Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zasady posługiwania się mapą topograficzną w terenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

Zakres rozszerzony: I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych.

Uczeń:

  1. posługuje się mapą topograficzną w terenie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • określa własną pozycję na mapie,

  • porównuje informacje zawarte na mapie i w terenie,

  • omawia zasady praktycznego wykorzystania mapy topograficznej w terenie.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa, operacyjna

Metody nauczania: pogadanka, burza mózgów, dyskusja, obserwacja pośrednia, metody operatywne (praca z filmem edukacyjnym i tekstem e‑materiału)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, kartki papieru, kolorowe karteczki samoprzylepne, pisaki, dodatkowo wskazane są: kompasy, mapy topograficzne (najlepiej okolic szkoły)

Materiały pomocnicze:

W. Grygorenko, Redakcja i opracowanie map ogólnogeograficznych, PPWK, Warszawa 1970.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – pogadanka na temat zastosowania (przydatności) map w życiu człowieka.

  • Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

  • Burza mózgów – uczniowie zapisują na karteczkach odpowiedzi na pytanie: Jakie umiejętności i wiedza są wymagane przy posługiwaniu się mapą w terenie? (w razie trudności nauczyciel naprowadza uczniów).

  • Uczniowie przyklejają swoje karteczki na tablicy.

  • Analiza, weryfikowanie i grupowanie odpowiedzi uczniów (umiejętność orientacji mapy, określenie własnej lokalizacji na mapie, porównanie mapy z terenem, wyznaczenie i/lub wybór trasy, kontrola pokonywanej drogi).

  • Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup – uczniowie mają obejrzeć film edukacyjny zawarty w e‑materiale, następnie wybrać z tego filmu informacje, które dotyczą konkretnych umiejętności.

  • Nauczyciel przed prezentacją filmu edukacyjnego podaje każdej grupie pytanie, na które uczniowie mają znaleźć odpowiedź:

    • grupa 1: Jak zorientować mapę?

    • grupa 2: W jaki sposób określić własną lokalizację na mapie?

    • grupa 3: W jaki sposób porównać mapę z terenem?

    • grupa 4: W jaki sposób wyznaczyć trasę w terenie?

    • grupa 5: Jak można kontrolować w terenie pokonywaną drogę, korzystając z mapy?

  • Następnie nauczyciel prezentuje film edukacyjny (e‑materiał) przedstawiający wykorzystanie mapy w terenie.

  • Uczniowie, pracując w grupach, wybierają z filmu potrzebne informacje – podczas oglądania sporządzają notatki.

  • Po zakończeniu filmu analizują swoje notatki, dyskutują w grupach i opracowują odpowiedzi na podane im pytania.

  • Podczas przygotowywania odpowiedzi uczniowie mogą (pracując już w grupach) skorzystać z bloku tekstowego e‑materiału lub wybranego fragmentu filmu.

  • Po przygotowaniu odpowiedzi uczniowie przedstawiają je na forum klasy (dobrze byłoby, gdyby mogli korzystać z mapy topograficznej i kompasu np. przy orientowaniu mapy).

  • Nauczyciel wspiera uczniów, w razie potrzeby uzupełnia ich wypowiedzi.

Faza podsumowująca

  • Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie (np. w przygotowanie do zajęć terenowych z mapą).

  • Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie wykonują wskazane ćwiczenia z bloku „Sprawdź się”.

  • Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

  • Na koniec uczniowie wymieniają umiejętności, które utrwalili lub nabyli podczas lekcji.

Praca domowa

  • Korzystając z dowolnej mapy topograficznej, opracuj trasę jednodniowej, pieszej wycieczki. Oblicz długość trasy, zaplanuj miejsca postoju, posiłek, zwiedzanie, czas potrzebny na przebycie trasy. Pamiętaj o godzinach rozpoczęcia i zakończenia wycieczki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film edukacyjny można wykorzystać przed każdą lekcją w terenie, na której będzie wykorzystywana mapa, kompas. Film edukacyjny może wykorzystać uczeń indywidualnie przy planowaniu trasy wycieczki. Film można wykorzystać także w ramach powtórzenia przed lekcją dotyczącą planowania trasy wycieczki (zakres podstawowy: XV. 14).