Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Katarzyna Lewandowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Postulaty modernistów dotyczące kultury, sztuki i życia społecznego

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
3) rozpoznaje argumentacyjny charakter różnych konstrukcji składniowych i ich funkcje w tekście; wykorzystuje je w budowie własnych wypowiedzi;
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
7) rozpoznaje słownictwo o charakterze wartościującym; odróżnia słownictwo neutralne od słownictwa o zabarwieniu emocjonalnym, oficjalne od potocznego.
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
IV. Samokształcenie.
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • porównuje młodopolskie i pozytywistyczne postulaty dotyczące roli sztuki,

  • charakteryzuje modernistyczny sposób rozumienia wartości sztuki dla życia społecznego,

  • wyjaśnia znaczenie hasła „sztuka dla sztuki”,

  • wskazuje młodopolski utwór, który realizuje postulat „sztuka dla sztuki”, uzasadniając swój wybór.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • podająca.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

  1. Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Przybliżenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.

  2. Rozmowa kierowana. Nauczyciel pyta uczniów, jakie znają nurty w sztuce, czy wiedzą, jakie hasła głosili (lub głoszą) ich przedstawiciele, czy znają jakieś manifesty artystyczne. Krótka rozmowa na temat „programowości” w sztuce.

Faza realizacyjna:

  1. Praca w parach. Uczniowie tworzą definicję manifestu artystycznego. Pracują, wykorzystując np. taki klucz pytań podanych przez nauczyciela: W jakim celu pisze się manifesty artystyczne? Komu są potrzebne? Kto jest ich odbiorcą? Jakie informacje powinny zawierać? Jaką mogą przybrać formę? Po wyznaczonym czasie wskazane osoby prezentują efekty pracy swoich zespołów. Wspólne omówienie propozycji uczniów i porównanie ich propozycji z definicją manifestu ze Słownika terminów literackich. Zapisanie wniosków w formie notatki – jeśli trzeba, z uzupełnieniem na podstawie słownika.

  2. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się się z treścią e‑materiału (zakładki Przeczytaj i Prezentacja multimedialna). Następnie sprawdzają, czy teksty programowe modernistów spełniają warunki manifestu ustalone przez uczniów. Później, w grupach, opracowują nowe manifesty, tym razem formułując postulaty antymodernistyczne. Po wyznaczonym czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Po każdej prezentacji następuje jej omówienie.

  3. Nauczyciel poleca uczniom, by wykonali indywidualnie ćw. 1‑4 z sekcji Sprawdź się. Po upływie wyznaczonego czasu wskazane osoby przedstawiają odpowiedzi do ćwiczeń, a nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

Faza podsumowująca:

  1. Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się... Nauczyciel zadaje uczniom pytania podsumowujące, np.
    – Co oznaczało hasło „sztuka dla sztuki”?
    – Jakie konsekwencje hasło „sztuka dla sztuki” mogło mieć dla kultury i społeczeństwa?

  2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.

Praca domowa:

  1. Młodopolanie chcieli przywrócić sztuce jej należną pozycję w społeczeństwie. Sformułuj krótką odpowiedź na pytanie, w których wcześniejszych epokach zajmowała ona – według ich kryteriów – właściwe miejsce?

Materiały pomocnicze:

  • Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

  • Andrzej Z. Makowiecki, Wokół modernizmu, Warszawa 1985.

  • Kazimierz Wyka, Modernizm polski, Warszawa 1959.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.