Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Scenariusz zajęć

II etap edukacyjny

Temat: Czy łatwo poznać „nieznane”? (część I)

Treści kształcenia:

Uczeń:

  1. Kształtuje refleksyjną postawę wobec człowieka, jego natury, powinności moralnych oraz wobec różnych sytuacji życiowych – etyka (I),

  2. Dostrzega różnorodność postaw i zachowań ludzi – etyka (IV),

  3. Wyraża opinię i wartościuje zjawiska społeczne – etyka (V),

  4. Wyjaśnia prawdziwe znaczenie własnych zachowań oraz ich przyczyny i konsekwencje – etyka (2),

  5. Rozumie, czym jest godność człowieka – etyka (3),

  6. Uczestniczy w grupie, porozumiewa się z innymi – etyka (6),

  7. Odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje – historia i społeczeństwo (II),

  8. Rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych; zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości, a także ich porządkowania oraz poznawania dzieł sztuki; uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe, oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru – język polski (I),

  9. Odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury – język polski (4).

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • Rozumie, że proces poznawania obcej kultury (czyli takiej, w której się nie wychował) jest złożony,

  • Zna wskazówki pomagające poznawać elementy z obcych mu kontekstów kulturowych, takie jak: wnikliwość, zaangażowanie poznawcze, powstrzymywanie się od pochopnych ocen, korzystanie z wielu źródeł, i je stosuje,

  • Odszukuje potrzebne informacje w zasobach internetowych,

  • Korzysta z materiałów źródłowych,

  • Tworzy opowiadanie.

Nabywane umiejętności:

Uczeń:

  • Uczestniczy w dyskusji,

  • Rozpoznaje związki przyczynowo‑skutkowe,

  • Poszukuje informacji i dokonuje ich selekcji,

  • Przygotowuje krótką prezentację multimedialną na określony temat,

  • Analizuje teksty kultury,

  • Twórczo rozwiązuje problemy dzięki współpracy.

Środki dydaktyczne:

  • Zasoby multimedialne: słuchowisko Dłuższy, grubszy, rośnie krzywo, karty pracy (Gdzieś w świecie oraz Opowieści z Syrii),

  • Etnograficzne materiały źródłowe dla uczniów,

  • Dostęp do internetu,

  • Arkusze papieru i pisaki lub tablica i kreda/pisak,

  • Komputer z głośnikami/odtwarzacz multimedialny/tablica interaktywna.

Metody nauczania:

  • Podające: rozmowa, wyjaśnienie,

  • Problemowe: aktywizujące – definiowanie pojęć, tworzenie opowiadania, dyskusja,

  • Eksponująca: słuchowisko,

  • Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe,

  • Programowana: z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • Zbiorowa,

  • Indywidualna,

  • Grupowa.

Przed zajęciami:

Dwu- lub trzyosobowa grupa uczniów o zainteresowaniach historycznych może przygotować prezentację multimedialną mającą na celu przybliżenie postaci Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła, zwanego Sierotką.

Przebieg zajęć:

1. Nauczyciel wita dzieci i rozdaje karty pracy Gdzieś w świecie. Zadaniem uczniów – pracujących w parach – jest przygotowanie krótkiej opowieści o jakimś obyczaju lub zwyczaju właściwym dla dalekiej krainy, w której nigdy nie byli. Należy zwrócić ich uwagę na różnicę semantyczną wyrazów „obyczaj” i „zwyczaj” oraz w sposób dla nich zrozumiały odróżnić w kontekście tych słów język potoczny od języka bardziej wyspecjalizowanego (etnografii i socjologii). Dzieci, wykonując ćwiczenie, korzystają z materiałów źródłowych przygotowanych przez nauczyciela lub z zasobów internetu. Układają plan swojego opowiadania w punktach. Zwieńczeniem pracy powinno być nadanie opowieści intrygującego tytułu.

Prowadzący czuwa nad działaniami uczniów nie dość biegłych w obsłudze komputera i internetu, a także mających problemy językowe lub z ułożeniem spójnej narracji. Kontroluje także pracę dzieci uzdolnionych literacko, aby postarały się włożyć w pracę nad zadaniem jak najwięcej wysiłku.

2. Prezentacje opowieści dzieci i omówienie prac.

Prowadzący zadaje pytania:

  • Skąd macie te wszystkie informacje, skoro nigdy nie byliście tak daleko?

  • Czy łatwo dziś człowiekowi dotrzeć do informacji o najdziwniejszych obyczajach różnych kultur?

Zainicjowanie krótkiej dyskusji powinno służyć rekonstrukcji powszechnego poglądu, że do rozmaitych informacji o innych kulturach mamy dziś bardzo prosty dostęp dzięki internetowi, licznym książkom, czasopismom, a także dzięki temu, że nawet bardzo odległe podróże człowiek może dziś odbywać stosunkowo szybko. Nauczyciel zwraca jednak uwagę, że proces poznawania obcej kultury (czyli takiej, w której się nie wychowaliśmy) jest złożony.

