Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1QjcyYuv4Qie1

Dary natury. Tworzymy dekoracyjne kompozycje z elementów przyrody.

Caravaggio, „Kosz z owocami”, 1597, wikimedia.org, domena publiczna

Ważne daty

1597 – Caravaggio tworzy Kosz z owocami

1593‑1594 – Caravaggio maluje Chłopca z koszem owoców

1885 – Augusta Renoir tworzy Bukiet chryzantem

1888 – Vincent van Gogh maluje Dwanaście słoneczników w wazonie

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R1c8y7R2QRF871
Scenariusz lekcji do pobrania.
Źródło: online skills, licencja: CC0.

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;

3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;

6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż, martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektóre z tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury, karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działania z wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosuje w tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanych scen i motywów, fotomontaż).

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:

1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;

4) projektuje graficzne formy użytkowe (zaproszenie, okładka, plakat); kształtuje przestrzenne formy dekoracyjne i scenograficzne – indywidualnie i w zespole; umiejętności te wykorzystuje w przygotowywaniu imprez i uroczystości szkolnych, np. powiązanych z kalendarzem różnego typu świąt;

7) podejmuje działania z zakresu estetycznego kształtowania otoczenia; projektuje i realizuje formy dekoracyjne, podnoszące estetykę otoczenia (wykorzystuje elementy gotowe, aranżując własny pokój, np. projektując nakrycie stołu na uroczystość rodzinną z wykorzystaniem m.in. dekoracji kwiatowej; uwzględnia zasady estetyki podawania potraw).

Nauczysz się

scharakteryzować pojęcie daru natury;

tworzyć kompozycje dekoracyjne z elementów przyrody;

identyfikować prace impresjonistów, w których widoczne są inspiracje naturą;

definiować pojęcia: ornamentOrnamentornament, florystykaFlorystykaflorystyka, styl wegetatywnyStyl wegetatywnystyl wegetatywny, styl dekoracyjny,Styl dekoracyjnystyl dekoracyjny, styl formalno‑linearnyStyl formalno‑linearnystyl formalno‑linearny.

Inspiracje naturą

RHMbpOfFSoQQr1
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie kapitelu kolumny w stylu korynckim. Głowica dekorowana jest zwiniętymi liśćmi akantu. Nad głowicą znajduje się fragment gzymsu, a w tle widoczna jest ściana z fragmentem okna. Po prawej stronie znajduje się dekoracja z liści dębu z pomarszczoną wstęgą. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Natura i jej dary były od zawsze, inspirowały artystów i rzemieślników. W starożytności dekorowano budowle motywami zaczerpniętymi ze świata przyrody, czego przykładem może być charakterystyczny dla porządku korynckiego w starożytnej Grecji liść akantu.
Jean-Pol GRANDMONT, kapitel w porządku korynckim z motywem liścia akantu, wikimedia.org, GNU Free Documentation License

OrnamentyOrnamentOrnamenty roślinne i zwierzęce zdobiły budowle różnych epok. W sztuce późnego gotyku często spotykanym motywem dekoracyjnym był astwerk, czyli ornament gałęziowy złożony z suchych, bezlistnych i ostro łamiących się gałęzi o dynamicznym przebiegu.

