa w Brukseli”. Ukazuje arcyksięcia jako kolekcjonera, który oprowadza gości po własnej galerii dzieł sztuki. Całe wnętrze galerii wypełnione jest obrazami w złoconych ramach, które wypełniają całą powierzchnię ścian oraz ustawione są na podsadzce, oparte o ścianę, jeden przy drugim. Arcyksiążę zmierza w kierunku stolika ze zwojem papierów w dłoni i wzrokiem wbitym w obraz oparty o ścianę. W dolnej części obrazu widoczne są dwa psy. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt zawierający informację obraz Davida Teniersa Młodszego „Pasterze z owcami”, Dzieło ukazuje dwóch pasterzy z psem i owcami na tle krajobrazu. Starszy pasterz odpoczywa pod drzewem, prawdopodobnie drzemie. Młodszy zajmuje się owcami. Tło wypełnia rozległy krajobraz, rozciągający się daleko, w głąb obrazu. Niebo pokryte jest ciemnymi chmurami.

R1DS4cmoKaF7n1

Ilustracja przedstawia obraz Davida Teniersa Młodszego „Pasterze z owcami”. Ukazuje dwóch pasterzy z psem i owcami na tle krajobrazu. Starszy pasterz odpoczywa pod drzewem, prawdopodobnie drzemie. Po lewej stronie, pomiędzy mężczyzną a owcami stoi koza. Młodszy pochyla się nad owcami z prawej strony. Tło wypełnia rozległy krajobraz, rozciągający się daleko, w głąb obrazu. Niebo pokryte jest ciemnymi chmurami. Obraz utrzymany jest w ciemnych brązach i zieleniach.

RycwIzFWodNsi1

Ilustracja przedstawia obraz Adriaena Brouwera pt. „Kłótnia wieśniaków”. Na obrazie widzimy chłopów w trakcie bójki wokół drewnianego stołu. Powodem kłótni była gra w karty, które leżą rozsypane na stole i podłodze podkreślając, obok gestów i układu ciał chłopów, gwałtowność sceny. Siłą tego obrazu są bowiem właśnie emocje w twarzach chłopów. Z jednej strony widoczna jest ekspresja w twarzach bijących się chłopów, z drugiej statyczna ciekawość widzów. Obraz jest dość ponury. Przeważają odcienie brązów i zieleni.

R19N2A3FaRYAG1

Ilustracja przedstawia obraz Adriaena Brouwera pt. „Gorzki łyk”. Na obrazie znajduje się mężczyzna z beretem na głowie. W ręku trzyma szklaną buteleczkę. Ma mocno zaciśnięte oczy oraz otwarte usta. W obrazie przeważają odcienie brązów i czerni.

R1DfSMgF6dKMs1

Ilustracja przedstawia obraz Davida Teniersa Młodszego pt. „Wieśniak trzymający szklanicę”. Na obrazie znajduje się uśmiechnięty mężczyzna - wieśniak w kapeluszu. W obu rękach trzyma szklanicę. Postać ubrana jest w brązowy frak oraz kapelusz. W obrazie przeważają odcienie brązów oraz czerni.

Rfx6BFaHX3kyq1

Ilustracja przedstawia obraz Jana Vermeera van Delfta pt. „Mleczarka”. W centralnej części obrazu znajduje się kobieca postać skupiona na wykonywaniu czynności. Służąca ma na sobie żółto-niebieską suknię i białą chustę. W rękach trzyma dzbanek, z którego przelewa mleko do innego naczynia. Wzrok ma spuszczony w dół. Na stole widoczny jest koszyk z chlebem, pieczywo, dzban i niebieska tkanina.

R1bjhIgGkvnY01

Ilustracja przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Kobieta z dzieckiem w spiżarni. Rodzajowa scena ukazuje kobietę wręczającą dziewczynce mały dzbanek. Postacie mają na sobie holenderskie stroje. Za kobietą znajdują się otwarte drzwi. Obok usytuowane jest pomieszczenie z otwartymi drzwiami i oknem. Wewnątrz stoi krzesło, a na ścianie wisi portret. We wszytskich pomieszczeniach na podłodze położone są kafle o wzorze szachownicy. Obraz wykonany w ciepłej gamie kolorystycznej.

