Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RDpXMckxJDSra1

Dativus possessivus

Ważne daty

367 p.n.e. – Leges Liciniae Sextiae

183 p.n.e. – Śmierć Scypiona Afrykańskiego Starszego

133 p.n.e. – Projekt akcji kolonizacyjnej Tyberiusza Grakcha. Śmierć Tyberiusza

123–122 p.n.e. – Reforma Gajusza Grakcha

121 p.n.e. – Śmierć Gajusza Grakcha

1
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela.

ReRo3g9X6c1WT
Scenariusz zajęć do pobrania.

I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń:

2. zna i rozpoznaje następujące zjawiska składniowe z zakresu gramatyki języka łacińskiego:

3) następujące funkcje składniowe i semantyczne rzeczownika: (Nominativus jako orzecznik, Nominativus. duplex, Genetivus partitivus, Dativus possessivus, Dativus auctoris, Acccusativus duplex, Ablativus temporis, Ablativus comparationis);

8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii:

13) dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie zjawisk składniowych:

b) przy przekształcaniu zdań zawierających charakterystyczne dla łaciny zjawiska składniowe poprawnie posługuje się następującymi funkcjami składniowymi i semantycznymi: (Nominativus jako orzecznik, Nominativus duplex, Genetivus partitivus, Dativus possessivus, Dativus auctoris, Accusativus duplex, Ablativus temporis, Ablativus comparationis),

16) poprawnie tłumaczy charakterystyczne dla łaciny:

a) następujące funkcje składniowe i semantyczne (Nominativus jako orzecznik, Nominativus duplex, Genetivus partitivus, Dativus possessivus, Dativus auctoris, Accusativus duplex, Ablativus temporis, Ablativus comparationis).

II. W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń:

2) posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu historii starożytnej:

2) historia Rzymu:

e) Rzym pod władzą cesarzy; sylwetki wybranych cesarzy: Tyberiusz, Kaligula, Klaudiusz, Neron, Wespazjan, Trajan, Hadrian, Marek Aureliusz, Domicjan, Konstantyn Wielki,

9. potrafi scharakteryzować i poddać interpretacji uwzględniającej właściwy kontekst kulturowy następujące kluczowe zjawiska z zakresu historii starożytnej:

2) historia Rzymu:

e) Rzym pod władzą cesarzy; sylwetki wybranych cesarzy: Tyberiusz, Kaligula, Klaudiusz, Neron, Wespazjan, Trajan, Hadrian, Marek Aureliusz, Domicjan, Konstantyn Wielki.

III. W zakresie kompetencji społecznych. Uczeń:

1) dostrzega wagę systematyczności w poznawaniu zjawisk gramatycznych i dokładności w sporządzaniu adekwatnego przekładu;

2) nabiera umiejętności szybkiego praktycznego zastosowania i ćwiczenia nowo nabytej wiedzy;

Nauczysz się

określać genezę jednego z najważniejszych konfliktów społecznych schyłku republiki – sporu o grunt publiczny (ager publicusAger publicusager publicus);

charakteryzować rolę trybunów plebejskich i proletariuszy w społeczeństwie starożytnego Rzymu;

tworzyć zdania wykorzystując składnię dativus possessivus;

analizować tekst De Tiberio Graccho.

Konstrukcja dativus possessivus

R1Sso4mwNsOyX
Dativus possessivus lub dativus possessoris, to tak zwany celownik posiadania lub posiadacza. Zdanie: Iuliae canis erat tłumaczy się na język polski - Julia miała psa; zdanie: Marco Tullio multi libri sunt tłumaczy się - Marek Tulliusz ma wiele książek. Rzeczownik Iuliae występujący w celowniku (datiwie), to podmiot logiczny; rzeczownik canis występujący w mianowniku (nominatiwie) określa rzecz posiadaną i stanowi podmiot gramatyczny; czasownik erat , to orzeczenie zdania dostosowane osobą i liczbą do rzeczy posiadanej (canis – trzecia osoba liczby pojedynczej). Analiza drugiego zdania: Marco Tullio (celownik/dativus), to podmiot logiczny, multi libri (mianownik /nominativus) określa rzecz posiadaną i stanowi podmiot gramatyczny; czasownik sunt, to orzeczenie dostosowane osobą i liczbą do rzeczy posiadanej (multi libri – trzecia osoba liczby mnogiej). Treść zdania: Iuliae canis erat wyraża zdanie: Iulia canem habebat, zaś treść zdania: Marco Tullio multi libri sunt wyraża zdanie: Marcus Tullius multos libros habet.
Ćwiczenie 1

Zaznacz poprawne uzupełnienie każdego zdania.

