Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Spadkobiercy wojennej traumy. Dialog z tradycją
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
definiuje pojęcia: żałoba, trauma, melancholia;
wskazuje przykłady różnych sposobów zmagania się z wojenną traumą we współczesnej literaturze i filmie polskim,
opisuje kreację świata przedstawionego we fragmecie powieści Jacka Dehnela Lala, rozumie rolę ironii zastosowanej przez autora.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Spadkobiercy wojennej traumy”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią materiału przed lekcją i – w parach lub w grupach – przygotowują prezentację, w której znajdą się odpowiedzi na pytania zawarte w sekcji „Przeczytaj”:
– Przypomnij utwory literackie poruszające problem zmagania człowieka z historią i takimi dramatycznymi wydarzeniami, jak wojna czy powstanie. W jaki sposób ukazywany jest w nich świat?
– Omów postawy, które przyjmowali bohaterowie tych dzieł literackich.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom cele zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jakie konsekwencje dla społeczeństwa może mieć nieodbyta żałoba?
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Uczniowie prezentują efekty swojej pracy przed lekcją. Wspólne omówienie prezentacji pod kierunkiem nauczyciela.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium zawarte w sekcji „Mapa myśli”. Uczniowie odczytują polecenie: 1 oraz 2 i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia z sekcji „Słuchowisko”: 1, 2, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczenia nr 3 z sekcji „Słuchowisko”. Uczniowie rozwiązują je wspólnie na forum klasy, a nauczyciel ocenia ich pracę.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, np.
– Jakie konsekwencje może mieć dla społeczeństwa nieodbyta żałoba?
– W jaki sposób sztuka wspomaga pracę żałoby?Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 4 z sekcji „Słuchowisko”.
Materiały pomocnicze:
M. Stachura (red.), Psychologia boju na przestrzeni dziejów. Człowiek w doświadczeniu granicznym, Kraków 2017;
Paweł Nowak, Izabela Łucka, Młody Polak po doświadczeniach wojennych. Siła transgeneracyjnej transmisji traumy, w: „Psychiatria i psychologia kliniczna”, 2014, 14 (2), s. 84–88;
Przemysław P. Grzybowski, Śmiech życia i śmiech śmierci. Od osobistych historii po edukację do pamięci o okupacji, gettach i obozach koncentracyjnych, Bydgoszcz 2019.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.