Ważne daty
753 p.n.e. – legendarna data założenia Rzymu
59 p.n.e.-17 n.e. – lata życa Tytusa Liwiusza
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń:
1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego:
a) formy fleksyjne rzeczowników regularnych deklinacji V.
6. zna podstawowe techniki przekładu tekstu łacińskiego;
7. zna zasady tworzenia spójnego i zgodnego z polską normą językową przekładu z języka łacińskiego na język polski;
tłumaczyć z języka polskiego na łacinę oraz z łaciny na język polski formy rzeczowników deklinacji V;
odmieniać rzeczowniki wg deklinacji V;
tłumaczyć tekst i odpowiadać na proste pytania związane z tekstem w języku łacińskim;
tworzyć definicje wyrazów w języku łacińskim;
pisać krótki tekst w języku łacińskim;
posługiwać słownictwem z języka łacińskiego;
dostrzegać powiązania między światem starożytnym, a współczesnym;
definiować pojęcia: ab urbe conditāab urbe conditā, periochaeperiochae, rēs gestaerēs gestae.
Zdania łacińskie
Przeczytaj zdania łacińskie ze zrozumieniem.
I Rēs pūblica rēs populī est.
II Glōriam reī pūblicae exercitus dēfendit.
III Victōria exercitūs reī pūblicae placet.
IV Cicerō rem pūblicam amābat.
V Dē rē pūblicā omnēs saepe disputant.
VI Rēs pūblicae hominēs bonōs et malōs trahunt.
VII Variae sunt fōrmae rērum pūblicārum.
VIII Hominēs impigrī rēbus pūblicīs prōsunt.
IX Ōrātor bonus rēs pūblicās nōn vītat.
X Dē rēbus pūblicīs disputāre nōlō.
TłumaczenieTłumaczenie
Odmiana deklinacji V
Według deklinacji V odmieniają się wyrazy rodzaju żeńskiego zakończone w Nom.sing. na – es, a w genetivie na –ei.
Cāsus | Singulāris | Plūrālis |
Nōminātīvus | Rēs | Rēs |
Genetīvus | Reī | Rērum |
Dativus | Reī | Rēbus |
Accūsātīvus | Rem | Rēs |
Ablātīvus | Rē | Rēbus |
Vocātīvus | Rēs | Rēs |
Rzeczownik rēs
Zadania cz. 1
TłumaczenieTłumaczenie
Połącz wyrażenia łacińskie z rzeczownikiem res z ich polskimi tłumaczeniami.
małżeństwo, dzieje, powodzenie, rolnictwo, miłośc fizyczna, sprawy państwowe, majątek, w prawie rzymskim rzeczy niematerialne, przeciwności losu, państwo
rēs pūblica | |
rēs pūblicae | |
rēs secundae | |
rēs adversae | |
rēs familiāris | |
rēs gestae | |
rēs uxōria | |
rēs rūstica | |
rēs Veneris | |
rēs incorporālēs |
Wybierz jedno słówko ze słowniczka łacińsko‑polskie i ułóż z nim zdanie.
Słowa połącz w pary tak, by składały się na nią formy liczby pojedynczej i mnogiej tego samego przypadka np. faciēs–faciēs (Nōminātīvus).
faciēs, faciēbus, faciērum
faciē | |
faciem | |
faciēī |
Połacz w pary rzeczowniki deklinacji V z ich definicjami.
pars diēī – sōl altissimē in caelō est., imāgō; genus., dum spērās eā tibi est., color capillōrum, quī senectūtem significant., quī crēdunt eam habent., pars capitis, ubi oculī, nāsus et os sitī sunt., unus post alterum., cum īrātī sumus hic affectus oritur., terra campestrīs sine montibus et vallibus., acrīs pars cultrī.
Aciēs | |
Fidēs | |
Spēs | |
Faciēs | |
Rabiēs | |
Speciēs | |
Merīdiēs | |
Plānitiēs | |
Seriēs | |
Cānitiēs |
Zadania otwarte
Poszukaj nazw współczesnych (firm, organizacji itp.) zawierających słowa poznane na dzisiejszej lekcji. Opisz krótko, czy wykorzystana łacińska nazwa jest adekwatna do działalności np. firmy.
W słowniku pojęć znajdziesz postać Scrīptōris rērum gestārum Tytusa LiwiuszaTytusa Liwiusza. Sporządź krótką prezentację multimedialną na temat innych dziejopisarzy antycznych.
Słowniki
Słownik pojęć
dzieło Liwiusza obejmuje historię Rzymu od epoki legandarnej do śmierci Druzusa – pasierba Augusta w 9 w n.e. Spośród 142 ksiąg do naszych czasów zachowało się w całości tylko 35. Znamy jednak zawartość pozostałych dzięki późniejszym streszczeniom, które przetrwały do dziś. Księgi Liwiusza zatem nie były jedynie zbiorem suchych faktów, lecz historią Rzymu napisaną w kwiecistym stylu, zawierającą około 400 mów znaczących postaci w historii Rzymu.
(prawdopodobnie z IV w n.e.). Dzieło Liwiusza oprócz walorów historycznych jest przede wszystkim dziełem literackim. Za wzór stylu pisania Liwiusz stawiał sobie Cycerona.
dzieje, historia.
Słownik łacińsko‑polski
Galeria dzieł sztuki
Bibliografia
H. Ørberg, Lingua Latina per se illustrata. Pars I: Familia Romana, Grenaa 2003.
J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 2013.
H. Wolanin, Gramatyka opisowa klasycznej łaciny w ujęciu strukturalnym, Kraków 2012.
Z. Samolewicz, T. Sołtysik, Składnia łacińska, Kraków 2006.