R1C4Nyg9HfC2V
Wskaż właściwą odpowiedź na pytanie. Cui Romanorum Hersilia uxor erat? Możliwe odpowiedzi: 1. Romulo 2. Romulus 3. Romulum.
RmNpQw4LEx8Va
Wskaż właściwą odpowiedź na pytanie. Quis Remum fratrem habebat? Możliwe odpowiedzi: 1. Romulo 2. Romulus 3. Romulum.
R173pOkkovqrv
Wskaż właściwą odpowiedź na pytanie. Cui Romanorum Maro cognomen erat? Możliwe odpowiedzi: 1. Vergilium 2. Vergilius 3. Vergilio.
R1EZBsHE199wB
Wskaż właściwą odpowiedź na pytanie. Quis deorum templum in Capitolio habebat? Możliwe odpowiedzi: 1. Iovi 2. Iovem 3. Iuppiter
R1JHcsLm77wnh
Ćwiczenie 2
Wskaż pary zdań, które wyrażają tę samą treść. Pierwsza para zdań: 1. Consuli aliisque magistratibus lictores erant. 2.Consul et alii magistratus lictores habebant. Druga para zdań: 1. Patriciis Romanis multi clientes erant. 2. Patricii Romani multos clientes habebant. Trzecia para zdań: Multis Romanis domus non sunt. 2. Multi Romani domum non habent. Czwarta para zdań: 1. Multi mihi amici sunt. 2.Multos amicos habeo.
RUNZkqh3D2MIQ
Ćwiczenie 3
Wskaż właściwe uzupełnienie zdań. Zdanie pierwsze: Marcus Crassus magnas divitias … Możliwe odpowiedzi: 1. habebant 2. habet 3. est 4. sunt. Zdanie drugie: Cornelio frater et duae sorores … Możliwe odpowiedzi: 1. habebant 2. habet 3. est 4. sunt. Zanie trzecie: Mihi parvus canis … Możliwe odpowiedzi: 1. habebant 2. habet 3. est 4. sunt. Zdanie czwarte: Parentes mei non magnam, sed pulchram villam … Możliwe odpowiedzi: 1. habebant 2. habet 3. est 4. sunt.

Przemiany społeczne w Rzymie. Kwestia rolna

Rzymianie, zajmując nowe terytoria, zatrzymywali część ziemi jako ager publicusAger publicusager publicus (ziemia publiczna) – grunt państwowy, którego zasobów ciągle przybywało. Na ager publicus składały się tereny odebrane wrogom, zbuntowanym sprzymierzeńcom, opuszczone w czasie wojen, konfiskowane, zdobywane na mocy testamentów. Zanim osadzono na niej kolonistów, ziemia ta była dzierżawiona za minimalną opłatą przez osoby prywatne. Ustalono limit jej użytkowania (125 ha), podczas gdy wielkość działki osadnika (kolonisty) wynosiła ok. 2 ha.

Im więcej Rzym posiadał ziemi publicznej, tym więcej potrzebował siły roboczej; przybywało zatem niewolników. Podbój Italii przysporzył mu setki tysięcy niewolników, a podboje zamorskie otworzyły dostęp do wręcz niewyczerpanej ich liczby (np.  w 167 r. p.n.e. po podboju Epiru Rzym zagarnął 150 000 jego mieszkańców). W III w. p.n.e. powstały majątki ziemskie, stanowiące własność rodów pochodzenia senatorskiego i ekwickiego. Jednak w ich ręce zwykle trafiały większe działki ager publicus, niż pozwalało na to prawo ustalone w 367 r. p.n.e. ( Leges Liciniae SextiaeLeges Liciniae SextiaeLeges Liciniae Sextiae).