R7hegAO6AkfaD1

Ilustracja przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Podwórze domu w Delft”. Ukazuje miejską architekturę z mieszkańcami. Po prawej stronie z misą w ręku stoi kobieta w czepcu i codziennym stroju. Trzyma za rękę małą dziewczynkę, które wpatruje się w kobietę. Po lewej stronie, w przelotowym korytarzu, tyłem do widza stoi kobieta w czerwonej sukni i czarnym żakiecie. Budynki zbudowane są z cegły.

RAOhkLACkf1wc1

Ilustracja przedstawia obraz Pietera de Hoocha „Rodzina holenderska”. Na obrazie znajduje się kilka osób. Kobiety i mężczyźni mają na sobie eleganckie stroje mieszczańskie z białymi kołnierzami. Są pogrupowani i rozmawiają z sobą. W tle widoczna jest miejska zabudowa.

RmVB9Em1MlBrJ1

Ilustracja przedstawia obraz Jana Steena „Wesoła rodzina”. Na obrazie znajduje się grupa osób, zarówno dorosłych, jak i dzieci. Wszyscy siedzą przy stole i świętują. Towarzyszy im wesoła atmosfera. Jedni piją, inni grają na różnych instrumentach. Stół jest suto zastawiony. Na podłodze panuje bałagan - leżą na niej porozrzucane naczynia. Przez okno wchodzi do pomieszczenia chłopiec z rogiem w dłoni.

R39cnJVOuGD661

Ilustracja przedstawia obraz Jana Vermeera van Delft „Portret młodej dziewczyny”. Na obrazie znajduje się młoda kobieta. Ma długie włosy, zaczesane w kitkę. Jej głowa jest lekko zwrócona w lewo, a wzrok skierowany w stronę widza. Tło jest bardzo ciemne.

ReJsCQcuyzs8w1

Ilustracja przedstawia obraz Giovanniego Battista Moroniego. „Krawiec”. Ukazuje młodego mężczyznę. Portretowany stoi przy stole. W ręku trzyma nożyce krawieckie. W drugiej ręce trzyma materiał. Ubrany jest w zapinaną bluzę, zapięta wysoko pod szyją. Spod niej wystaje fragment kryzowanego kołnierza. Przepasany jest paskiem. Ma założone bufiaste, czerwone spodnie. Tłem jest jednolita, ciemna ściana.

RdijTkxCnxwG01

Ilustracja przedstawia obraz Giovanniego Battista Moroniego pt. „Portret Isotty Brembati Grumelli”. Na obrazie znajduje się kobieta. Postać ubrana jest w długą, wzorzystą, czarno-złotą suknię. Przedstawiona jest w pozycji siedzącej. W ręku trzyma torebkę. W tle widoczne jest fragment dwóch kolumn.

Ry22qmWT8vBTL1

Ilustracja przedstawia obraz Jana Vermeera van Delfta pt. „Kobieta trzymająca wagę”. Na obrazie znajduje się kobieta w błękitno-białej narzutce. Obraz ukazuje wnętrze, w którym przy stole stoi kobieta. Postać w prawej ręce trzyma wagę i ze skupieniem się w nią wpatruje. Na stole znajdują się pudełka i sznury pereł.

R1DkhAAzVGFaI1

Ilustracja przedstawia obraz Pietera de Hoocha pt. „Kobieta z dziećmi”. Obraz ukazuje karmiącą kobietę z dziećmi i psem. W rogu pokoju z paleniskiem siedzi postać kobieca ze stopą wspartą na grzejniku. Obok widoczne jest dziecko z psem. Z prawej strony światło pada łagodnie przez okno, rozprzestrzeniając się na białej ścianie. Barwny strój kobiety złożony z czerwieni, żółci i błękitu ożywia cały obraz.

R4tayzIMrZkku1

Ilustracja przedstawia obraz Philippe de Champaigne pt. „Potrójny portret kardynała Richelieu”. Obraz ukazuje kardynała Richelieu. Postać została przedstawiona z trzech stron - z przodu oraz z lewego i prawego profilu. Kardynał ubrany jest szkarłatną sutannę oraz piuskę. Szata ozdobiona jest z białym kołnierzem oraz z niebieską szarfą wykończoną krzyżem.

