Scenariusz zajęć

Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Witaminy – za dużo, za mało, w sam raz

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wykazuje związek stanu zdrowia człowieka z zawartością witamin w jego organizmie;

• omawia konsekwencje zdrowotne niedoboru i nadmiaru poszczególnych witamin w organizmie;

• określa zapotrzebowanie na witaminy w zależności od wieku, płci, stanu fizjologicznego, trybu życia człowieka;

• wyjaśnia, w jaki sposób może wpłynąć na biodostępność witamin dla organizmu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• strategia problemowa.

Metody i techniki nauczania

• praca z tekstem źródłowym;

• pogadanka;

• gra dydaktyczna (quiz);

• rozmowa typu A–B–C.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

• karty pracy (zob. materiały pomocnicze).

Przed lekcją:

Nauczyciel prosi uczniów, by powtórzyli wiadomości z poprzednio realizowanych lekcji na temat funkcji witamin: Witaminy – klasyfikacja, funkcje w organizmie oraz Witaminy jako koenzymy (konieczne jest przeprowadzenie tych zajęć w pierwszej kolejności).

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia cele lekcji i zadaje uczniom następujące pytania:

• Czy wszyscy ludzie potrzebują takich samych ilości witamin?

• Skoro witaminy są niezbędne dla zachowania zdrowia, czy mogą być przyjmowane bez ograniczeń?

2. Uczniowie dyskutują w parach, a następnie wybrane osoby przedstawiają swoje stanowiska na forum klasy.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem pt. „Witaminy – za dużo, za mało, w sam raz”, a następnie chętne osoby, również na podstawie własnej wiedzy, odpowiadają na pytania:

• Z jakich źródeł witamin korzysta człowiek?

• Czy wszystkie witaminy należy dostarczać organizmowi codziennie?

2. Uczniowie wyjaśniają pojęcia związane z zaburzeniami zawartości witamin w organizmie człowieka (awitaminoza, hipowitaminoza, hiperwitaminoza), a następnie omawiają przyczyny tych zaburzeń na poszczególnych przykładach.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy (A, B, C) i rozdaje im karty pracy. Każdy zespół otrzymuje zadanie do wykonania (zob. materiały pomocnicze), którym jest sformułowanie dziesięciu pytań, przy czym:

• grupa A przygotowuje pytania na temat zapotrzebowania człowieka na witaminy;

• grupa B – dotyczące skutków niedoboru witamin;

• grupa C – poruszające problem nadmiaru witamin oraz ich biodostępności.

Czas pracy: 10 minut.

4. Po ułożeniu pytań uczniowie kierują je do siebie według następującego porządku:

• najpierw grupa A zadaje pytania grupie B, a grupa C kontroluje poprawność odpowiedzi;

• następnie grupa B zadaje pytania grupie C, a w tym czasie grupa A sprawdza, czy udzielone odpowiedzi są prawidłowe,

• wreszcie grupa C zadaje pytania grupie A, a grupa B monitoruje odpowiedzi.

Nauczyciel czuwa nad ustaloną kolejnością poszczególnych działań uczniów, rozstrzyga ich ewentualne wątpliwości.

5. Uczniowie w parach rozwiązują quiz zamieszczony w e‑materiale, a następnie wykonują polecenie nr 1 oraz polecenie nr 3.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenia interaktywne nr 1–7.

2. Nauczyciel prosi uczniów o zanotowanie w zeszytach odpowiedzi na trzy pytania:

• Ile witamin potrzebuje twój organizm?;

• Jakie skutki niedoboru witamin są najgroźniejsze dla osób nastoletnich?

• Jak człowiek może wpływać na biodostępność witamin?

Chętni odczytują swoje odpowiedzi na forum klasy.

Praca domowa

Wykonaj polecenie nr 2 oraz ćwiczenie nr 8.

Materiały pomocnicze

Karta pracy dla grupy A

Karta pracy dla grupy B

Karta pracy dla grupy C

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania gry edukacyjnej

Nauczyciel może wykorzystać grę edukacyjną zamieszczoną w e‑materiale w fazie realizacyjnej lekcji, po zapoznaniu się uczniów z treścią tekstu głównego (zob. zakładka „Przeczytaj”). Quiz może również posłużyć jako atrakcyjne zadanie domowe, pozwalające na utrwalenie wiedzy zdobytej na lekcji.