Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1VZwwMf5J8ke1

Coniūnctīvus perfectī āctīvī et passīvī

Peter Paul Rubens, „Pallas i Arachne”, 1636-1637, muzeum sztuki Virginia Museum of Fine Arts, Richmond, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna

Ważne daty

2‑8 n.e. – Owidiusz tworzy swoje największe dzieło – Metamorfozy

23 marca 2018 – Międzynarodowe czytanie Metamorfoz Owidiusza w ramach Festival Europeen Latin Grece Métamorphoses 2018!

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RzMBWmbSmv39i1
Scenariusz zajęć do pobrania
Źródło: online skills, licencja: CC0.

I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń:
1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego:
h) formy strony czynnej i biernej czasowników regularnych koniugacji I – IV w trybie orzekającym (indicativus) i łączącym (coniunctivus) w następujących czasach: praesens, imperfectum, perfectum, plusquamperfectum, futurum I oraz formy trybu rozkazującego w czasie teraźniejszym w stronie czynnej (imperativus praesentis activi);
8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii:
h) odmienia czasowniki regularne koniugacji I–IV w trybie orzekającym (indicativus) i łączącym (coniunctivus) w następujących czasach: praesens, imperfectum, perfectum, plusquamperfectum, futurum I oraz tworzy formy trybu rozkazującego w czasie teraźniejszym w stronie czynnej (imperativus praesentis activi).

Nauczysz się

opowiadać historię mitu o Arachne;

charakteryzować dzieła sztuki związane z kulturą antyczną;

wykonywać zadania związane z tworzeniem form coniūnctīvu perfectī āctīvī et passīvī.

Tekst interaktywny

Przeczytaj fragment tekstu o Arachne. Dowiesz się z niego, kim była Arachne, jakie miała zdolności oraz kto ją odwiedził przybierając postać staruszki.

R1OJpYPZAkiK61
Kolorowa ilustracja przedstawia dzieło Paola Veronese pt. „Arachne”. W centrum obrazu ukazana jest młoda kobieta ubrana w jasną długą szatę z narzuconym na nią bordowym szalem. Siedzi w pokoju. Za jej plecami widoczne jest bogato dekorowane wnętrze. Obie ręce ma uniesione wysoko do góry. W prawej trzyma pajęczynę. Do ilustracji dołączono obraz Gustawa Klimta zatytułowany „Minerwa lub Pallas Atena”. W centrum widnieje postać Ateny. Ubrana jest w złoty hełm i złotą zbroję. W jednej ręce trzyma drzewce, natomiast w drugiej statuetkę kobiety z szeroko rozłożonymi ramionami. Na ramieniu bogini siedzi sowa. Na obrazie, nad głową Ateny, znajduje się podpis PALLAS ATHENE. Pod ilustracją zamieszczono informację: Gustaw Klimt, Minerwa lub Pallas Atena, 1898, Muzeum Wiedeńskie, Wiedeń, Austria, upload.wikimedia.org, domena publiczna
Paolo Veronese, „Arachne”, 1520, Pałac Książęcy, Wenecja, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna

Arachnē

Arachnē fēmina fuit, quae artem9cce83b304619a9a_0000000000006arte suā nōbilissima erat: saepe enim nymphaem9cce83b304619a9a_0000000000007nymphae ipsae silvāsm9cce83b304619a9a_0000000000008silvās et flūminis aquās relinquēbant, ut mīrābiliam9cce83b304619a9a_0000000000009mīrābilia opera ab eā cōnfecta aspiceretm9cce83b304619a9a_0000000000010aspiceret. Omnēs dēlectābantur cum eam acūm9cce83b304619a9a_0000000000011acū vestēsm9cce83b304619a9a_0000000000012vestēs pingentemm9cce83b304619a9a_0000000000013pingentem spectārent, eamque ūnō ōre laudābant dīcentēs 'Minervam ipsam eius fuisse magistram'. Tanta vērō erat Arachnēs superbiam9cce83b304619a9a_0000000000014superbia, ut, vimm9cce83b304619a9a_0000000000015vim deae contemnēns, 'ā sē Minerva facile arte vincī posse' dīcere audēret.