Po II wojnie punickiej nastąpił gwałtowny rozwój własności publicznej, również na terenie Italii. Opustoszałe wtedy grunty przekształcano w wielkie posiadłości. Rozpoczął się proces, który zmienił życie drobnych rolników, chętnie wyprzedających swoją własność i przenoszących się do pobliskich miast, gdzie odtąd przynależeli do grupy proletariuszyProletariuszeproletariuszy. Poza tym ludzie zamożni chętnie wykupywali ziemie na terenach podmiejskich i obsadzali je winoroślą i oliwkami, co przynosiło im szybkie i trwałe zyski.

R1PvzZwR1eLBk
Zbiór winogron. Mozaika rzymska w Muzeum Archeologicznym w Szarszal (Caesarea Mauretaniae), Algieria, wikimedia.org, domena publiczna

W Italii malała liczba drobnych rolników, przybywało za to proletariuszy, którzy nie służyli w legionach. Wojna przestała być także sposobem bogatszych obywateli na pomnażanie majątku. W 151 r. po raz pierwszy w armii rzymskiej pojawiły się wakaty na stanowiskach oficerskich. Coraz częściej powoływano do niej ochotników oraz obniżano minimum majątkowe, które pozwalało na służbę wojskową.

Tymczasem proletariusze (łac. proletarii) znajdowali zatrudnienie wszędzie tam, gdzie prowadzono wielkie roboty publiczne: wznoszono świątynie, prowadzono remonty budowli świeckich i sakralnych, ciągnięto akwedukty, budowano termy, ulice, domy, porty itd. Głos tych obywateli był bardzo cenny w czasie corocznych wyborów. Rzym dbał o ich, kontrolując ceny zboża i organizując rozrywki publiczne: walki gladiatorów, wyścigi w cyrku i przedstawienia teatralne. Wielu z nich mogło także poprawić swój los, tworząc wielką rzeszę klientów działających na rzecz wpływowych patronów, którzy otaczali ich swoją opieką.

R1LsT4SN19IIH
„Gajusz Grachus przemawiający podczas zgromadzenia ludowego”, [w:] Silvestre David Mirys, „Figury historii Republiki Rzymskiej z towarzyszącym im streszczeniem historycznym”, Paryż 1799, archive.org, domena publiczna

De Tiberio Graccho

Tiberius Gracchus ante populum gravia verba fecit: Nonne mavultis agrum publicum in omnium civium manibus esse? Nonne existimatis liberos homines meliore ratione humum culturos esse quam servos, barbaros aut barbarorum filios? Nonne fortiore modo defendent cives, etiam humiles, si bonorum publicorum partem pro beneficiis acceperint?

Animalia domos habent; hominibus vero, qui in Italia pugnantes tam saepe victores fuerunt, bona non sunt, nisi caelum, ventus et sol. Sine domibus, sine coniugibus ac liberis per patriam errant miseri. Milites nostri omnium populorum domini sunt; eis tamen ne ager quidem est.

Pro divitum ac nobilium luxu pauperes pugnant et pereunt. Imperatores ante proelia iubent milites pro sacris templis et sepulcris maiorum pugnare. Sed paucissimi domesticam aram aut monumentum maiorum habent. Nonne, Patres, plebem tandem audituri estis? Num creditis pauperes pro vobis perituros esse?

Eo die plebs Tiberium domum duxit velut patrem non civitatis tantum, sed etiam omnium Italiae populorum.

Źródło:  [w:] Stefan Staszczyk, Jadwiga Daabowa, Zbigniew Sabiłło, Lingua Latina, Warszawa 1959

Tłumaczenie:TłumaczenieTłumaczenie:

