Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Izabela Strączek

Przedmiot: historia

Temat: Architektura i sztuka polskiego oświecenia

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

XXVIII. Kultura doby oświecenia w Rzeczypospolitej

Uczeń:

2) rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze zabytki architektury i sztuki doby oświecenia w Polsce.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje obywatelskie,

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • rozpoznaje zabytki architektury i sztuki oświecenia oraz inne przejawy dziedzictwa kultury oświecenia we współczesności;

  • ocenia dorobek polskiego oświecenia;

  • uzasadnia, czy warto było inwestować w sztukę i architekturę oświeceniową.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm,

  • odwrócona klasa.

Metody i techniki nauczania:

  • analiza tekstu źródłowego i ikonografii,

  • dyskusja.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupach,

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery/tablety z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,

  • flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każdej z nich w drodze losowania zostaje przydzielony jeden temat do opracowania – uczniowie przygotowują przykłady (zdjęcia, opisy) sztuki antycznej: 1. budynków publicznych, 2. budynków prywatnych, 3. rzeźby.

Uczniowie przypominają sobie również charakterystyczne cechy baroku i rokoka w sztuce i architekturze.

Faza wstępna

  1. Nauczyciel przedstawia cel zajęć: Opiszecie najważniejsze cechy architektury oraz sztuki polskiego oświecenia.

  2. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału charakteryzującą styl klasycystyczny i cechy polskiego oświecenia. Wykonują ćwiczenia 2 i 3. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane i udziela informacji zwrotnej.

Faza realizacyjna

  1. Następnie nauczyciel prosi, aby uczniowie podzielili się na trzy grupy według wytycznych udzielonych na poprzedniej lekcji. Zapowiada, że uczniowie będą szukali podobieństw i różnic między architekturą i sztuką antyczną a tą z okresu polskiego oświecenia. Mają się skupić na przyporządkowanym wcześniej każdej grupie zagadnieniu (1. budynki publiczne, 2. budynki prywatne, 3. rzeźba).

  2. Każda grupa przygotowuje krótką prezentację, wykorzystując do tego informacje (np. z internetu), przyniesione przez siebie przykłady oraz źródła ikonograficzne z e‑materiału. Nauczyciel określa czas na przygotowanie oraz przedstawienie prezentacji. Wskazuje także ucznia (lub wybiera ochotnika), który będzie zapisywał najważniejsze informacje na tablicy.

  3. Każda grupa wyłania swojego przedstawiciela, który przedstawia opracowane przez grupę zagadnienie.

  4. W kolejnym kroku nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup. Zapowiada, że odbędą teraz wirtualny spacer po Sali Canaletta w Zamku Królewskim w Warszawie i zobaczą, jak wyglądała XVIII‑wieczna stolica. Wyznacza uczniom czas „spaceru” (np. 5 minut) i mówi, jakie będzie ich następne zadanie: Wyobraźcie sobie, że przenieśliście się w czasie do XVIII‑wiecznej Warszawy. Jakie trzy miejsca stolicy, uwiecznione na obrazach przez malarza Bernarda Bellotta, pokazalibyście komuś, kto właśnie przyjechał do Warszawy z innego, zagranicznego miasta (Paryża, Berlina, Wiednia, Petersburga, Londynu)? Jak te miejsca wyglądają współcześnie? Czy uwiecznione na wybranych obrazach obiekty wciąż istnieją? Jakie funkcje pełnią dzisiaj?

  5. Każda grupa pracuje z myślą o „gościu” z innego miasta. Uczniowie opracowują podane przez nauczyciela zagadnienie. Następnie wybrane grupy (przez nauczyciela lub zgłaszające się na ochotnika) omawiają swój wybór przed klasą. Uczniowie mogą porównać propozycje innych osób ze swoimi.

Faza podsumowująca

  1. Na zakończenie nauczyciel pyta uczniów: Jakie są najważniejsze cechy klasycyzmu? Czym styl klasycystyczny różni się od baroku i rokoka? Jakie są cechy szczególne polskiego oświecenia?

  2. Propozycje uczniów są zapisywane przez wybranego ucznia na tablicy. Nauczyciel wspólnie z uczniami weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Praca domowa:

  1. Wyszukaj przykłady budowli lub dzieł sztuki z okresu oświecenia w twoim miejscu zamieszkania lub regionie (ćwiczenie 8).

  2. Jak myślisz, czy w sytuacji politycznej Rzeczpospolitej w drugiej połowie XVIII w. król i elity słusznie rozwijali kulturę oświecenia, czy też należało raczej inwestować w obronność kraju i reformy polityczne? Sformułuj tezę i podaj trzy argumenty na jej poparcie (ćwiczenie 9).

Materiały pomocnicze:

Strona WWW Zamku Królewskiego zawierająca zdigitalizowane zbiory https://kolekcja.zamek‑krolewski.pl/.

Mariusz Markiewicz, Historia Polski 1492–1795, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004.

Mieczysław Wallis, Canaletto. Malarz Warszawy, Wydawnictwo Auriga, Warszawa 1961.

Sztuka polska. Późny barok, rokoko, klasycyzm (XVIII wiek), red. Zbigniew Bania et al., Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2016.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Nauczyciel może wykorzystać multimedium, omawiając cechy sztuki klasycystycznej oraz przebudowę Zamku Królewskiego. Może prosić uczniów o opisanie Sali Canaletta.