SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Mapy synoptyczne

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy: III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

4. analizuje mapę synoptyczną i zdjęcia satelitarne w celu przedstawienia aktualnego stanu i prognozy pogody.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym są i do czego służą depesze meteorologiczne,

• rozszyfrowuje depesze meteorologiczne,

• wymienia główne cechy map synoptycznych,

• odczytuje informacje z map synoptycznych.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, miniwykład, metody operatywne (praca z mapą synoptyczną, z e‑materiałem)

Formy zajęć: praca zbiorowa, praca w parach, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, mapy synoptyczne, kartki papieru A4

Materiały pomocnicze:

• L.J. Battan, Pogoda, tłum. S. Moszkowicz, Warszawa 1979.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi o przypomnienie definicji pogody i podanie jej elementów, wskazanie przyrządów meteorologicznych oraz omówienie sposobów dokonywania pomiarów poszczególnych elementów pogody.

• Następnie nauczyciel zadaje pytanie: Do czego wykorzystuje się pomiary meteorologiczne? – pogadanka.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Miniwykład nauczyciela na temat przesyłania wyników obserwacji wykonywanych na głównych stacjach meteorologicznych – depesze . Nauczyciel prosi uczniów, by wyjaśnili termin, posiłkując się różnorodnymi źródłami.

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie, pracując w parach, wyszukali dodatkowe informacje dotyczące depesz meteorologicznych – wykorzystanie e‑materiału.

• Dyskusja na forum klasy dotycząca depesz meteorologicznych, m.in. na temat sposobu kodowania informacji i zakresu przekazywanych danych.

• Następnie uczniowie, nadal pracując w parach, rozszyfrowują przykładową depeszę – e‑materiał.

• Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Jak następnie wykorzystywane są informacje uzyskane z depesz meteorologicznych? Jakie są dalsze etapy pracy synoptyków?

• Przypomnienie terminu mapa synoptyczna, a także ważniejszych oznaczeń i symboli stosowanych na mapach synoptycznych – można wykorzystać e‑materiał.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 4‑osobowe – każda dostaje mapę synoptyczną wybranego obszaru (np. Europy zamieszczona jest e‑materiale lub nauczyciel wybiera inną).

• Uczniowie stają się synoptykami, których zadaniem jest charakterystyka pogody dla przedstawionego obszaru na mapie, a także próba przewidywania pogody, która występowała na tym obszarze w późniejszym czasie.

• Nauczyciel może przydzielić grupom konkretny kraj do scharakteryzowania pogody na mapie synoptycznej (jeżeli byłaby to mapa synoptyczna Europy, grupy mogą otrzymać kraje z różnych regionów kontynentu, np. Hiszpania, Grecja, Irlandia, Norwegia, Białoruś).

• Uczniowie pracując, mogą korzystać z różnorodnych źródeł, sporządzają notatkę do przedstawienia klasie; nauczyciel kontroluje pracę uczniów, wspiera ich.

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu uczniowie dokonują prezentacji na forum klasy – możliwa dyskusja.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające stopień opanowania omawianych zagadnień. Wskazuje uczniom ćwiczenia z e‑materiału do pracy w parach.

• Podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami; ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było dla nich ciekawe, nowe, trudne, w jaki sposób i gdzie można wykorzystać wiadomości i umiejętności zdobyte na lekcji.

Praca domowa

• Korzystając z mapy synoptycznej (nauczyciel wybiera źródło – np. zawartej w e‑materiale/w podręczniku), scharakteryzuj pogodę danego dnia w Polsce. Przedstaw, jakie zmiany pogody nastąpiły w kolejnych dniach na obszarze Polski.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

• grę edukacyjną można wykorzystać przy powtórzeniu materiału z działu III. (Atmosfera) zakres podstawowy;

• można ją wykorzystać na lekcji z zakresu rozszerzonego dotyczącej własnych obserwacji okolic szkoły oraz identyfikowania mikroklimatu miejsca, w którym zlokalizowana jest szkoła ucznia (III. 5) lub na lekcji powtórzeniowej z działu III. (zakres rozszerzony).