Minerva igitur, postquam tālia audīvit, sordidām9cce83b304619a9a_0000000000016sordidā veste indūtam9cce83b304619a9a_0000000000017indūta, cānōsm9cce83b304619a9a_0000000000018cānōs sibi ipsa fēcit capillōs et baculōm9cce83b304619a9a_0000000000019baculō invalida membra ita sustinēbat, ut plānē anuīm9cce83b304619a9a_0000000000020anuī similis esset. Quae, Arachnēs domum ingressam9cce83b304619a9a_0000000000021ingressa, eam salvēre iussit et 'Nē cōnsilium meum contempserīsm9cce83b304619a9a_0000000000022contempserīs, ō Arachnē:' inquit, 'ego enim sum ānus, et iam saepe vīdī quōmodo deī superbōs hominēs pūnīverintm9cce83b304619a9a_0000000000023pūnīverint. Veniam igitur ā deā pete propter verba tua temerāriam9cce83b304619a9a_0000000000024temerāria: illa veniam dabit.' Cui vērō Arachnē, īrāta: 'Nōn opus mihi est cōnsiliīs tuīs, ō stultam9cce83b304619a9a_0000000000025stulta anus!' inquit, fronte contractā, 'Bene sciō quid dīxerim, et in meā sententiā maneōm9cce83b304619a9a_0000000000026maneō: cūr nōn ipsa Minerva hūc venit, ut mē ipsa reprehenderet? Novī quae sit causā: timet nē artē ā mē vincātur!

Źródło: Luigi Miraglia, Fabulae Syrae – Graecorum Romanorumque fabulae ad usum discipulorum Latine narratae Rzym: Vivarium Novum, 2010, Arachne s. 83, w. 60 – 81.

Tłumaczeniem9cce83b304619a9a_0000000000005Tłumaczenie

R11kJ9MpAXuZa
Ćwiczenie 1
Wskaż formy, które nie są podane w coniunctivus perfecti activi: 1. Pinxerant 2. Pinxerunt 3. Pinxerint

Tekst o Arachne, który właśnie przeczytałeś oparty jest na micie przekazanym nam przez Owidiusza w Metamorfozach. Zapoznaj się z przekładem odpowiedniego fragmentu Metamorfoz – sprawdź, czy dobrze zrozumiałeś główną myśl tekstu łacińskiego:

Pallada⁰ słucha z uwagą, chwali pieśń i uznaje słuszność gniewu.
- To mało chwalić – mówi – sami dbajmy o własną chwałę. Nie pozwólmy, by ktoś bezkarnie bóstwem naszym gardził. Mówiąc to, miała na myśli Arachne, mieszkankę Meonii¹. Słyszała o tym, że w sztuce prząśniczej nikomu nie przyznaje pierwszeństwa przed sobą. Zresztą ani miejscem urodzenia, ani rodem, jedynie swoją sztuką się wsławiła. Ojcem jej był Idmon z Kolofonu², który miękką wełnę barwił focejskim szkarłatemFocyjski szkarłatfocejskim szkarłatem. Matka umarła, lecz i ona jak jej mąż pochodziła z ludu. Arachne jednak gorliwą pracą zdobyła rozgłos we wszystkich miastach Lidii, choć z ubogiego domu i małej mieściny zwanej Hypepa³.
Aby podziwiać kunszt jej, często nimfy schodziły z winnic Tmolu, rzeczne nimfy Paktolu⁴ wychodziły z wody.
Nie tylko zachwycały tkaniny Arachne, lecz sama sztuka jej budziła zachwyt, sama praca. Czy gdy wełnę surową na kądzielKądzielkądziel nakłada, palcami formuje runoRunoruno i wygładza rozciągając je jak obłok mglisty, zręcznym palcem wartkie obraca wrzeciono, igłą maluje czary, myślałbyś patrząc, że uczyła ją Pallada.
Lecz ona temu przeczy, nie przyznaje się nawet do takiej mistrzyni.
- Niech się ze mną zmierzy – powiada – ustąpię tylko wtedy, jeśli mnie pokona.
Bogini przybiera postać staruszki, z siwym włosem na skroniach, wsparta na lasce.
I mówi:
- Wiek późny nie tylko to, co złe przynosi, sędziwe lata dają doświadczenie. Nie gardź moją radą: ciesz się sławą najlepszej tkaczki pośród ludzi. Ustąp bogini nieśmiertelnej, proś pokornie, by ci zuchwałe słowa wybaczyła. Kto prosi o łąskę, otrzyma.
Spojrzała dziko, nić wysnutą wypuściła i zaledwie powstrzymuje rękę, z gniewem widocznym na twarzy takimi słowami karci Pelladę, ukrytą pod postacią staruszki:
- Krótki twój rozum, chociaż długie życie. Ale czasami niedobrze żyć za długo. Jeśli masz synową lub córkę, niechaj słuchają rad twoich. Ja sama wiem, co robię, daremne twoje upomnienia. Ja obstaję przy swoim. Dlaczego bogini sama nie przybyła? Czemu współzawodnictwa unika?
- Przybyła! – rzecze Pallada, odrzucając pozór staruchy i objawia się w boskiej postaci.

