Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Teoria klas

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz stratyfikację społeczną przy pomocy pojęcia klasy.

• Porównasz różne sposoby opisu nierówności społecznych.

• Poznasz założenia i konsekwencje filozofii Karola Marksa.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

• rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych;

• umie stawiać pytania światopoglądowe (w tym moralne) i poszukiwać odpowiedzi na nie z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przed zajęciami nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie przykładów niesprawiedliwości społecznych, które młodzi spotykają na co dzień.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: czy wszyscy ludzie są równi? Czy wszyscy są tacy sami? Uczniowie dyskutują między sobą, posługując się przygotowanymi przed lekcją przykładami. Na koniec wybrany lub chętny uczeń podsumowuje ten etap lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie w parach czytają tekst w sekcji „Przeczytaj”. Wspólnie opracowują notatkę na podstawie przeczytanego materiału oraz przygotowują pięć pytań, jakie można by zadać innym uczniom, żeby sprawdzić, czy zrozumieli tekst. Po wyznaczonym czasie uczniowie zadają sobie wzajemnie pytania. Wspólne omówienie ewentualnych problemów ze zrozumieniem treści.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Ilustracja interaktywna”, a następnie czyta polecenie Zapoznaj się ze schematem, analizując, czym różniły się od siebie dwie główne klasy społeczne: proletariat i burżuazja. Marks uważał, że obie te klasy żyją w stałym konflikcie. Co musiałoby się stać, by tego konfliktu nie było? Uczniowie wykonują zadanie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia nr 1‑4. Po wyznaczonym czasie omawiają je wspólnie z nauczycielem na forum klasy.

4. Ćwiczenia 5 i 6 uczniowie rozwiązują indywidualnie, po czym prezentują swoje odpowiedzi koleżankom i kolegom. Nauczyciel koryguje je i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie do krótkiej dyskusji podsumowującej: czy możliwe jest społeczeństwo, gdzie nie ma różnic i czy byłoby to społeczeństwo sprawiedliwe? Uczniowie odpowiadają, wykorzystując swoją wiedzę zdobytą podczas zajęć.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Ćwiczenia 7 i 8 w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• Veblen Thorstein, Teoria klasy próżniaczej, Warszawa 2008.

• Mateusz Pazdej, Współczesna recepcja walki klas, czyli w jakim stopniu marksizm wpłynął na koncepcje XX‑wieczne i czy pozostał aktualny do dzisiaj?, w: „Świat Idei i Polityki” [dostępny w internecie].

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Ilustracja interaktywna” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.