Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Rozmieszczenie pustyń na Ziemi

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa:

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.
Uczeń: 3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie pustyni,

• przedstawia rodzaje pustyń,

• przedstawia warunki powstawania pustyń,

• analizuje rozmieszczenie pustyń na Ziemi.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: burza mózgów, dyskusja, plakat/poster, praca z mapą, grafika interaktywna

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, arkusze papieru, guma mocująca, pisaki, atlas geograficzny, ścienna mapa fizyczna świata

Materiały pomocnicze:

• Pietrow M.P., Pustynie kuli ziemskiej, PWN Warszawa 1976.

• Podbielkowski Z., Podbielkowska M., Przystosowania roślin do środowiska, WSiP, Warszawa 1992.

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – burza mózgów: skojarzenia do hasła Pustynia.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie podręcznika lub e‑materiału zdefiniowali pustynię, jej faunę i florę oraz podali przyczyny powstawania pustyń – krótka dyskusja.

• Wymienione przyczyny powstawania pustyń uczniowie zapisują na tablicy.

• Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy czteroosobowe – korzystając z podręcznika lub e‑materiału, grupy mają za zadanie przedstawić na arkuszu papieru każdą z wymienionych przyczyn (mogą pisać, rysować, tworzyć schematy…) oraz podać nazwy największych pustyń występujących w poszczególnych strefach klimatycznych i ich rozmieszczenie na Ziemi oraz w taki sposób powstały.

• Nauczyciel zaznacza, że ważna jest nie tylko treść zamieszczona na arkuszach papieru, ale również forma jej przedstawienia.

• Nauczyciel kontroluje pracę grup, wspiera i pomaga w razie konieczności.

• Po upływie określonego czasu grupy umieszczają swoje prace na tablicy.

• Uczniowie wybierają tę pracę, która treścią i formą najbardziej im się podoba – grupa, której praca została wybrana, prezentuje ją, następnie na mapie fizycznej świata wskazuje zapisane pustynie (uzyskuje oceny od nauczyciela).

• W dalszej części lekcji nauczyciel wyświetla z e‑materiału podział pustyń ze względu na materiał skalny – uczniowie zapisują do zeszytu nazwy pustyń (erg, serir, hamada, takyr, playa), następnie wskazują na mapie świata wymienione w e‑materiale pustynie.

• Nauczyciel pyta o przyczyny powstania wskazywanych pustyń.

• Nauczyciel krótko podsumowuje pracę uczniów, następnie wyświetla grafikę interaktywną i prosi uczniów, aby wykonali polecenie tam zawarte.

• Wskazaną prawidłowość (z grafiki interaktywnej) uczniowie zapisują do zeszytu.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami - ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału - uczniowie wykonują ćwiczenia z e‑materiału.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, dzielą się swoimi doświadczeniami, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

Praca domowa

• Przedstaw przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu pustyń na działalność człowieka.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• grafikę interaktywną można wykorzystać w toku lekcji dotyczących źródeł informacji geograficznej (uczeń czyta i interpretuje treści różnych map – zakres podstawowy I.3),

• grafikę można wykorzystać także w toku lekcji dotyczącej strefowego występowania zjawisk przyrodniczych (zakres rozszerzony XVII.2).