Przypisy
Pallada⁰ - Pallas (od gr. pallein wywijać włócznią) Pallada, przydomek Ateny jako bogini wojny.
Meonia¹ - Meonia (gr. Majonia, łac. Maeonia) kraina w Azji Mniejszej, na lewym brzegu rzeki Hermus, stanowiła część Lidii.
Kolofon² - (gr. Kohfin, łac. Colophon) jedno z największych miast Jonii, położone na północo- zachód od Efezu, w pobliżu ujścia Kaystros.
Hypepa³ - miasto w Lidii, na południowym stoku góry Tmolus.
Paktol⁴ - złotonośna rzeka, której źródło znajdowało się u stóp Tmolu.

Źródło: Owidiusz, Metamorfozy, przekład Anna Kamieńska i Stanisław Stabryła, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1995 r., k. VI, w. 1 - 44

R1dmrCOmeRsBo
Ćwiczenie 2
Teraz już wiesz, czy dobrze zrozumiałeś łaciński tekst o Arachne. Twoim zadaniem jest połączyć w pary fragmenty przekładu Metamorfoz Owidiusza z odpowiadającymi im pod względem treści zdaniami łacińskimi: Aby podziwiać kunszt jej, często nimfy schodziły z winnic Tmolu, rzeczne nimfy Paktolu wychodziły z wody. Możliwe odpowiedzi: 1. 'Nē cōnsilium meum contempserīs, ō Arachnē:' inquit, 'ego enim sum ānus., 2. saepe enim nymphae ipsae silvās et flūminis aquās relinquēbant, ut mīrābilia opera ab eā cōnfecta aspiceret., 3. Tanta vērō erat Arachnēs superbia, ut, vim deae contemnēns, 'ā sē Minerva facile arte vincī posse' dīcere audēret., 4. cūr nōn ipsa Minerva hūc venit, ut mē ipsa reprehenderet? Novī quae sit causā: timet nē artē ā mē vincātur!, 5. Minerva igitur, postquam tālia audīvit, sordidā veste indūta, cānōs sibi ipsa fēcit capillōs et baculō invalida membra ita sustinēbat, ut plānē anuī similis esset. Lecz ona temu przeczy, nie przyznaje się nawet do takiej mistrzyni.
- Niech się ze mną zmierzy – powiada – ustąpię tylko wtedy, jeśli mnie pokona. Możliwe odpowiedzi: 1. 'Nē cōnsilium meum contempserīs, ō Arachnē:' inquit, 'ego enim sum ānus., 2. saepe enim nymphae ipsae silvās et flūminis aquās relinquēbant, ut mīrābilia opera ab eā cōnfecta aspiceret., 3. Tanta vērō erat Arachnēs superbia, ut, vim deae contemnēns, 'ā sē Minerva facile arte vincī posse' dīcere audēret., 4. cūr nōn ipsa Minerva hūc venit, ut mē ipsa reprehenderet? Novī quae sit causā: timet nē artē ā mē vincātur!, 5. Minerva igitur, postquam tālia audīvit, sordidā veste indūta, cānōs sibi ipsa fēcit capillōs et baculō invalida membra ita sustinēbat, ut plānē anuī similis esset. Bogini przybiera postać staruszki, z siwym włosem na skroniach, wsparta na lasce. Możliwe odpowiedzi: 1. 