3. Wspólne sporządzenie notatki podsumowującej dotychczasowe spostrzeżenia.

Uczniowie piszą w zeszytach; nauczyciel może skorzystać z dokumentu elektronicznego, aby móc na kolejnej lekcji wyświetlić efekty pracy (Czy łatwo poznać „nieznane”? część II).

4. Prezentacja multimedialna przedstawiająca sylwetkę Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła, zwanego Sierotką, przygotowana w domu przez grupę uczniów.

Nauczyciel uzupełnia ewentualne niedopowiedzenia.

5. Odtworzenie słuchowiska Dłuższy, grubszy, rośnie krzywo, które powstało na podstawie relacji Mikołaja Radziwiłła goszczącego w Syrii.

Uczniom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z tekstem słuchowiska, tak aby w trakcie odtwarzania materiału mogli w razie potrzeby jednocześnie śledzić jego przebieg.

Nauczyciel omawia z dziećmi wysłuchany materiał – wyjaśnia niezrozumiałe słowa, prosi uczniów o opowiedzenie własnymi słowami treści słuchowiska. W razie potrzeby nagranie należy odtworzyć ponownie.

6. Karta pracy Opowieści z Syrii.

Prowadzący zajęcia rozdaje karty pracy, a wraz z nimi wydruki tekstu słuchowiska, tak by mieli je już wszyscy uczniowie. Dzieci redagują krótkie wypowiedzi pisemne na poniższe pytania:

  • O czym opowiada narrator?

  • W jaki sposób stara się opisać nieznane zjawisko?

Następuje odczytanie tekstów. Nauczyciel prosi o zilustrowanie zaprezentowanych wypowiedzi cytatami ze słuchowiska, po czym inicjuje rozważania, jak można przybliżyć „nieznane”. Prosi uczniów o podanie sposobów. Kieruje rozmową tak, by dzieci doszły do wniosku, że jedną z metod opisu „nieznanego” jest porównanie go do rzeczy dobrze nam znanych, czyli analogia. Pozwala ona na oswojenie tego, co trudno nam zrozumieć. Uczniowie podają przykłady analogii – mogą np. odnieść się do swoich opowieści z karty pracy Gdzieś w świecie.

7. Podsumowanie zajęć.

Nauczyciel powraca do ważniejszych wątków lekcji – prosi o przypomnienie, czym jest zwyczaj i obyczaj, oraz przedstawienie zapamiętanych faktów z biografii Mikołaja Radziwiłła.

Jeśli prowadzący przewiduje kontynuację tematu na następnych zajęciach, proponuje dzieciom (grupie 2- lub 3‑osobowej) o zainteresowaniach historycznych przygotowanie prezentacji multimedialnej o Ibrahimie ibn Jakubie.

Na zakończenie prosi uczniów o spuentowanie zajęć – udzielenie odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie.

Uwagi:

  • Przedstawiony scenariusz to I część tematu Czy łatwo poznać „nieznane”?. Nauczyciel może kontynuować tę tematykę na następnych zajęciach, korzystając z materiału Czy łatwo poznać „nieznane”? część II*.*

  • Scenariusz w sporej mierze bazuje na wysokich kompetencjach językowych dzieci, ale także rozwija je poprzez kontakt z tekstem historycznym. Zaplanowane zajęcia służą rozwijaniu krytycznego (refleksyjnego) stosunku do własnych nawyków poznawczych, jak również uczą krytycznego, nastawionego na porównanie, selekcję, weryfikację korzystania z różnych źródeł informacji. Szczególnie interesujące mogą być dla uczniów o zainteresowaniach historycznych.

  • Tekst słuchowiska do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami w skupieniu się.

Dłuższy, grubszy, rośnie krzywo

Jest w Syrii, zwłaszcza tu w Damaszku, frukt jeden wielu narodom znajomy. Zowią go pospolicie mauza. Wydaje się naszym ogórkom podobny, tylko że dłuższy, grubszy i rośnie krzywo. Pospołu będzie do pięćdziesięciu tych ogórków, niczym laskowych orzechów. Zbiera się je, nim dojrzeją, by w domu powoli i ładniej osiągały doskonałość. Zapach i smak nieco do naszych gruszek uriantówek podobny. Niemniej prędko się nimi człek nasyci i więcej niż dwu z chlebem abo i z serem zjeść nie może. Chrześcijanie, którzy tu w kraju mieszkają, tak mniemają pospolicie, że Adam i Ewa w raju ten owoc jedli, co taką racją udowodnić próbują: jabłek tu u nas nie masz, a kiedy święty Hieronim biblię tłumaczył, to nie znając słowa mauza po łacinie, owoc z drzewa zamiast tego zapisał.

R14iNGChzULGH

Pobierz załącznik

Plik ODT o rozmiarze 47.32 KB w języku polskim
RCc7f4wXjL1Pk

Pobierz załącznik

Plik DOC o rozmiarze 74.50 KB w języku polskim