Autor: Krzysztof Kowaluk

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: System obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VI. Wybrane problemy polityki publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej

Uczeń:

1) przedstawia funkcjonowanie systemu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Rzeczypospolitej Polskiej, rozróżnia ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe; wymienia zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia najważniejsze zasady systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce;

• wymienia rodzaje ubezpieczeń;

• wyjaśnia znaczenie ubezpieczeń społecznych w kontekście funkcji socjalnej państwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Z pomocą nauczyciela uczniowie rozważają, na czym polega funkcja socjalna państwa. Przywołane są takie pojęcia, jak: „bezpieczeństwo socjalne”, „polityka społeczna”, „prawa człowieka drugiej generacji”. Podawane są przykłady działań współczesnych państw w zakresie polityki socjalnej oraz kontekst historyczny (kiedy oraz w jakich okolicznościach państwa zaczęły realizować zadania socjalne?).

2. Nauczyciel przedstawia temat i cele zajęć.

Faza realizacyjna

1. Wybrana osoba przedstawia przygotowaną przed zajęciami prezentację na temat systemu emerytalnego w Polsce. Uwzględnia w niej zmiany, jakie w tym systemie zachodziły na przestrzeni ostatnich 20 lat. Zwraca uwagę na problemy i dylematy związane z ubezpieczeniami emerytalnymi, w kontekście zmian demograficznych, technologicznych oraz gospodarczych.

2. Zaczyna się burza mózgów. Przed uczniami stoi następujący problem: „Jaki system ubezpieczeń emerytalnych jest najlepszy dla Polski?”. Podkreślony jest sporny charakter omawianej problematyki. Uwaga zwrócona jest na to, by argumenty wykorzystywane w dyskusji odnosiły się do aktualnej sytuacji kraju.

3. Inna osoba przedstawia prezentację dotyczącą pozostałych ubezpieczeń społecznych realizowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (rentowe, chorobowe i wypadkowe). Zwraca uwagę na świadczenia, które przysługują ubezpieczonym oraz na wysokość składek ubezpieczeniowych.

4. Kolejna osoba przedstawia system ubezpieczeń rolniczych, realizowanych w ramach Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje dotychczasowe ustalenia. Zwraca uwagę na problemy związane z realizacją funkcji socjalnych przez państwo – w warunkach globalizacji oraz wyzwań technologicznych.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenie 4.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–3 oraz 5–8.

Materiały pomocnicze:

Karolina Nowakowska, O co chodzi ze zniesieniem trzydziestokrotności? Wszystko, co musisz wiedzieć, praca.gazetaprawna.pl.

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, prawo.sejm.gov.pl.

Zbliża się wielka reforma emerytalna PiS. Oto co trzeba wiedzieć o likwidacji OFE, businessinsider.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Schemat może być wykorzystany przez uczniów do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.