Imię i nazwisko autora:

Ewelina Kędzierska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Siła grawitacji jako siła dośrodkowa w ruchu planet dookoła Słońca

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne:
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy:
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
III. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
2) wskazuje siłę grawitacji jako siłę dośrodkową w ruchu po orbicie kołowej; oblicza wartość prędkości na orbicie kołowej o dowolnym promieniu; omawia ruch satelitów wokół Ziemi.

Zakres rozszerzony - wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem.
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
III. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
2) wskazuje siłę grawitacji jako siłę dośrodkową w ruchu po orbicie kołowej; oblicza wartość prędkości na orbicie kołowej o dowolnym promieniu; omawia ruch satelitów wokół Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. dowie się, czym jest i jaką rolę pełni siła dośrodkowa,

2. zrozumie, jakie prawa rządzą ruchem ciał po okręgu,

3. oceni, czy siła grawitacji ma charakter siły dośrodkowej,

4. zastosuje poznane informacje do rozwiązywania problemów rachunkowych.

Strategie nauczania:

IBSE

Metody nauczania:

merytoryczna dyskusja wprowadzająca, obserwacja, rozmowa kierowana

Formy zajęć:

praca indywidualna, praca w parach

Środki dydaktyczne:

tablica multimedialna / rzutnik

Materiały pomocnicze:

-

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel rozpoczyna lekcję poprzez zaciekawienie uczniów tematem, np. poprzez opowiedzenie o ruchu planet Układu Słonecznego bądź pokazania symulacji prezentującej ten ruch. Następnie, zadaniem nauczyciela jest rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów w kontekście realizowanego tematu oraz nawiązanie do tej wiedzy w merytorycznej dyskusji wprowadzającej (może to być także rozmowa kierowana na temat wielkości opisujących ruch po okręgu – należy tutaj wspomnieć, czym jest okres, częstotliwość, siła dośrodkowa, przyspieszenie dośrodkowe, a także przypomnieć uczniom wzór na obwód koła). Uczniowie powinni przedstawić posiadane informacje na temat pola grawitacyjnego, które poznali na poprzednich lekcjach.

Faza realizacyjna:

• Konstruowanie wiedzy z zakresu nowego tematu:
  – nauczyciel przypomina uczniom wzór na siłę dośrodkową oraz siłę grawitacyjną, a następnie wiąże te wzory ze sobą,
  – uczniowie słuchają nauczyciela,
  – jeden z uczniów (ochotnik bądź osoba wytypowana przez nauczyciela) porównuje przedstawione zależności i przekształca je tak, by wyznaczyć z nich prędkość v,
  – pozostali uczniowie przypatrują się przeprowadzanym operacjom matematycznym, prosząc o wyjaśnienie kwestii problemowych lub niezrozumiałych (jeżeli takie są),
  – nauczyciel zachęca uczniów do zadawania pytań,
  – nauczyciel odpowiada na pytania uczniów, koryguje ich odpowiedzi, ewentualnie naprowadza na właściwy trop.

• Kolejny etap lekcji obejmuje rekonstruowanie wiedzy uczniów:
  – uczniowie na podstawie informacji uzyskanych od nauczyciela rozwiązują samodzielnie zadania (mogą być to zadania zawarte w niniejszym materiale),
  – uczniowie dobierają się w pary i sprawdzają sobie nawzajem rozwiązania zadań próbując omówić ewentualne problemy,
  – nauczyciel podchodzi do każdej z par i sprawdza wyniki pracy.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel przeprowadza z uczniami rozmowę, podczas której omawiają rozwiązywane w trakcie lekcji zadania. Dodatkowo powinien sprowokować uczniów do wskazania problemów napotkanych w czasie samodzielnej pracy.

Praca domowa:

Zadaniem uczniów jest zapoznanie się z filmem samouczkiem dołączonym do niniejszego materiału oraz wykonać dwa zadania rachunkowe wskazane przez nauczyciela (mogą to być zadania dołączone do niniejszego materiału).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film samouczek może być wykorzystany do samodzielnej pracy ucznia na lekcji.