R1KU7lDglSdXk1
Astwerk (in. ornament gałęziowy), portal w kościele zamkowym w Chemnitz, wikimedia.org, GNU Free Documentation License
R1UsZZg81s4p11
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie rozety z katedry Notre Dame w Paryżu. Ukazuje okrągłe okno składające się z czterech kręgów podzielonych wzdłuż na sceny i motywy. Poszczególne fragmenty rozszerzają się na zewnątrz i zakończone są łukiem ostrym. W zewnętrznej części motywy ukazane są jako trójliście. Od dołu różyca dekorowana jest sześcioliściem i zamyka kompozycję prostokątnie. Witraż ukazany jest na czarnym tle. Na ilustracji znajduje się interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Charakterystycznym elementem zdobniczym była rozeta, czyli okrągłe okno wypełnione witrażem i maswerkiem. Swoim kształtem nawiązywała do rozwiniętej róży.
Rozeta, Katedra Notre-Dame, Paryż, Francja, wikimedia.org, GNU Free Documentation License
R18AIx1szPtYB1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Caravaggia "Kosz z owocami". Przedstawia wiklinowy kosz z owocami i liśćmi na tle białożółtej ściany. W koszu znajdują się między innymi jabłka, winogrona i gruszki. Obraz namalowany jest realistycznie ze szczególnym zwróceniem uwagi na rolę światłocienia. Na ilustracji znajduje się interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Caravaggio był pierwszym, dla którego martwa natura była równie ważnym i wartościowym tematem, co inne.
Caravaggio, „Kosz z owocami”, 1597, wikimedia.org, domena publiczna
RGd0a5QyBIXsK1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz „Chłopiec z koszem owoców” Caravaggia. Ukazuje młodzieńca na tle szarawej ściany, trzymającego kosz z owocami. Młodzieniec ubrany jest w białą koszulę z odkrytymi ramionami. Ma ponętny wzrok i rozchylone usta. Trzymany przez młodzieńca kosz jest pełen owoców. Tworzą one grę kolorów i światła. W dole ściana jest ciemna. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Kosze pełne owoców malował równie realistycznie co ludzi, uchwytując każdy ich szczegół.
Caravaggio, „Chłopiec z koszem owoców”, 1593-1594, wikimedia.org, domena publiczna

Inspiracja naturą stanowiła również ważny element twórczości malarzy impresjonistów, takich jak na przykład Claude Monet czy Auguste Renoir.

R1Ec5CXNghrIu1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz "Słoneczniki" Vincenta van Gogha. Martwa natura ukazuje słoneczniki w żółtym wazonie, podzielonym na dwie części - dolna jest jaśniejsza, a górna ciemniejsza. Na dolnej znajduje się podpis autora. Połowy dzielone są wyrazistą linią. Niektóre słoneczniki są rozwinięte i mają brązowo-czerwono-czarne środki, inne są nierozwinięte, częściowo zamknięte. Płatki kwiatów są nieregularne. Tło martwej natury jest niebieskie. Malarz pozostawił ślady pędzla, tworząc strukturę dzieła. Na ilustracji znajduje się interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Czerpanie inspiracji z darów natury widać również w twórczości Vincenta van Gogha, który między innymi stworzył słynną serię obrazów przedstawiających słoneczniki.
Vincent van Gogh, „Dwanaście słoneczników w wazonie”, 1888, wikimedia.org, domena publiczna

Projektowanie i wykonywanie dekoracyjnych kompozycji roślinnych to florystykaFlorystykaflorystyka. Wyróżnia ona trzy najważniejsze style kompozycji roślinnych, a każdy z nich posiada swoje cechy charakterystyczne.

Podstawową zasadą stylu wegetatywnegoStyl wegetatywnystylu wegetatywnego jest odwzorowanie w kompozycji naturalnego sposobu rozrastania się roślin. Oznacza to, że można łączyć ze sobą jedynie te rośliny, które rosną ze sobą w naturalnym środowisku i w taki sposób, jak w naturze. Efekt końcowy powinien przypominać naturalną formację roślinną.

Styl dekoracyjnyStyl dekoracyjnyStyl dekoracyjny polega na zestawieniu różnorodnych roślin układanych w kompozycje z kwiatów o kontrastujących kształtach płatków (kwiaty podłużne i smukłe z kwiatami kulistymi). Istotne jest ciekawe łączenie kwiatów o różnych kolorach i masie. Kompozycja powinna być kulista, dając możliwość oglądania z każdej strony.

stylu formalno‑linearnymStyl formalno‑linearnystylu formalno‑linearnym najważniejsze jest uzyskanie efektu opartego na wyrazistej formie i linii. Dużą rolę odgrywa naczynie, gdyż razem z kwiatami powinno tworzyć spójną całość kompozycyjną.

Gdy przyjrzymy się bogactwu przyrody, który nas otacza i którego jesteśmy częścią, również dostrzeżemy, jak różnobarwne i wielokształtne dary ze sobą niosą: kwiaty, zarówno te uprawiane w przydomowych ogródkach, jak i te dziko rosnące na polach, trawy, wybarwione jesienią liście, gałązki wiecznie zielonych drzew, nasiona, ziemia o różnych barwach, czy też kamienie. Od naszej wyobraźni jedynie zależy, jakie kompozycje z nich ułożymy. Skorzystajmy zatem z darów natury i stwórzmy z nich dekoracyjne kompozycje, które upiększą nasze otoczenie.