R1YVQzS6hAp8Y1

Odpowiedz na pytanie. Na co wskazują elementy stroju mężczyzny z portretu Giovanniego Battisty Moroniego?Możliwe odpowiedzi: 1. że był to chłop, 2. że był to szlachcic, 3. że był to rzemieślnik.

R1DRUXDshkJFG1

Ilustracja przedstawia Jana Vermeera van Delfta . „Widok Delft”. Obraz ukazuje fragment miasta Delft i nabrzeże rzeki oraz Portu Rotterdamsko-Schiedamskiego. Na piaszczystym brzegu widoczne są dwie zajęte są rozmową postaci kobiece. Przy łodzi stoi kilka osób - matka z dzieckiem, dwóch mężczyzn i kobieta. Na rzece znajdują się łodzie i barki. W tle widoczne są domy, bramy, wieże oraz most. Budynki, znajdujące z przodu, pogrążone są w cieniu, podczas gdy te z tyłu są oświetlone przez słońce, przedzierające się przez ciężkie chmury. Najbardziej oświetlona jest wieża kościoła Nieuwe Kerk.

RyH8KI7gvmKJQ1

Ilustracja przedstawia dzieło Pietera Bruegela Starszego „Upadek Ikara”. Na pierwszym planie widoczny jest chłop, który orze pole, idąc za pługiem, ciągnionym przez konia. U podnóża pastuszek pasie owce. Towarzyszy mu pies pasterski. Po prawej stronie znajduje się łowiący rybak. Po morzu płyną statki. Niedaleko od brzegu do morza wpadł Ikar, którego z wody wystają jednie nogi. W tle rozciąga się daleki pejzaż.

Rz7JFrSnoql3k1

Ilustracja przedstawia obraz Jacoba van Ruisdaela pt. „Droga przez dębowy las”. Na obrazie znajduje się las. Widoczny jest fragment leśnej drogi. Charakterystyczna jest dominacja drzew w ujęciu dramatycznym. W dziele przeważają ciemne odcienie zieleni oraz brązu.

R1E8CI8Jib0uE1

Ilustracja przedstawia obraz Henry'ego Lewisa pt. „Saint Louis w 1846”. Na obrazie znajduje się fragment lasu. W oddali widoczny jest krajobraz miasta. Las od miasta oddziela płynąca rzeka. W dolnej części obrazu widoczne są wozy z zaprzężonymi do niego końmi.

RdeXwGNfVE3E41

lustracja przedstawia obraz Józefa Chełmońskiego pt. „Świt. Królestwo ptaków”. Obraz przedstawia pejzaż z motywami ptaków. Na obrazie znajdują się żurawie brodzące po wodzie oraz unoszące się w powietrzu. Nad ziemią snują się mgły i szare światło poranka.

R3zKJciWgELJg1

Ilustracja przedstawia obraz Jeana-Baptiste Chardina pt. „Wazon z kwiatami”. Na obrazie znajduje się biało-niebieski wazon wypełniony różnorodnymi kwiatami. Biało-niebieska kolorystyka kwiatów dopełniona została czerwonymi różami. Subtelna gra światła i cienia odróżnia stół od tła, a jego ponure tony są łagodzone przez kolorowe kwiaty.

R1JQlAf8YyLPe1

Ilustracja przedstawia obraz Jeana-Baptiste Chardina pt. „Królik i garnek”. Na obrazie znajduje się martwy królik zawieszony do góry nogami. Obok znajduje się pomarańczowy garnek.

RqCKfmcAU9A5a1

Ilustracja przedstawia obraz Aleksandra Gierymskiego pt. „Chłopiec niosący snop”. Na obrazie znajduje się chłopiec niosący snop siana na głowie. Ubrany jest w pomarańczową bluzkę oraz brązowe spodnie.

R2r84PRk73XeF1

Ilustracja przedstawia obraz Aleksandra Kotsisa pt. „Matula pomarli”. Obraz przedstawia scenę z życia polskiej wsi. Obraz ukazuje śmierć matki. Na łożu z siana znajduje się kobieta, dookoła niej siedzą dzieci. Jedno z nich znajduje się pod oknem, siedzi oparte o stół. Obraz pobudza współczucie. Smutny nastrój dzieła podkreślony został przez ciemne i ponure tło, czyli ściany biednej izdebki.