Tłumaczenie
RMObAkbWfAbcD
Ćwiczenie 4
Wskaż właściwe tłumaczenie łacińskich zwrotów. Verba facere. Możliwe odpowiedzi: 1. odprowadzić do domu 2. wygłaszać słowa 3. błąkać się po ojczyźnie 4. walczyć o zbytek 5. uprawiać ziemię 6. słuchać ludu 7. posiadać ołtarz. Humum colere. Możliwe odpowiedzi: 1. odprowadzić do domu 2. wygłaszać słowa 3. błąkać się po ojczyźnie 4. walczyć o zbytek 5. uprawiać ziemię 6. słuchać ludu 7. posiadać ołtarz. Pro luxu pugnare. Możliwe odpowiedzi: 1. odprowadzić do domu 2. wygłaszać słowa 3. błąkać się po ojczyźnie 4. walczyć o zbytek 5. uprawiać ziemię 6. słuchać ludu 7. posiadać ołtarz. Aram habere. Możliwe odpowiedzi: 1. odprowadzić do domu 2. wygłaszać słowa 3. błąkać się po ojczyźnie 4. walczyć o zbytek 5. uprawiać ziemię 6. słuchać ludu 7. posiadać ołtarz. Plebem audire. Możliwe odpowiedzi: 1. odprowadzić do domu 2. wygłaszać słowa 3. błąkać się po ojczyźnie 4. walczyć o zbytek 5. uprawiać ziemię 6. słuchać ludu 7. posiadać ołtarz. Domum ducere. Możliwe odpowiedzi: 1. odprowadzić do domu 2. wygłaszać słowa 3. błąkać się po ojczyźnie 4. walczyć o zbytek 5. uprawiać ziemię 6. słuchać ludu 7. posiadać ołtarz. Per patriam errare. Możliwe odpowiedzi: 1. odprowadzić do domu 2. wygłaszać słowa 3. błąkać się po ojczyźnie 4. walczyć o zbytek 5. uprawiać ziemię 6. słuchać ludu 7. posiadać ołtarz.
RRwb8OuYBKCFG
Ćwiczenie 5
Podaj łacińską etymologię następujących słów: 1. Agrarny 2. Pauperyzacja 3. Patriotyzm
Ćwiczenie 6

Zaznacz każde z wyrażeń, które opisuje scenę przedstawioną na ilustracji.

