Imię i nazwisko autora: Magdalena Fuhrmann

Przedmiot: geografia

Temat lekcji: Wsiąść do pociągu, czyli sieć transportu w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, 4‑letnie liceum ogólnokształcące oraz 5‑letnie technikum, klasa III

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

1. Wiedza geograficzna

3. Poznanie zróżnicowania środowiska geograficznego, głównych zjawisk i procesów geograficznych, ich uwarunkowań i konsekwencji

4. Poznanie podstawowych relacji między elementami przestrzeni geograficznej (przyrodniczej, społeczno‑gospodarczej i kulturowej) w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

5. Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek‑przyroda

2. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce

1. Korzystanie z planów, map fizycznogeograficznych i społeczno‑gospodarczych, fotografii, zdjęć lotniczych i satelitarnych, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tekstów źródłowych, technologii informacyjno‑komunikacyjnych oraz geoinformacyjnych w celu zdobywania, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych

2. Interpretowanie treści różnych map

6. Ocenianie zjawisk i procesów politycznych, społeczno‑kulturowych oraz gospodarczych zachodzących w Polsce i różnych regionach świata (9) Rozwijanie umiejętności komunikowania się i podejmowania konstruktywnej współpracy w grupie

3. Kształtowanie postaw

1. Rozwijanie zainteresowań geograficznych, budzenie ciekawości świata

2. Docenianie znaczenia wiedzy geograficznej w poznawaniu i kształtowaniu przestrzeni geograficznej

Treści nauczania

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

12) analizuje przyczyny zmian i zróżnicowanie sieci transportu w Polsce, wskazuje główne węzły oraz terminale transportowe i przedstawia ich znaczenie dla gospodarki kraju.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje gałęzie transportu dominujące w Polsce,

• poznaje przyczyny przekształceń w zakresie udziału poszczególnych form transportu w przewozie towarów i osób w Polsce,

• wskazuje największe porty lotnicze i morskie w Polsce.

Strategie nauczania: asocjacyjna

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, odwrócona lekcja

Forma zajęć: praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, zeszyt, atlas

Materiały pomocnicze

• Burnewicz J., Szałucki K., Wpływ członkostwa w Unii Europejskiej na transport w Polsce, Urząd Komitetu Integracji, Warszawa 2003.

• Pietrzak K., Towarowy transport kolejowy w Polsce: konkurencja i konkurencyjność, Akademia Morska w Szczecinie, Wydział Inżynieryjno‑Ekonomiczny Transportu, Szczecin 2015.

• Wendt J. (red.), Wybrane zagadnienia geografii transportu, Zakład Geografii Ekonomicznej Morza, Zakład Geografii Społecznej i Turyzmu, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2002.

PRZEBIEG LEKCJI

Na poprzedniej lekcji uczniowie otrzymują polecenie przeczytania e‑materiału.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i losowo przydziela każdej z nich jeden rodzaj transportu.

• Na podstawie e‑materiału i własnej wiedzy oraz doświadczenia uczniowie przygotowują wypowiedź ustną. Każda grupa otrzymuje 10 minut na przygotowanie wypowiedzi nt.:

  • zalet korzystania z danego rodzaju transportu,

  • słabych stron korzystania z danego rodzaju transportu,

  • znaczenie danego rodzaju transportu dla ludności i gospodarki (możliwe wykorzystanie danego rodzaju transportu).

• Każda grupa prezentuje przydzielony środek transportu zgodnie z powyższymi wytycznymi. Pozostali uczniowie notują przytoczone argumenty.

• Podczas dyskusji uczniowie oceniają wypowiedzi innych grup.

• Uczniowie zadają pytania grupie prezentującej, jeśli przedstawione argumenty nie są jasne i zrozumiałe.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat rozwoju transportu w Polsce. Wykorzystuje też grafikę interaktywną przedstawiającą rozwój sieci drogowej, gdy uczniowie poruszają kwestię transportu drogowego.

• Podsumowanie najważniejszych pojęć i procesów zachodzących w polskim transporcie, szczególnie tych, które sprawiły uczniom najwięcej trudności podczas lekcji.

• Ocena aktywności uczniów podczas lekcji.

Praca domowa

• Nauczyciel losowo przydziela uczniom jeden rodzaj transportu (inny niż omawiany przez ucznia na zajęciach). Każdy uczeń (indywidualnie) przygotowuje pracę pisemną dotyczącą przydzielonego rodzaju transportu. Praca ma przedstawiać słabe i mocne strony danego rodzaju transportu oraz jego wykorzystanie przez społeczeństwo i gospodarkę (rozróżnienie na przewozy pasażerskie i towarowe), a także opis obecnego stanu rozwoju omawianego transportu w Polsce. W tym celu uczniowie powinni wykorzystać e‑materiał oraz własne notatki sporządzone podczas lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Materiał multimedialny może być wykorzystany podczas podsumowania działu „Społeczeństwo i gospodarka Polski”.