Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Topos homo viator

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
II. Kształcenie językowe.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
5) zna, rozumie i funkcjonalnie wykorzystuje biblizmy, mitologizmy, sentencje, przysłowia i aforyzmy obecne w polskim dziedzictwie kulturowym;
3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:
3) rozpoznaje i określa funkcje tekstu (informatywną, poetycką, metajęzykową, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną);
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
IV. Samokształcenie.
1) rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2) porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
3) korzysta z literatury naukowej lub popularnonaukowej;
4) sporządza bibliografię i przypis bibliograficzny, także źródeł elektronicznych;
5) dokonuje krytycznej selekcji źródeł;
6) wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
9) wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
10) gromadzi i przetwarza informacje, sporządza bazę danych;
11) korzysta z zasobów multimedialnych, np. z: bibliotek, słowników on‑line, wydawnictw e‑book, autorskich stron internetowych; dokonuje wyboru źródeł internetowych, uwzględniając kryterium poprawności rzeczowej oraz krytycznie ocenia ich zawartość;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji (językiem ucznia):

  • Zinterpretujesz topos homo viator w wybranych fragmentach Biblii.

  • Ustalisz motywację decyzji bohaterów.

  • Zaklasyfikujesz wybranych bohaterów biblijnych do odpowiedniego typu wędrowca.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • potrafi czytać, analizować i interpretować teksty literackie oraz innych teksty kultury, a także wskazuje ich wzajemną korespondencję;

  • świadomie odbiera utwory literackie i teksty kultury na różnych poziomach: dosłownym, metaforycznym, symbolicznym, aksjologicznym;

  • kształci umiejętności komunikacyjne, stosownie wykorzystuje język w różnych sytuacjach komunikacyjnych;

  • efektywnie posługuje się technologią informacyjną w poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu pozyskanych informacji;

  • rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Na dwa tygodnie przed planowaną lekcją nauczyciel zapowiada, że klasa będzie pracowała metodą WebQuestu. Przedstawia uczniom temat przyszłych zajęć: Topos homo viator. Dzieli klasę na pięć zespołów i przydziela im tematy prezentacji do przygotowania:
    – Realizacja toposu homo viator w Biblii.
    – Realizacja toposu homo viator w mitologii Greków i Rzymian.
    – Realizacja toposu homo viator w literaturze wybranych epok (z pominięciem starożytnych).
    – Realizacja toposu homo viator w kulturze popularnej.
    – Realizacja toposu homo viator w filmie.
    Nauczyciel informuje uczniów, że zespoły powinny podzielić się obowiązkami tak, żeby każdy uczestnik zajęć miał swoje zadanie. Jako źródła wskazuje podopiecznym materiał Topos homo viator, inne materiały na portalu epodreczniki.pl, zbiory cyfrowe: Polona, Ninateka, Filmoteka Narodowa, oraz inne portale gromadzące sprawdzone i opracowane zgodnie ze standardami treści. Uczniowie powinni skupić się na źródłach internetowych, ponieważ na tym polega metoda WebQuestu

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji. Uczniowie objaśniają znaczenie terminu topos, różnicują go z archetypem, wskazują inne znane im toposy w kulturze.

Faza realizacyjna:

  1. Zespoły przystępują do prezentacji efektów swojej pracy. Grupy kolejno przedstawiają swoje tematy. Należy narzucić limit czasowy dla pojedynczej prezentacji tak, by każdy zespół miał okazję zaprezentować swój temat. Po zakończonej prezentacji każdej grupy wybrana lub chętna osoba wskazuje mocne i słabe strony wystąpienia.

  2. Na koniec uczniowie uruchamiają quiz w sekcji „Gra edukacyjna”. Dzięki temu sprawdzą swoją wiedzę dotyczącą toposu homo viator

Faza podsumowująca:

  1. W ramach podsumowania lekcji uczniowie rozwiązują zadania 1. i 2. z sekcji „Sprawdź się”.

  2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Na podstawie poznanych podczas lekcji oraz przywołanych poniżej fragmentów Pisma Świętego napisz wypracowanie na temat: Opisy biblijnych wędrówek jako jedno ze źródeł toposu homo viator.

Materiały pomocnicze:

  • Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

  • Słownik terminów literackich, Warszawa 1995.

  • Monika Bogdanowska: Topika. W: Retoryka. Piotr Wilczek, Maria Barłowska, Agnieszka Budzyńska‑Daca (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008,.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Gra edukacyjna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się