Scenariusz zajęć

Autor: Jolanta Loritz‑Dobrowolska

Przedmiot: biologia

Temat: Wylesianie i pustynnienie – nasz wspólny problem

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XI. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona. Uczeń:

4) wykazuje wpływ działalności człowieka na różnorodność biologiczną.

Zakres rozszerzony

XVIII. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona. Uczeń:

4) wykazuje wpływ działalności człowieka (intensyfikacji rolnictwa, urbanizacji, industrializacji, rozwoju komunikacji i turystyki) na różnorodność biologiczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje przyczyny degradacji środowiska;

• wykazuje skutki przyrodnicze, społeczne i ekonomiczne tego zjawiska;

• proponuje sposoby rozwiązania problemu wylesiania.

Strategie nauczania:

• konstruktywistyczna;

• nauczanie hybrydowe;

• kształcenie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• burza mózgów;

• metaplan;

• dyskusja grupowa.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją

Wszyscy uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Ochotnicy przygotowują quiz wiedzy dla koleżanek i kolegów oraz wykonują niewielkie plakietki lub zakładki do książek z obrazkiem i napisem „Przyjaciel drzew” (wg swoich pomysłów).

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel inicjuje burzę mózgów, zadając pytanie: „Co wycinanie lasów ma wspólnego z nami, tutaj w klasie, w szkole, w naszych domach?”. Uczniowie formułują odpowiedzi na podstawie e‑materiału.

2. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą metaplanu, i wyjaśnia: „Na dzisiejszych zajęciach spróbujecie rozwiązać problem, dlaczego wylesianie w jakimś regionie jest ważne dla wszystkich ludzi i środowiska”. Jeden z uczniów zapisuje problem na tablicy (lub też na tablicy jest przygotowany schemat metaplanu).

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie dobierają się w trzy grupy wg tematów: 1. „Jak jest?”, 2. „Jak powinno być?”, 3. „Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?”. Przez 10 min opracowują odpowiedzi na swoje pytania, posługując się treściami z e‑materiału (w tym audiobookiem) oraz innymi źródłami. Odpowiedzi zapisują na tablicy.

2. Każdy temat zostaje przedyskutowany przez uczniów z innych grup. Mogą oni dopisywać odpowiedzi na tablicy. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem dyskusji.

3. Cała klasa zastanawia się nad sformułowaniem wniosków na podstawie zapisów na tablicy. Wnioski są formułowane w dyskusji i zapisywane przez wybranego ucznia na tablicy oraz w zeszytach.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie prezentują przygotowany quiz, chętni udzielają odpowiedzi. Najbardziej aktywne osoby otrzymują wykonane wcześniej plakietki/zakładki „Przyjaciel drzew”.

Praca domowa

Krótkie wypracowanie na temat: „Co mogę zrobić w swoim otoczeniu, aby powstrzymać degradację środowiska?”.

Materiały pomocnicze

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania audiobooka

Audiobook można wykorzystać na zajęciach poświęconych tematowi krążenia materii w ekosystemie, a także na lekcjach wiedzy o społeczeństwie (społeczne skutki wycinki lasów).