'Nē cōnsilium meum contempserīs, ō Arachnē:' inquit, 'ego enim sum ānus., 2. saepe enim nymphae ipsae silvās et flūminis aquās relinquēbant, ut mīrābilia opera ab eā cōnfecta aspiceret., 3. Tanta vērō erat Arachnēs superbia, ut, vim deae contemnēns, 'ā sē Minerva facile arte vincī posse' dīcere audēret., 4. cūr nōn ipsa Minerva hūc venit, ut mē ipsa reprehenderet? Novī quae sit causā: timet nē artē ā mē vincātur!, 5. Minerva igitur, postquam tālia audīvit, sordidā veste indūta, cānōs sibi ipsa fēcit capillōs et baculō invalida membra ita sustinēbat, ut plānē anuī similis esset. Wiek późny nie tylko to, co złe przynosi, sędziwe lata dają doświadczenie. Nie gardź moją radą. Możliwe odpowiedzi: 1. 'Nē cōnsilium meum contempserīs, ō Arachnē:' inquit, 'ego enim sum ānus., 2. saepe enim nymphae ipsae silvās et flūminis aquās relinquēbant, ut mīrābilia opera ab eā cōnfecta aspiceret., 3. Tanta vērō erat Arachnēs superbia, ut, vim deae contemnēns, 'ā sē Minerva facile arte vincī posse' dīcere audēret., 4. cūr nōn ipsa Minerva hūc venit, ut mē ipsa reprehenderet? Novī quae sit causā: timet nē artē ā mē vincātur!, 5. Minerva igitur, postquam tālia audīvit, sordidā veste indūta, cānōs sibi ipsa fēcit capillōs et baculō invalida membra ita sustinēbat, ut plānē anuī similis esset. Dlaczego bogini sama nie przybyła? Czemu współzawodnictwa unika? Możliwe odpowiedzi: 1. 'Nē cōnsilium meum contempserīs, ō Arachnē:' inquit, 'ego enim sum ānus., 2. saepe enim nymphae ipsae silvās et flūminis aquās relinquēbant, ut mīrābilia opera ab eā cōnfecta aspiceret., 3. Tanta vērō erat Arachnēs superbia, ut, vim deae contemnēns, 'ā sē Minerva facile arte vincī posse' dīcere audēret., 4. cūr nōn ipsa Minerva hūc venit, ut mē ipsa reprehenderet? Novī quae sit causā: timet nē artē ā mē vincātur!, 5. Minerva igitur, postquam tālia audīvit, sordidā veste indūta, cānōs sibi ipsa fēcit capillōs et baculō invalida membra ita sustinēbat, ut plānē anuī similis esset.

Zwróć uwagę na czasowniki z tekstu łacińskiego - contempserīs, pūnīverint, dīxerim. To formy czasownikowe Coniūnctīvus perfectī āctīvī .

Czasowniki z tekstu łacińskiego takie jak: contempserīs, pūnīverint, dīxerim. To formy czasownikowe Coniūnctīvus perfectī āctīvī .

Spójrz, jak utworzyć coniūnctīvus perfectī āctīvī we wszystkich czterech koniugacjach:

Temat perfecti + - erim - erimus
- eris - eritis
- erit - erint

pokochałbym

ukarałbym

powiedziałbym

amāverim

pūnīverim

dīxerim

amāveris

pūnīveris

dīxeris

amāverit

pūnīverit

dīxerit

amāverimus

pūnīverimus

dīxerimus

amāveritis

pūnīveritis

dīxeritis

amāverint

pūnīverint

dīxerint

A to formy strony biernej:

