Imię i nazwisko autora:

Ewelina Kędzierska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Opis oddziaływania grawitacyjnego za pomocą prawa powszechnego ciążenia

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;

III. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
1) posługuje się prawem powszechnego ciążenia do opisu oddziaływania grawitacyjnego; wskazuje siłę grawitacji jako przyczynę spadania ciał.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem.

IV. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
1) posługuje się prawem powszechnego ciążenia do opisu oddziaływania grawitacyjnego; wskazuje siłę grawitacji jako przyczynę spadania ciał.

2) stosuje do obliczeń związek między przyspieszeniem grawitacyjnym na powierzchni planety, a jej masą i promieniem.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. definiuje prawo powszechnego ciążenia,

2. wyjaśnia, dlaczego omawiane prawo uzyskało przymiotnik „powszechne”,

3. wyjaśnia, czym jest stała grawitacyjna i dlaczego jest określana mianem uniwersalnej,

4. rozróżnia przyspieszenie grawitacyjne i stałą grawitacyjną oraz wyjaśnia związek między tymi wielkościami fizycznymi,

5. analizuje, w jaki sposób siła grawitacji zależy od masy i od odległości pomiędzy masami,

6. stosuje poznane prawa i wzory do rozwiązywania prostych problemów związanych z oddziaływaniem grawitacyjnym.

Strategie nauczania:

blended‑learning

Metody nauczania:

merytoryczna dyskusja wprowadzająca, obserwacja, doświadczenia, podsumowująca rozmowa kierowana.

Formy zajęć:

- praca w parach,
- praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

tablica multimedialna lub komputer z rzutnikiem

Materiały pomocnicze:

brak

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel rozpoczyna lekcję poprzez zaciekawienie uczniów tematem – efekt ten może uzyskać poprzez odniesienie do życia codziennego, pokazanie powszechności oddziaływania grawitacyjnego (np. policzenie siły działającej pomiędzy dwoma siedzącymi obok siebie osobami lub między łóżkiem a człowiekiem). Nauczyciel rozpoznaje wiedzę wyjściową uczniów w kontekście realizowanego tematu oraz nawiązuje do tej wiedzy w merytorycznej dyskusji wprowadzającej. Uczniowie powinni krótko scharakteryzować oddziaływanie grawitacyjne oraz podać treść prawa powszechnego ciążenia.

Faza realizacyjna:

• Konstruowanie wiedzy z zakresu nowego tematu:
– nauczyciel przypomina uczniom informacje na temat prawa powszechnego ciążenia,
– uczniowie słuchają nauczyciela i zadają pytania dotyczące kwestii problemowych lub niezrozumiałych,
– nauczyciel wraz z uczniami oblicza siły działające na ciała znajdujące się w klasie oraz najbliższym otoczeniu uczniów.

• Kolejny etap lekcji obejmuje rekonstruowanie wiedzy uczniów:
– uczniowie na podstawie informacji uzyskanych od nauczyciela rozwiązują samodzielnie zadania rachunkowe 1, 4, 6, 8 z zestawu ćwiczeń.
– uczniowie dobierają się w pary i sprawdzają sobie nawzajem rozwiązania zadań próbując omówić ewentualne problemy,
– nauczyciel podchodzi do każdej z par i sprawdza wyniki pracy.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel przeprowadza z uczniami rozmowę, podczas której omawiają rozwiązywane w trakcie lekcji zadania. Dodatkowo prosi uczniów o wskazanie problemów napotkanych w czasie samodzielnej pracy.

Praca domowa:

Zadaniem uczniów jest zapoznanie się z filmem samouczkiem dołączonym do niniejszego e‑materiału w celu utrwalenia omawianych zagadnień. Dodatkowo uczniowie powinni wykonać polecenie umieszczone pod samouczkiem i jedno, wybrane przez nauczyciela zadanie rachunkowe, spośród dołączonych do e‑materiału.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film samouczek może być wykorzystany w pracy samodzielnej ucznia przed lekcją.