Ważne daty

PREZENTACJA ZAGADNIENIA

Pewną nieregularnościa wyróżnia się jedynie coniunctivus praesentis omawianych czasowników (z wyjątkiem ferō, który jest tutaj typowym przedstawicielem koniugacji III), pozostałe koniunktiwy tworzy się na zasadach ogólnych. A zatem:

fero, ferre, tulī, lātum - regularnie

Zadania

Przypomnienie okresów warunkowych

modus reālis (okres warunkowyokres warunkowyokres warunkowy rzeczywistości): wyraża jedynie tyle, że zaistnienie pewnej sytuacji (następnika) zależy od zaistnienia innej (poprzednika); w obu częściach okresu używa się indikatiwu (często ind. futuri),

modus potentiālis (okres warunkowy możliwości): do w/w zależności dochodzi ocena, że zaistnienie tych sytuacji jest możliwe – niewykluczone, ale niepewne; w obu częściach okresu używa się koniunktiwu. praes. dla teraźniejszości, koniunktiwu pf. dla przeszłości,

modus irreālis (okres warunkowy nierzeczywisty): między sytuacjami wyrażonymi poprzednikiem i następnikiem istnieje zależność, ale w rzeczywistości żadna z tych sytuacji nie ma miejsca; w obu częściach okresu używa się koniunktiwu. impf. dla teraźniejszości, koniunktiwu plqpf. dla przeszłości.

Aegeus, Thēseī pater… Tekst do czytania

Aegeus, Thēseī pater, inquiētus Athēnīs fīlium ex Crētā redeuntem exspectat. Sī Thēseus Mīnōtaurum occīderit, nāvis sub vēlō albō redeat, sīn ipse occīsus sit, sub vēlō nigrō. Feratne tamen pater fīliī mortem?
Tum rex nāvem conspicit, cuius vēlum nigrum est. „Sī Thēseus mūnus pertulisset – cōgitat – vēlum album esset. Fīlius meus mortuus est, moriar et ego. Sī ille salvus redīret, vīvere vellem, sine eō nulla est mihi vīta” – et ē saxō in mare sē praecipitat.
Tum Thēseus salvus in arcem Athēniensem redit et clāmat: „Ecce adsum! Patrem vidēre velim.” Servī autem respondent Aegeum mortuum esse. „Ēheu – Thēseus plōrat – sī vēlum album sublātum esset, sī nōn tam neglegens fuissem, pater meus adhūc vīveret!”

Egeusz, ojciec Tezeusza, niespokojnie oczekiwał w Atenach na powracającego z Krety syna. Jeśli Tezeusz zabije Minotaura, statek powróci z białym żaglem, a jeśli sam zostanie zabity, powróci z żaglem czarnym. Czy jednak ojciec zniósłby śmierć syna?
Wtedy król dostrzegł statek, który miał czarny żagiel. Pomyślał: „Gdyby Tezeusz spełnił swój obowiązek, żagiel byłby biały. Mój syn jest martwy, więc i ja umrę. Gdyby wrócił on zdrów, chciałbym żyć – bez niego nie ma dla mnie życia”, i rzucił się ze skały do morza.
Wtem do zamku ateńskiego powrócił cały i zdrów Tezeusz, i zawołał: „Oto jestem! Chcę się widzieć z ojcem.” Niewolnicy jednak odpowiedzieli mu, że Egeusz nie żyje. „Biada mi!”, rozpaczał Tezeusz. „Gdybym wzniósł biały żagiel, gdybym nie był taki nieuważny, mój ojciec wciąż by żył!”

Źródło:mbedb002f488b4d37_0000000000004Źródło:

Zadania

Słowniki

Galeria dzieł sztuki

R1c729nxaKQZL1

Kolorowa ilustracja przedstawia fragment wazy czarnofigurowej. Na pomarańczowym tle ukazany jest okręt na wzburzonym morzu. Ma on rozpięty duży biały żagiel.

RzMzKW7R3OlD41

Kolorowa ilustracja przedstawia fresk z willi rzymskiej. Ukazane jest morze oraz znajdujące się nad nim zabudowania portowego miasta. Budowle przedstawione są z dużą precyzją. Widoczne są krużganki, kolumny, pomosty wchodzące w morze. Przy brzegu stoją zacumowane trzy okręty.

R1D1dDcJRYs3h1

Ilustracja przedstawia pompejański fresk zatytułowany „Tezeusz zabija Minotaura”. W centrum obrazu stoi nagi młody mężczyzna. Przez lewe ramię ma przerzuconą czerwoną szatę. W ręku trzyma długą laskę (dzidę?). Do jego prawej ręki przytula się chłopiec. Za nim, w lewym dolnym rogu obrazu, leży zabity Minotaur. Na prawo, po ścianą, stoi gromada przyglądających się ludzi. Wskazują na leżące ciało potwora. Stopę Tezeusza ściska małe dziecko ubrane w białą szatę.

Bibliografia

R. Graves, Mity greckie, przeł. H. Krzeczkowski, Warszawa 1992.

J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 2013.

H. Wolanin, Gramatyka opisowa klasycznej łaciny w ujęciu strukturalnym, Kraków 2012.

H. Ørberg, Lingua Latina per se illustrata. Pars I: Familia Romana, Grenaa 2003.