II Coniūnctīvus perfectī passīvī

Participium perfectī passīvī + sim sīmus
sis sītis
sit sint

zostałbym pokochany

zostałbym ukarany

zostałbym zlekceważony

amātus, - a, - um sim

pūnītus, - a, - um sim

contemptus, - a, - um sim

amātus, - a, - um sis

pūnītus, - a, - um sis

contemptus, - a, - um sis

amātus, - a, - um sit

pūnītus, - a, - um sit

contemptus, - a, - um sit

amātī, - ae, - a sīmus

pūnītī, - ae, - a sīmus

contemptī, - ae, - a sīmus

amātī, - ae, - a sītis

pūnītī, - ae, - a sītis

contemptī, - ae, - a sītis

amātī, - ae, - a sint

pūnītī, - ae, - a sint

contemptī, - ae, - a sint

R1F3vhmDEMQYs
Ćwiczenie 3
Czasowniki podane w indicativus perfecti połącz z odpowiadającymi im w osobie, liczbie i rodzaju czasownikami podanymi w coniunctivus perfecti. Lista czasowników do przyporządkowania: Aspexit. Możliwe odpowiedzi: 1. aspexeris, 2. aspexerit, 3. aspexerint, 4. aspecta sit, 5. aspectī sint. Aspecta est. Możliwe odpowiedzi: 1. aspexeris, 2. aspexerit, 3. aspexerint, 4. aspecta sit, 5. aspectī sint. Aspexistī. Możliwe odpowiedzi: 1. aspexeris, 2. aspexerit, 3. aspexerint, 4. aspecta sit, 5. aspectī sint. Aspectī sunt. Możliwe odpowiedzi: 1. aspexeris, 2. aspexerit, 3. aspexerint, 4. aspecta sit, 5. aspectī sint. Aspexērunt. Możliwe odpowiedzi: 1. aspexeris, 2. aspexerit, 3. aspexerint, 4. aspecta sit, 5. aspectī sint
R1639EWkdbNYE
Ćwiczenie 4
Odpowiedz na pytanie: „ W jaki sposób tworzymy formy coniūnctīvus perfectī āctīvī?” Możliwe odpowiedzi: 1. Przez dodanie odpowiednich końcówek do tematu perfecti 2. Coniūnctīvus perfectī āctīvī jest to participium praesentisi activi z właściwymi końcówkami 3. Do tematu praesentis dodajemy odmianę słowa posiłkowego „esse” w coniunctivus praesentis.
m9cce83b304619a9a_0000000000005
m9cce83b304619a9a_0000000000006
m9cce83b304619a9a_0000000000007
m9cce83b304619a9a_0000000000008
m9cce83b304619a9a_0000000000009
m9cce83b304619a9a_0000000000010
m9cce83b304619a9a_0000000000011
m9cce83b304619a9a_0000000000012
m9cce83b304619a9a_0000000000013
m9cce83b304619a9a_0000000000014
m9cce83b304619a9a_0000000000015
m9cce83b304619a9a_0000000000016
m9cce83b304619a9a_0000000000017
m9cce83b304619a9a_0000000000018
m9cce83b304619a9a_0000000000019
m9cce83b304619a9a_0000000000020
m9cce83b304619a9a_0000000000021
m9cce83b304619a9a_0000000000022
m9cce83b304619a9a_0000000000023
m9cce83b304619a9a_0000000000024
m9cce83b304619a9a_0000000000025
m9cce83b304619a9a_0000000000026
m9cce83b304619a9a_0000000000247

