Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RNaaroQAispwd1

Czym jest sztuka użytkowa. Tworzę biżuterię.

Źródło: online-skills, licencja: CC0.
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RYpGQs6VQ2hZs1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;

6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:

1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;

2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami).

Nauczysz się

rozpoznasz rodzaje rzemiosła artystycznego;

scharakteryzujesz sztukę użytkową na wybranych przykładach;

scharakteryzujesz pojęcia: rzemiosło artystyczne i sztuka użytkowa;

zaprojektujesz proste formy biżuterii z wykorzystaniem kształtów i kontrastów.

Sztuka użytkowa

Sztuka użytkowaSztuka użytkowaSztuka użytkowa to dziedzina zajmująca się projektowaniem i wykonaniem przedmiotów codziennego użytku o walorach artystycznych, na przykład mebli, tkanin, naczyń, ozdób. Przedmioty te mogą być wykonywane ręcznie lub zaprojektowane przez artystę i następnie produkowane w fabrykach w tysiącach egzemplarzy. Te, które są ręcznie wykonane przez artystę rzemieślnika nazywamy dziełami rzemiosła artystycznegoRzemiosło artystycznerzemiosła artystycznego.

Rj9dve3qQolsV1
Autor nieznany, Pracownia snycerza, karta z kodeksu Baltazara Behema, ok. 1505, Biblioteka Jagiellońska, Kraków, Polska, wikimedia.org, domena publiczna

W średniowieczu rzemieślnicy zrzeszeni w cechachCechcechach wykonywali przedmioty ręcznie w warsztatach. W czasach nowożytnych zaczęły się przekształcać w manufakturyManufakturamanufaktury.

Do rzemiosła artystycznego zalicza się m.in.: kowalstwo artystyczne, meblarstwo, złotnictwo, ceramikę artystyczną, szkło artystyczne i koronkarstwo.

Poniżej znajdują się ilustracje interaktywne obrazujące poszczególne rodzaje rzemiosła.

R4StcApJqsjS51
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie ozdobnej metalowej kraty, kutej ręcznie, widok od wewnątrz. Kraty zostały ręcznie wykonane przez Raymonda Subesa. Jest dekoratorem francuskim specjalizującym się w metaloplastykę sztuki. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. kowalstwo artystyczne.
Kratki antresoli, widok od wewnątrz, Raymond Subes, styl Art déco, Palais de la Porte Dorée, Paryż, wikimedia.org, CC BY-SA 2.0
RIiDouwGOEiig1
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie drewnianego cylindrycznego sekretarzyka projektu Jean-François Oebena z 1775 roku.Jean-François Oeben to urodzony w Niemczech francuski projektant mebli. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. meblarstwo.
Sekretarzyk cylindryczny projektu Jean-François Oebena, ok. 1775, rokoko, styl Ludwika XV, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
RcJq0eJI1GDl71
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie pozłacanego naczynia z uszkiem, zdobionego wytłaczanym wzorem. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. złotnictwo.
Złote naczynie z Myken, Muzeum Archeologiczne w Atenach, Grecja, wikimedia.org, domena publiczna
RZ9910ThUUn9i1
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie ceramicznego talerza na zupę,, który jest zdobiony ręcznie przez artystę. Talerz został wykonany przez Christophera Dressera w 1886 roku. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1.ceramika artystyczna.
Christopher Dresser, ceramika artystyczna - talerz na zupę, 1886, Arts & Crafts, Brooklyn Museum, Nowy Jork, USA, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
R1VFSBFifXa3T1
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie szklanych kolorowych wazoników. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. szkło artystyczne
Flakoniki ze szkła artystycznego, wyspa Murano, Wenecja, Włochy, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0
R14c4d2Ao2f801
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie koronkowego białego czepca wykonanego techniką igiełkową. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. koronkarstwo.
Czepiec koronkowy, Muzeum Beskidzkie im. Andrzeja Podżorskiego w Wiśle, Wisła, Polska, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0

Jednym z najstarszych rzemiosł jest złotnictwo, dziś zwane jubilerstwemJubilerstwojubilerstwem. Już w czasach starożytnych złotnicy wytwarzali luksusowe przedmioty codziennego użytku wazony, ozdoby, biżuterię. Niektóre z nich służyły kultowi religijnemu np. świeczniki, lampki oliwne. Jubilerstwo zaś zajmuje się wyrobem biżuterii i przedmiotów ozdobnych z metali szlachetnych i drogich kamieni. Co jest potrzebne do stworzenia własnej biżuterii? Przede wszystkim materiał i narzędzia.