RUkZkzNf13UGv
Przetłumacz na język polski następujące wyrażenia i zwroty: 1. humus colere. 2. ara domestica. 3. civitatis pater. 4. deos colere.
R1T7VVZ77la6k
Wskaż zwroty, które nie odnoszą się do przemowy. Pierwszy zwrot: verba facere. Drugi zwrot: orationem audire. Trzeci zwrot: bona accipere. Czwarty zwrot: animalia habere.
RnC6W1JCb8Qir
Wskaż zwroty, które dotyczą walki. Pierwszy zwrot: pro civibus perire. Drugi zwrot: patriam defendere. Trzeci zwrot: domum ducere. Czwarty zwrot: pro patria pugnare.
RyctBylNIXkUV
Podaj w języku łacińskim następujące zwroty: 1. Czcić bogów 2. Uprawiać ziemię 3. Bronić ojczyzny 4. Walczyć za ojczyznę.
RrAUkrdLXdnaX1
Czarnobiała ilustracja przedstawia dzieło Jean-Baptiste’y Claude’a Eugène Guillaume’a zatytułowane „Gracchowie”. Jest to rzeźba ukazująca popiersia Tyberiusza i Gajusza Grakchów. Bracia mają krótkie fryzury; ubrani są w togi. Trzymają dłonie na zwoju, który leży na marmurowej mównicy z łacińską inskrypcją. Do ilustracji dołączono dodatkowe informacje. 1. Ilustracja z popiersiem Scypiona Afrykańskiego ukazuje muskularnego łysego mężczyznę. Podpis: Autor nieznany, „Popiersie Publiusza Korneliusza Scypiona Afrykańskiego”, ok. 562 r., Muzea Kapitolińskie, Rzym, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0, 2. Nad ilustracją znajduje się informacja: Sławny zwycięzca Hannibala, Scypion Afrykański Starszy, gdy umierał w 183 r. p.n.e., wyraził wolę, by jego córka Kornelia poślubiła młodego Tyberiusza Semproniusza Grakcha. 2. Kolejna ilustracja ukazuje córkę Scypiona, Kornelię, z dwoma synami. Jest to rzeźba wykonana z białego marmuru. Kobieta przedstawiona jest w pozycji siedzącej. Ubrana jest w długą szatę. Obok stoi starszy syn również w długiej todze. W ręku trzyma zwój papirusu. Drugi chłopiec stoi nagi, wtulony w nogi matki. Podpis: Jules Cavelier, „Kornelia z dziećmi”, 1855, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, CC BY 2.0, 3. Informacja nad ilustracją: Dzieci, które przyszły na świat z tego małżeństwa, zostały wychowane w duchu tradycji wyniesionych przez Kornelię z domu jej ojca. 3. Na kolejnej, kolorowej ilustracji, ukazana jest Kornelia z synami i przyjaciółką. Matka Grakchów siedzi na krześle. Jest bardzo skromnie ubrana. Głowę ma osłoniętą szarym płaszczem, spod którego wystaje żółta suknia. Ma bose stopy, nie ma biżuterii. Tuli do siebie synów. Starszy dotyka szyi matki wyciągniętą ręką. Spogląda na jej przyjaciółkę. Ta stoi obok oparta o stolik. Ma zieloną suknię, ufryzowane włosy i piękną biżuterię. W dłoniach trzyma naszyjnik, który pokazuje Kornelii. Podpis: Philipp Friedrich von Hetsch, „Kornelia, matka Gracchów”, 1794, Muzeum miejskie w Sztutgarcie, Niemcy, wikimedia.org, CC BY 4.0. Informacja nad ilustracją: Kornelia szczyciła się swoim potomstwem. Pewnego razu podczas odwiedzin przyjaciółek, które pokazywały jej swoją piękną biżuterię, Kornelia, wskazując na dzieci, powiedziała: „Oto moje klejnoty”. 4. Dwaj jej synowie zrobili karierę w magistraturze: starszy Tyberiusz i młodszy Gajusz. Pewnego razu Tyberiusz, przejeżdżając przez Etrurię w drodze do Hiszpanii, dowiedział się, że pustka, która go otacza, to skutek tego, że ziemia ta stała się gruntem państwowym, ager publicus. 5. Kolejna ilustracja ukazuje pagórki porośnięte drzewami i krzewami. Podpis: Michal Osmenda (fot.), Widok z Villa Vignamaggio, Włochy, wikimedia.org, CC BY 2.0. Informacja nad ilustracją: Ziemi w Italii nie opłacało się uprawiać, przekształcano ją na pastwiska i łąki, ponieważ zboże eksportowane z Sycylii i Afryki było tańsze. Tymczasem w Rzymie rosła rzesza ubogich obywateli. 6. Na kolejnej ilustracji znajduje się czarnobiała grafika przedstawiająca okrągłą monetę z wizerunkiem Tyberiusza Grakchusa. Ukazany jest z profilu. Ma krótkie ufryzowane włosy i zarost. Wokół monety widnieje napis w języku łacińskim: TRIBVNVS TIB. GRACCVS. Podpis pod ilustracją: Guillaume Rouille, widok na monetę Tyberiusza Semproniusa Gracchusa z II wieku p.n.e., 1553, z książki „Promptuarii Iconum Insigniorum”, wikimedia.org, domena publiczna. Dołączona informacja: W 133 r. trybun plebejski Tyberiusz Grakchus przedstawił projekt parcelacji ziemi na Płw. Apenińskim i osadzenia kolonistów na utworzonych działkach wielkości 7 ha. Cała reszta ziemi miała pozostać w rękach dotychczasowych dzierżawców. Celem reformy było m.in. stworzenie warstwy zamożnych rolników. 7. Kolejna kolorowa ilustracja przedstawia dziewiętnastowieczny obraz Pierre’a-Nicolas’a Brisset’a zatytułowany „Caius Gracchus”. W centrum znajdują się Gajusz Grakchus, odziany w białą togę z czerwonym obramowaniem. Wyciąga rękę do leżącej na schodach domu kobiety z niemowlęciem. Za nim stoją dwaj mężczyźni ubrani w kolorowe szaty. Również spoglądają na leżącą kobietę. Po lewej stronie obrazu ukazani są tyłem dwaj mężczyźni objęci ramionami w pasie. Jeden z nich wyciąga rękę do zgromadzonego przed nimi tłumu. W tle widnieje zabudowa miasta. Podpis pod ilustracją: Pierre-Nicolas Brisset, „Caius Gracchus”, 1840, Muzeum Sztuk Pięknych, Paryż, Francja, wikimedia.org, CC BY 3.0. Dołączona informacja: Dzieło Tyberiusza kontynuował jego brat Gajusz, trybun ludowy w latach 123–122. Wprowadził on ustawę zbożową, która umożliwiała ubogim obywatelom zakup zboża po niskiej cenie. Planował także akcję kolonizacji Italii i Kartaginy. 8. Na następnej ilustracji przedstawiono dzieło François’a Topino-Lebrun’a pt. „Śmierć Gaiusa Gracchusa”. Po prawej stronie obrazu ukazany jest umierający Gajusz Grakchus wsparty o przyjaciela, który przebija się mieczem. W ich kierunku biegnie mężczyzna z wyciągniętymi rękoma. Za nim ukazana jest grupa uzbrojonych mężczyzn. Jeden w wyciągniętych w górę rękach trzyma kamień, inny macha toporem. Pod skalną ścianą stoją dwaj rzymscy żołnierze. Tło obrazu stanowią zabudowania oraz zachmurzone niebo. Podpis: François Topino-Lebrun, „Śmierć Gaiusa Gracchusa”, 1792, miejsce przechowywania nieznane, wikimedia.org, domena publiczna. Dodatkowa informacja: W 121 r. p.n.e. większa część senatu oraz konsul ogłosili Gajusza wrogiem ojczyzny, zabili samego trybuna oraz 3 tysiące jego zwolenników – tak samo jak wcześniej Tyberiusza, który oskarżony o dążenie do władzy królewskiej został zamordowany w Rzymie w biały dzień.
Jean-Baptiste Claude Eugène Guillaume, „Gracchowie”, [w:] Russell Strugis, „Uznanie dla rzeźby: podręcznik”, Nowy Jork 1904, archive.org, domena publiczna
RvIec6TJrjsfd
Ćwiczenie 7
Wskaż, które z podanych zdań dotyczących życia i działalności Grakchów, są prawdziwe. 1. Kornelia, matka Grakchów, była córką Scypiona Afrykańskiego Starszego. 2. Obaj jej synowie, Tyberiusz i Gajusz, piastowali urząd trybuna ludowego. 3. Ustawa Licyniusza i Sekscjusza regulowała problem dostępu do ager publicus. 4. Tyberiusz Grakchus zginął w czasie zamieszek w Rzymie w 121 r. p.n.e. 5. Limit użytkowania ager publicus wynosił 2 ha. 6. Proletariusze nie mieli obowiązku służby w armii rzymskiej.