Mit o Arachne

R1B1WIpPVTatK1
Kolorowa ilustracja przedstawia dzieło Petera Paula Rubensa pt. „Pallas i Arachne”. W centrum obrazu znajduje się postać Ateny, która z wrzecionem w ręku naciera na leżącą na podłodze Arachne. Bogini jest ubrana w żółtą szatę, na głowie ma hełm. Arachne ma szaty w nieładzie; twarz zwraca w stronę atakującej bogini. W tle pomieszczenia widoczne są trzy inne kobiety. Jedna z nich siedzi przy krosnach. Dodatkowo w ilustracji zamieszczono obrazy. Pierwszy ukazuje dzieło Jacobo Robusti Tintoretta pt. , „Atena i Arachne”. Na obrazie znajduje się bogini Atena a naprzeciwko niej młoda kobieta. Siedzą przy krosnach. Atena ubrana jest w czerwoną szatę; na głowie ma hełm. Ariadna ma na sobie jasną szatę. Pod obrazem widnieje podpis: Jacobo Robusti Tintoretto, Atena i Arachne, 1543-1544, Galeria Palatina, Florencja, Włochy, clecticlightdotcom.files.wordpress.com, CC BY 3.0. Drugi obraz ukazuje czarnobiałą grafikę zatytułowaną „Arachne z Boskiej komedii Dantego”. Na pierwszym planie widoczna jest kobieta w długiej szacie, leżąca na ziemi. Podpiera się prawą ręką, głowę odchyla do tyłu. Tuż za nią, po prawej stronie, kroczy pół-kobieta pół-pająk. Ma odnóża pająka, natomiast ciało nagiej kobiety. W tle widnieją postaci w białych szatach, przypominające zjawy. Wśród nich stoi mężczyzna w długim białym łaszczu. Pod ilustracją znajduje się podpis: Arachne, z Boskiej Komedi, Dantego, art.com, CC BY 3.0. Trzecia ilustracja przedstawia ozdobny zegar wykonany z miśnieńskiej porcelany. Na jego zwieńczeniu widnieją figurki Arachne oraz Ateny w hełmie na głowie. Zegar ma liczne złocenia i dekoracyjne motywy roślinne. Pod ilustracją znajduje się podpis: Zdobiony zegar z Arachne i Ateną stworzony z Miśnieńskiej porcelany, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
Peter Paul Rubens, „Pallas i Arachne”, 1636-1637, muzeum sztuki Virginia Museum of Fine Arts, Richmond, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna

Imię owej lidyjskiej dziewczyny jest jedną z form greckiego wyrazu oznaczającego ‘pająka’ (także arachnes i arachnos; arachnion zaś to ‘pajęczyna’). Ojciec jej, Idmon, był w Kolofonie farbnikiem. Arachne zasłynęła mistrzostwem w tkaniu i haftowaniu. Zbiegały się nimfy z okolicy, żeby jej dziełom się przyglądać. Mogłaby uważać się za prawą uczennicę Ateny, lecz wolała się pysznić, że nawet boginię pokona, jeśli ta zechce stanąć z nią w zawody. Zaiste, zjawiła się bogini pod postacią staruszki, łagodnie przywołując Arachne do skromności. Lecz dziewczyna obrzuciła staruszkę obelgami.

Atena więc odsłoniła swoją boską postać. Zasiadły obie u krosien. Bogini swoją tkaninę ozdobiła wizerunkami dwunastu bogów olimpijskich, jaśniejących mocą, a w czterech rogach, aby ostrzec lekkomyślną współzawodniczkę, ukazała przykłady kar, jakie ponieśli śmiertelni, którzy wezwali bogów do współzawodnictwa. Arachne zaś haftowała obrazy związków bogów z wybranymi przez nich śmiertelniczkami. Wcale nie gorsza była jej praca od dzieła bogini. Wtedy rozgniewała się Atena, rozdarła tkaninę obrazującą występki bogów, a czółenkiem tkackim jęła bić Arachne w czoło. Dumna prządka nie może znieść hańby, zakłada sobie stryczek na szyję, wiesza się, lecz już ze sznura odcina ją Atena, pożałowawszy swego gwałtownego gniewu. Żyj – rzekła bogini – ale ciągle, niecnoto, bądź zawieszona! Ta kara spada na twój ród i na późne wnuki! I z ziół, jakimi włada bogini Hekate, czyli Hadesowych, wyciska sok na Arachne: jad zdziera skórę, głowa się zmniejsza, zmienia się cała postać, kończynami są teraz nogi bardzo cienkie, największy jest brzuch, z którego biedna snuje nić jako pająk.

Źródło: Zygmunt Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Świat Książki, Warszawa 1997, s. 230.

R1BbaO6GWpSoQ
Ćwiczenie 5
Odpowiedz na pytanie: ”Dlaczego Arachne targnęła się na własne życie?” Możliwe odpowiedzi: 1. Ponieważ przegrała w pojedynku z Ateną. 2. Ponieważ bogini chciała ją zamienić w pająka. 3. Ponieważ Atena podarła jej pracę i zaatakowała ją czółenkiem tkackim.
RnJGThDGSIMnz
Ćwiczenie 6
Wskaż zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Arachne chełpiła się, że potrafi tkać piękniej od samej bogini Ateny. 2. Gdy Arachne przystąpiła do pojedynku z boginią, utkała arras przedstawiający występki bogów. 3. Ojciec Arachne zajmował się barwieniem tkanin.4. Pallada przybrała postać staruszki, by poprosić Arachne o pomoc w utkaniu tkaniny przedstawiającej wszechmocnych bogów. 5. Atena podarła tkaninę Arachne i ukłuła ją wrzecionem. 6. Okoliczne nimfy przybywały do Arachne, by uczyć ją sztuki tkackiej.