Do podstawowych narzędzi należą szczypce płaskie i okrągłe (bocianki) oraz cążki do obcinania drutu, kleje. Materiałem do wykonania biżuterii mogą być np. koraliki różnych kształtów, rozmiarów i kolorów, kamienie, modelina, tkaniny, włóczki, sznurek, różnej grubości druciki, itp. Niezbędne są również różnego rodzaju zapięcia, zawieszki, (bigle) linki oraz ogniwa i kółka montażowe, przy pomocy których łączone są poszczególne elementy.

Przed przystąpieniem do pracy, należy wykonać projekt, dobrać odpowiednie materiały i przygotować narzędzia.

Polecenie 1

Wykonaj projekt biżuterii, i następnie wykonaj ją z prostych do znalezienia materiałów. Wykorzystaj do tego podstawowe narzędzia, tj. drut, szczypce uniwersalne.

Zadania

classicmobile
Ćwiczenie 1
RNWviyIki7SkF1
Czym zajmuje się sztuka użytkowa? Prawfa / Fałsz 1. wytwarzaniem przedmiotów codziennego użytku o walorach artystycznych. Prawfa / Fałsz 2. wytwarzaniem przedmiotów związanych z przemysłem ciężkim. Prawfa / Fałsz 3. wytwarzaniem przedmiotów z przeznaczeniem dla wybranych grup zawodowych.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
R1RItxQ0wFTIW
Ćwiczenie 2
Które z wymienionych dziedzin należą do obszaru rzemiosła artystycznego? Możliwe odpowiedzi: 1. ceramika artystyczna, 2. meblarstwo, 3. kowalstwo artystyczne
classicmobile
Ćwiczenie 3
RD9yA9TorfN061
Polecenie do zadania brzmi: Dopasuj przykłady sztuki użytkowej do dziedziny rzemiosła artystycznego. Poniżej polecenia znajdują się elementy z odpowiedziami, które należy dopasować do odpowiedniej ilustracji. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. W zadaniu wykorzystano zdjęcia, które przedstawiają: - zdjęcie ozdobnej metalowej kraty, kutej ręcznie, widok od wewnątrz; - drewniany cylindryczny sekretarzyk projektu Jean-François Oebena; - koronkowanego białego czepca wykonanego techniką igiełkową.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Przygotuj pytanie na kartkówkę dotyczące złotnictwa.

R1eoWytBcDM6V
Ćwiczenie 4
Jak nazywamy rzemiosło artystyczne związane z obróbką kamieni szlachetnych i wyrobem biżuterii? Możliwe odpowiedzi: 1. rękodzieło, 2. jubilerstwo, 3. design
classicmobile
Ćwiczenie 5
R1Sdi0CzLx7I01
Dopasuj rodzaj biżuterii do odpowiedniej ilustracji. Możliwe odpowiedzi: 1. kolczyki, 2. bransoletka, 3. armilla. W zadaniu wykorzystano zdjęcia, które przedstawiają: - złotą bransoletę w kształcie węża używaną w starożytności zwaną armillą; - ręcznie robione bransoletki, wykonane z różnokolorowej włóczki, ozdobionych kamieniami szlachetnymi, koralikami o różnych kształtach i kolorach; - ręcznie robione kolczyki, zdobione koralikami.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Wyjaśnij pojęcie: sztuka użytkowa.

classicmobile
Ćwiczenie 6
R3fvayhVI3hrc1
Polecenie do zadania brzmi: Dopasuj biżuterię do epoki/stylu, w której powstała. Poniżej polecenia znajdują zdjęcia oraz szare pola, w których należy umieścić właściwe kafle z odpowiedziami. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. W zadaniu wykorzystano zdjęcia, które przedstawiają: - srebrzystą broszkę w kształcie kokardy, wykonaną w stylu art-deco, ozdobioną licznymi niebieskimi i przeźroczystymi kamieniami szlachetnymi; - pozłacany pierścień z charakterystycznym zdobieniem pośrodku, wykonanym w technice Cloisonné; - złotą bransoletę w kształcie węża używaną w starożytności zwaną armillą; - pozłacaną zawieszkę zdobioną kamieniami szlachetnymi oraz perłą u dołu.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Powiedz, jakie narzędzia mogą być przydatne przy wykonaniu czepca koronkowego.

