SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Współczesne metody badań kosmicznych. Osiągnięcia naukowe w poznaniu Wszechświata.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

PODSTAWA PROGRAMOWA

Zakres podstawowy: II. Ziemia we Wszechświecie: Ziemia jako planeta, następstwa ruchów Ziemi, ciała niebieskie, Układ Słoneczny, budowa Wszechświata.

Uczeń: 
4) charakteryzuje budowę Wszechświata oraz stan jego poznania.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zna najwybitniejszych naukowców zajmujących się poznaniem Wszechświata,

• wie, jakie badania były i są podejmowane,

• analizuje, w jaki sposób wielkie odkrycia w zakresie powstania i funkcjonowania Wszechświata wpłynęły na ludzi i na ich sposób postrzegania świata,

• zna współczesne metody badania Kosmosu.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa, operacyjna

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, burza mózgów, mapa myśli, metody operatywne (praca z e‑materiałem – z tekstem i z filmem edukacyjnym)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa (na forum klasy)

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, atlas geograficzny (z mapą nieba), fotografie z ciałami niebieskimi np. Wielki i Mały Wóz, Pas Oriona lub inne

Materiały pomocnicze:

Rybka E., Astronomia ogólna, PWN, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne.

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – przedstawia uczniom fotografie nieba (najlepiej z obiektami, które uczniowie mogą rozpoznać, np. Wielki i Mały Wóz, Pas Oriona). Następuje pogadanka dotycząca fascynacji ludzi gwiazdami i chęci poznania Wszechświata. Nauczyciel nawiązuje do teorii budowy Wszechświata (geocentrycznej – Ptolemeusz i heliocentrycznej – Kopernik) – można wykorzystać e‑materiał.

• Nauczyciel przedstawia temat i zapoznaje uczniów z celami lekcji.

Faza realizacyjna

• Burza mózgów – na małych karteczkach uczniowie wypisują nazwiska naukowców (poza Ptolemeuszem i Kopernikiem), którzy kojarzą się im z poznawaniem Wszechświata. Karteczki przyczepiają do tablicy, następuje analiza, grupowanie, wybór nazwisk naukowców znanych uczniom (nauczyciel powinien dodać nazwiska, których uczniowie nie znali – są one przedstawione w e‑materiale).

• Podział uczniów na grupy 2- i 3‑osobowe. Każda grupa poszukuje wiadomości na temat tego, czym zasłużył się w poznaniu Wszechświata przydzielony grupie naukowiec (można przydzielić drogą losowania).

• Propozycja przydziału nazwisk dla grup (według e‑materiału): 1‑Galileusz i G. Bruno, 2‑Kepler, 3‑Newton, 4‑Slipher, 5‑Einstein, 6‑de Sitter, 7‑Friedman, 8‑Hubble, 9‑Hawking, 10‑współcześni polscy astronomowie: Kordylewski, Paczyński, Wolszczan.

• Po wyszukaniu informacji uczniowie przedstawiają je całej klasie (podkreślają osiągnięcia, które stanowią podwaliny do dalszego rozwoju badań kosmicznych).

• Nauczyciel zapoznaje uczniów z filmem edukacyjnym zawartym w e‑materiale – podkreśla, że treść filmu będzie potrzebna uczniom do dalszej pracy na lekcji.

• Zwraca uwagę na tabele zawarte w podsumowaniu filmu – najważniejsze teleskopy, radioteleskopy, misje kosmiczne.

• Uczniowie łączą się w większe grupy (jeżeli było 10 małych, to w pięć większych grup) – ich zadaniem jest stworzenie mapy myśli do tematu Współczesne metody badań kosmicznych (teleskopy, radioteleskopy, statki kosmiczne, satelity, sondy… - uczniowie mogą korzystać z e‑materiału i innych dostępnych źródeł informacji, w tym z Internetu).

• Uczniowie poszukują informacji, i - dyskutując - tworzą mapę myśli.

• Przedstawiciele grup omawiają mapy myśli, możliwa dyskusja na forum klasy - czym różni się teleskop od radioteleskopu, do czego służą sztuczne satelity itp.?

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, o czym chcieliby dowiedzieć się więcej oraz jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Uzasadnij, dlaczego dla ludzi tak ważne jest poznanie Wszechświata; czy przeciętny mieszkaniec Ziemi korzysta z najnowszych odkryć poczynionych w kosmosie?

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• Film edukacyjny można wykorzystać na lekcji powtórzeniowej – zakres podstawowy dział II („Ziemia we Wszechświecie”) oraz na lekcji powtórzeniowej z działu II również w zakresie rozszerzonym.

• Film edukacyjny może być wykorzystana do samodzielnego pogłębienia wiedzy przez ucznia.