Przeczytaj fragment Metamorfoz Owidiusza, w którym poeta opisuje, co Arachne przedstawiła na płótnie podczas pojedynku z Ateną.

Arachne wyobraża porwanie Europy przez Jowisza, który przybrał postać byka. Byk jest jak żywy, woda - jak prawdziwa. Europa ogląda się na brzeg pozostawiony, przyzywa przyjaciółki, boi się dotknięcia fali, cofa trwożnie stopy.
Przedstawia Jowisza, gdy jako orzeł piękną Aterię⁰ porywa, jak skrzydłami łabędzie tuli Ledę, jak w postaci Satyra śliczną Antiopę¹ obdarza bliźniętami, w przebraniu Amfitriona płodzi Herkulesa, jako złoty deszcz uwodzi Danae, jako ogień zdobywa Eginę², jako pasterz – Mnemozynę³, Prozerpinę⁴ jako wąż różnobarwny.

Przypisy
Ateria⁰ - córka tytana Ceusza i Feby, uwiedziona przez Jowisza, który przybrał postać orła, zamieniona w przepiórkę rzuciła się w morze.
Antiopa¹ - córka króla Beocji Nykteusa, uwiedziona przez Zeusa w postaci Satyra, urodziła Zetosa i Amfiona, budowniczych Teb.
Egina² - córka boga rzeki Asopos; Jowisz uwiódł ją w postaci ognia i spłodził z nią Eola, później króla wyspy Eginy w Zatoce Sarońskiej.
Mnemozyne³ - tytanka, córka Uranosa i Gai, Jowisz uwiódł ją przybierając postać pasterza.
Prozerpina⁴ - córka Demeter, uwiedziona przez Jowisza w postaci węża.

Źródło: Owidiusz, Metamorfozy, przekład Anna Kamieńska i Stanisław Stabryła, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1995, k. VI, w. 109 – 114

RpFddosHwYD6L
Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie: „Jaką postać przybrał Jowisz, aby uwieść następujące kobiety?” Danae. Możliwe odpowiedzi: 1. Złotego deszczu 2. Łabędzia 3. Byka. Europę. Możliwe odpowiedzi: 1. Złotego deszczu 2. Łabędzia 3. Byka. Ledę. Możliwe odpowiedzi: 1. Złotego deszczu 2. Łabędzia 3. Byka.
m9cce83b304619a9a_0000000000266

Słowniki

Słownik pojęć

Arachnofobia
Arachnofobia

(gr. arachne – pająk) lęk przed pająkami.

Focyjski szkarłat
Focyjski szkarłat

barwnik z miasta Focea (Fokaja) na jońskim wybrzeżu Azji Mniejszej, sławnego z połowu ślimaków służących do wyrobu purpury.

Kądziel
Kądziel

pęk włókna lnianego, konopnego lub wełnianego umieszczony na kołowrotku i przygotowany do przędzenia.

Runo
Runo

okrywa włosowa owiec zestrzyżona w całości po osiągnięciu pełnego odrostu.

Słownik łacińsko‑polski

RMMBKUN1STz6W1
Słownik łacińsko – polski
Źródło: online skills, licencja: CC0.
m9cce83b304619a9a_0000000000277

Galeria dzieł sztuki

m9cce83b304619a9a_0000000000283

Bibliografia

Owidiusz, Metamorfozy, przekład Anna Kamieńska i Stanisław Stabryła, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1995

Oryginalna azetka; Encyklopedia PWN, Warszawa 2016.

Zygmunt Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, .Warszawa 1997.

Luigi Miraglia, Fabulae Syrae – Graecorum Romanorumque fabulae ad usum discipulorum Latine narratae, Rzym 2010.

Jan Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 1978.