Czytaj! Czytasz? Czytam
zadanie interaktywne
Kiedy mówimy, mamy różne intencje. Czasami chcemy przekazać komuś informację, innym razem pytamy o coś, a kiedy indziej chcemy kogoś skłonić do zrobienia czegoś. Pomagają nam w tym odpowiednie słowa oraz intonacja. Chcesz wiedzieć, jak to działa?
Przyporządkuj zdania do tytułów wierszy.
Wszystko w szafach poprzewracał., Niech pani nie siada przy pompie., Niech pani unika wilgoci., Biega, krzyczy pan Hilary., Niech pani nie myje się z rana., A kto dziś zgubił kalosze?, Jak to? Ja nic nie robię?, A kto dzisiaj pluł i łapał?, Znalazł! Są!
| Jan Brzechwa „Żaba” | |
|---|---|
| Jan Brzechwa „Leń” | |
| Julian Tuwim „Okulary” |
Określ rodzaje wypowiedzeń pogrupowanych w poprzednim ćwiczeniu.
pytające, rozkazujące, oznajmujące
Wypowiedzenia ........................ pochodzą z wiersza Jana Brzechwy pt. „Leń”.
Wypowiedzenia ........................ pochodzą z wiersza Jana Brzechwy pt. „Żaba”.
Wypowiedzenia ........................ pochodzą z wiersza Juliana Tuwima pt. „Okulary”.
Rodzaje wypowiedzeń
W zależności od celu wypowiedzi rozróżniamy trzy rodzaje wypowiedzeń (zdań i równoważników zdań):
oznajmujące – kiedy kogoś o czymś informujemy, np.
Pan Hilary zgubił okulary.rozkazujące – kiedy rozkazujemy komuś, prosimy o coś, np.
Niech pani kałuże omija.pytające – kiedy pytamy o coś lub o kogoś, np.
A nie pokazałem języka?
Do podanego zdania oznajmującego ułóż trzy zdania pytające. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
Nad Polską krzyżują się szlaki wędrówek ptaków.
Pomyśl o swoim ulubionym filmie, a następnie jednym zdaniem oznajmującym odpowiedz na pytania. Zapisz odpowiedź tutaj lub w zeszycie.
Kiedy oglądałeś film?
Jaki to był film?
Jaki nosił tytuł?
Oto tytuły książek dla dzieci. Przyporządkuj je do odpowiednich typów wypowiedzeń.
Mikołajek ma kłopoty, Dolina Muminków w listopadzie, Cyryl, gdzie jesteś?, Lassie, wróć!, Oto jest Kasia, Zbudź się, Ferdynandzie!, Czy wojna jest dla dziewczyn?, Kto mi dał skrzydła?
| Wypowiedzenia oznajmujące | |
|---|---|
| Wypowiedzenia rozkazujące | |
| Wypowiedzenia pytające |
Wykorzystując poniższe czasowniki, ułóż określone zdania. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
pomyśleć – zdanie rozkazujące, zdanie pytające wykrzyknikowe, zdanie oznajmujące;
zdać – zdanie pytające, zdanie rozkazujące, zdanie oznajmujące wykrzyknikowe;
uciec – zdanie rozkazujące wykrzyknikowe, zdanie oznajmujące, zdanie pytające.
Zaznacz w dialogu wypowiedzenia: oznajmujące – kolorem zielonym, pytające – niebieskim, rozkazujące – czerwonym.
zielony czerwony niebieski
W poniedziałek wróciłem do domu smutny i przygnębiony.
–Julek, co się stało? – krzyknęła mama w progu.
–A… nic – odburknąłem. – Jest tata?
–Czy ty naprawdę nie możesz mi powiedzieć, o co chodzi? Musi to być za każdym razem tata? – mamie było najwyraźniej smutno. – Nie, taty nie ma w domu. Znowu coś przeskrobałeś?
– Nie, wcale! – zawołałem, siląc się na nieco bardziej radosny ton. – Mamo, proszę, daj mi dziś szybko obiad. Muszę zaraz lecieć do Łukasza, mamy sprawy do obgadania.
– Do Łukasza, do Łukasza… – mama była niezadowolona. – Wiesz co? Mam pomysł. Razem odgrzejemy obiad dla ciebie, dobrze?
To oznaczało tylko jedno: mama będzie mnie wypytywać. A ja nie chcę być wypytywany. Co tu robić?
– Mamo, czy możesz coś dla mnie zrobić? – próbowałem się złapać ostatniej deski ratunku.
– Tak, synku? – mama naprawdę mi wierzyła.
– Obiecaj mi, że nie będziesz mnie pytać o nic. Powiem ci, jak tylko będę mógł.
– Nic z tego nie rozumiem – odparła mama. I teraz to ona była smutna.
Ułóż dialog pt. „Mój przyjaciel i ja na bezludnej wyspie”, w którym zastosujesz jak najwięcej różnych typów zdań. Zapisz go tutaj lub w zeszycie.