Słowniki

Słownik pojęć

Ager publicus
Ager publicus

grunt państwowy, na który składały się tereny odebrane wrogom, zbuntowanym sprzymierzeńcom, opuszczone w czasie wojen, konfiskowane, zdobywane na mocy testamentów

Latyfundium
Latyfundium

wielki majątek ziemski uprawiany przy pomocy dzierżawców

Leges Liciniae Sextiae
Leges Liciniae Sextiae

wielki majątek ziemski uprawiany przy pomocy dzierżawców

Proletariusze
Proletariusze

ubodzy obywatele wolni od płacenia podatków i służby wojskowej

Trybun ludowy
Trybun ludowy

początkowo urzędnik plebsu, potem urzędnik państwowy; powołany dla obrony interesów plebejusz

Słownik łacińsko‑polski

RQWHSIWjBIPyY
Słownik łacińsko polski

Galeria dzieł sztuki

Bibliografia

A. Ziółkowski, Starożytność, Warszawa 2009.

Człowiek Rzymu, red. A. Giardina, Warszawa 2000.

K. Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1965.

M. Jaczynowska (red.), D. Musiał, M. Stępień, Historia starożytna, Warszawa 2004.

M. Crawford, Rzym w okresie republiki, Warszawa 2000.

Rzym i my. Wprowadzenie do literatury i kultury łacińskiej, tł. I. Lewandowski, W.M. Malinowski, Poznań 2009.

Słownik kultury antycznej, red. R. Kulesza, Warszawa 2012.