RiKcgyQMvm7Mo1

Ilustracja jest tłem tematu lekcji. Przedstawia obraz Józefa Chełmońskiego „Bociany”. Ukazuje oracza z synkiem, którzy mają przerwę na obiad. Przypatrują się kluczowi bocianów na niebie. W tle znajduje się rząd krytych strzechą chat, między którymi rośnie topola z bocianim gniazdem. Po prawej stronie stoją dwa woły na zaoranym polu. Tło wypełnia błękitne niebo. Na tle obrazu znajduje się czarny pasek z tekstem: Codzienność w dziełach sztuki - cz. II.

R6zFYErF2icAN1

Ilustracja przedstawia obraz Francisco Goya pt. „Rozstrzelanie powstańców madryckich”. Dzieło ukazuje autentyczne wydarzenie, które miało miejsce 3 maja 1808 roku. Chodzi o rzeź dokonaną przez francuskich żołnierzy na hiszpańskich mężczyznach walczących w obronie swojego kraju. Na obrazie znajduje się kilku mężczyzn - powstańców. Kilku z nich zostało już zabitych. Na wprost mężczyzn znajdują się żołnierze z karabinami. Głównym źródłem ekspresji jest w tym obrazie wymowna kolorystyka. Uwagę przyciąga biel koszuli jednego z powstańców, żółć jego spodni i czerwień krwi zastrzelonego obok mężczyzny. Barwy te stanowią krzyk bezsilności i bólu, są gwałtownym protestem przeciwko okrucieństwu.

RfniBvwvTMPzR1

Ilustracja przedstawia obraz nieznanego autora pt. „Rabbi”. Na obrazie znajduje się starszy mężczyzna z brodą. Na głowie mężczyzny znajduje się czarna jarmułka okrywająca włosy i szczyt głowy. Postać stoi bokiem. W rękach trzyma książkę.

R1Yq2yY8ZO3F81

lustracja przedstawia obraz Isidora Kauffmana pt. „Chłopiec z jesziwy”. Na obrazie znajduje się młody chłopiec. Widoczny jest w pozycji siedzącej. Siedzi na krześle. Jest zamyślony. W rękach trzyma otwartą książkę. Na głowie chłopca znajduje się czarna jarmułka. W tle widoczny jest stół okryty kolorowym obrusem, na którym znajdują się książki, świeczniki oraz naczynia.

RKxZCxc2IGNcL1

Ilustracja przedstawia obraz Isidora Kauffmana „Piątek wieczorem”. Na obrazie znajduje się kobieta w długiej, czerwonej sukni i białym welonie na głowie. Siedzi na krześle przy stole, na którym ustawione są świeczniki oraz leży otwarta księga i stoi puchar. Ma opuszczoną głowę, założone na brzuchu ręce. Na ścianie wisi lustro, w którym obija się stół z przedmiotami. Pod nim stoi komoda z różnymi rzeczami. Wnętrze rozświetla wieloramienny żyrandol.

R1CLAJuL97awv1

Ilustracja przedstawia obraz Aleksandry Sojak-Borodo „Blok dzienny II”. Ukazuje szarą ścianę, na której znajduje się dwanaście okien. Każde z nich posiada inną dekorację, a niektóre są jej pozbawione. W oknach znajdują się między innymi: zasłonki, kwiaty w doniczkach, kot, żaluzje.

RU5GEEfvVBAiP1

Ilustracja przedstawia pracę Aleksandry Sojak-Borodo „Okno 3”. Rysunek ukazuje dwa okna zasłonięte żaluzjami. W lewym skrzydle widać zarys kwiatu, prześwitujący przez żaluzje.

RDPbwMWrYYhyw1

Ilustracja przedstawia pracę Aleksandry Sojak-Borodo „Okno 24”. Rysunek ukazuje dwa okna zasłonięte od góry żaluzjami. Na parapecie stoja dwa kwiaty.

RRTyX07sP7qQi1

Ilustracja przedstawia zdjęcie Szymona Chylińskiego „Raz, dwa, trzy”. Ukazuje kota leżącego na boku, na kolorowym dywanie. Zdjęcie wykonane jest z góry. Wzory na dywanie to różnobarwne trójkąty (czerwone, granatowe, czarne, szare, białe, zielone). Kot ma wyciągnięte łapy i ułożony jest w taki sposób, że jego głowa wpisuje się w jeden z trójkątów.