Imię i nazwisko autora:

Nina Tomaszewska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Rozchodzenie się fal elektromagnetycznych

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
IX. Magnetyzm. Uczeń:
14) opisuje jakościowo współzależność zmian pola magnetycznego i elektrycznego oraz rozchodzenie się fal elektromagnetycznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśni, czym był hipotetyczny ośrodek (eter), w którym miałyby się rozchodzić fale elektromagnetyczne;

2. uzasadni, dlaczego eter był nietrafną hipotezą;

3. przedstawi mechanizm rozchodzenia się fali elektromagnetycznej;

4. opisze, jak powinien poruszać się ładunek, aby był źródłem fali elektromagnetycznej.

Strategie nauczania:

blended‑learning

Metody nauczania:

wykład informacyjny wspomagany pokazem multimedialnym

Formy zajęć:

praca w zespole klasowym

Środki dydaktyczne:

Niniejszy e‑materiał + komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia.

Materiały pomocnicze:

-

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel opowiada o odkryciu fal elektromagnetycznych i o hipotetycznym ośrodku - eterze, w którym te fale miałyby się rozchodzić. Mówi o nieprawdopodobnych właściwościach eteru i o doświadczeniu Michelsona‑Morleya, które wykazało nieistnienie eteru.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel przedstawia rozumowanie, z którego wynika, że, aby rozchodziła się fala elektromagnetyczna, nie jest potrzebny żaden ośrodek. Definiuje falę elektromagnetyczną jako wędrujące zaburzenie pola elektromagnetycznego. Po czym, podobnie jak jest to przedstawione w części „Warto przeczytać”, omawia rozchodzenie się fali powstającej w wyniku przesunięcia ładunku. Mówi o tym, kiedy ładunek jest źródłem fali elektromagnetycznej.
Następuje wspólne zapoznanie się z animacją. Powinna być obejrzana wspólnie, tak aby nauczyciel mógł wytłumaczyć ewentualne pojawiające się niejasności. Nauczyciel może ją zatrzymać w dowolnym momencie i zapytać na przykład o pole magnetyczne. Uczniowie wspólnie z nauczycielem próbują wykazać, że mimo zmiany zwrotów wektorów pola elektrycznego i magnetycznego, wektor określający kierunek propagacji fali ma niezmieniony zwrot.

Faza realizacyjna:

W fazie podsumowującej uczniowie z pomocą nauczyciela powinni rozwiązać zadania: 2, 3, 8 z zestawu ćwiczeń.

Praca domowa:

Uczniowie utrwalają wiedzę i zdobyte umiejętności przez rozwiązanie w domu zadań, których nie rozwiązali na lekcji: 1, 4, 5, 6, 7.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Animacja mogłaby być wykorzystania jako uzupełnienie lekcji dotyczącej fali radiowej (e‑materiał: „W jaki sposób wytwarzane są fale elektromagnetyczne radiowe?”).