Zadania

RouHS9Decqu0E
Ćwiczenie 1
Projektowanie i wykonywanie dekoracyjnych kompozycji roślinnych to: Możliwe odpowiedzi: 1. florystyka, 2. flora, 3. floret
Rgl8N8vjtdjA5
Ćwiczenie 2
Odpowiedz na pytanie. W którym ze stylów dekoracyjnego komponowania roślin najważniejsze jest odwzorowanie sposobu, w jaki rośliny rosną w swoim naturalnym środowisku? Możliwe odpowiedzi: 1. styl dekoracyjny, 2. styl wegetatywny, 3. styl formalno-linearny.
R1erhMkS4hegq
Ćwiczenie 3
W którym ze stylów dekoracyjnego komponowania roślin najważniejsze jest odwzorowanie sposobu, w jaki rośliny rosną w swoim naturalnym środowisku? Możliwe odpowiedzi: 1. styl dekoracyjny, 2. styl wegetatywny, 3. styl formalno-linearny
R1OxVpNTnhtZQ
Ćwiczenie 4
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się motyw zdobniczy (np. roślinny) lub zespół takich motywów stosowany między innymi w architekturze? Możliwe odpowiedzi: 1. rozeta, 2. spirala, 3. ornament
RoKLXGJLwmZir
Ćwiczenie 5
Jak nazywa się motyw zdobniczy (np. roślinny) lub zespół takich motywów stosowany między innymi w architekturze? Możliwe odpowiedzi: 1. rozeta, 2. spirala, 3. ornament
R19uhFJO1CZLl
Ćwiczenie 6
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się dekoracyjny motyw roślinny na kapitelu kolumny korynckiej? Możliwe odpowiedzi: 1. Arabeska, 2. Palmeta, 3. Akant, 4. Antemion, 5. Astwerk.
R1LXG7cuBMFt4
Ćwiczenie 7
Wskaż zdania prawdzie. Zdania do wyboru: 1. Caravaggio stworzył obraz pt. Kosz z owocami w 1885 roku., 2. W sztuce późnego gotyku spotykanym motywem dekoracyjnym był astwerk, czyli ornament gałęziowy złożony z suchych, bezlistnych i ostro łamiących się gałęzi o dynamicznym przebiegu., 3. Podstawową zasadą stylu wegetatywnego jest odwzorowanie w kompozycji naturalnego sposobu rozrastania się roślin.
Polecenie 1

Wykonaj własną kompozycję z elementów natury. Na lekcję będą potrzebne np. żołędzie, kasztany, liście, kwiaty, ziemia, piasek, kamyki etc. Kompozycję ułóż warstwowo w przeźroczystym naczyniu (np. wazon, słoik).

Słownik pojęć

Ornament
Ornament

motyw zdobniczy lub zespół takich motywów stosowany w architekturze, sztukach plastycznych, rzemiośle artystycznym, itp. Wyróżnia się ornamenty geometryczne, organiczne (roślinne, zwierzęce, antropomorficzne), kaligraficzne lub abstrakcyjne.

Florystyka
Florystyka

projektowanie i wykonywanie dekoracyjnych kompozycji roślinnych.

Styl wegetatywny
Styl wegetatywny

we florystyce styl artystycznego komponowania roślin, którego podstawową zasadą jest odwzorowanie w kompozycji naturalnego sposobu rozrastania się roślin. Efekt końcowy powinien przypominać naturalną formację roślinną.

Styl dekoracyjny
Styl dekoracyjny

we florystyce styl artystycznego komponowania roślin, który polega na zestawieniu różnorodnych roślin układanych w kompozycje z kwiatów o kontrastujących kształtach płatków Istotne jest ciekawe łączenie kwiatów o różnych kolorach i masie. Kompozycja powinna być kulista, dając możliwość oglądania z każdej strony.

Styl formalno‑linearny
Styl formalno‑linearny

we florystyce styl artystycznego komponowania roślin, w którym najważniejsze jest uzyskanie efektu opartego na wyrazistej formie i linii. Dużą rolę odgrywa naczynie, gdyż razem z kwiatami powinno tworzyć spójną całość kompozycyjną.

Źródła:

edukator.pl

encyklopedia.naukowy.pl

icons.com.pl

Galeria dzieł sztuki