classicmobile
Ćwiczenie 7
R8R4HMJahwoiq1
Polecenie do zadania brzmi: Dopasuj rodzaj rzemiosła artystycznego do odpowiedniej ilustracji. Poniżej polecenia zdjęcia oraz listy rozwijalne, z których należy wybrać prawidłowe odpowiedzi. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. W zadaniu wykorzystano zdjęcia, które przedstawiają: - pozłacanego naczynia z uszkiem, zdobionego wytłaczanym wzorem; - ceramicznego talerza zdobionego ręcznie wykonanymi malowidłami; - szklane kolorowe wazoników.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Manufaktura to: Możliwe odpowiedzi: 1. forma produkcji przemysłowej oparta na podziale pracy i technice ręcznej. 2. rzemiosło artystyczne związane z obróbką kamieni szlachetnych i wyrobem biżuterii. 3. zajmująca się wytwarzaniem przedmiotów codziennego użytku o walorach artystycznych.

classicmobile
Ćwiczenie 8
R14VowzYoZdpX1
Polecenie do zadania brzmi: Dopasuj rodzaj biżuterii do właściwej ilustracji. Poniżej polecenia znajdują szare pola, w których należy umieścić elementy z poprawnymi odpowiedziami. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. W zadaniu wykorzystano zdjęcia, które przedstawiają: - broszkę w kształcie kokardy, wykonaną w stylu art-deco, ozdobioną licznymi niebieskimi i przeźroczystymi kamieniami szlachetnymi; - pozłacany pierścień z charakterystycznym zdobieniem pośrodku, wykonanym w technice Cloisonné; - pozłacaną zawieszkę zdobioną kamieniami szlachetnymi oraz perłą u dołu; - ręcznie wykonanej biżuterii frywolitkowej (naszyjnik i kolczyki), rodzaj koronki artystycznej. Do jej wykonania wykorzystano białą koronkę, którą połączono z czerwonymi, przeźroczystymi kamieniami ozdobnymi.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Porównaj sztukę użytkową z rzemiosłem artystycznym.

m8eaf10b8f806f886_0000000000007
m8eaf10b8f806f886_0000000000008
m8eaf10b8f806f886_0000000000009
m8eaf10b8f806f886_0000000000010
m8eaf10b8f806f886_0000000000011

Słownik pojęć

Armilla
Armilla

bransoleta w kształcie węża lub ozdobnej obręczy używana w starożytnej Grecji i Rzymie, zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety.

Cech
Cech

stowarzyszenie rzemieślników zrzeszające przedstawicieli jednego określonego zawodu, niekiedy kilku pokrewnych, wyjątkowo (np. w małych miastach) wszystkich rzemieślników danego miasta.

Jubilerstwo
Jubilerstwo

rzemiosło artystyczne związane z obróbką kamieni szlachetnych i wyrobem biżuterii.

Manufaktura
Manufaktura

forma produkcji przemysłowej oparta na podziale pracy i technice ręcznej.

Rzemiosło artystyczne
Rzemiosło artystyczne

dziedzina sztuk plastycznych obejmująca ręczną wytwórczość artystycznych przedmiotów użytkowych. Do rzemiosła artystycznego zalicza się m.in.: złotnictwo, jubilerstwo, kowalstwo artystyczne, konwisarstwo, ludwisarstwo, płatnerstwo, rusznikarstwo, ceramikę artystyczną i szkło artystyczne, meblarstwo, tkactwo, pasamonictwo, hafciarstwo, koronkarstwo, introligatorstwo, gliptykę oraz rzeźbę z kości.

Sztuka użytkowa
Sztuka użytkowa

in. sztuka zdobnicza zajmująca się wytwarzaniem przedmiotów codziennego użytku o walorach artystycznych.

Żródła:

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki