Autor: Dorota Czarny

Temat: Upadek dynastii Karolingów i początki królestwa francuskiego

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, w jaki sposób powstały państwa: Francja, Włochy i Niemcy;

• rozstrzyga, czy wnukowie Karola Wielkiego byli sprawcami podziału jego imperium, czy jedynie dostosowali się do rzeczywistości;

• ocenia, czy dzisiejsza Europa zbudowana jest na ustaleniach z połowy IX w.;

• broni przed oskarżeniami bądź oskarża cesarza Lotara I o przyczynienie się do rozpadu imperium Karola Wielkiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• dyskusja;

• z użyciem e‑podręcznika;

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Uczniowie zapoznają się z tekstem zawartym w e‑podręczniku, żeby móc w czasie lekcji brać aktywny udział.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli sobie i porozmawiali przez chwilę w parach co wiedzą na temat potomków Karola Wielkiego – burza mózgów.

2. Osoby chętne lub wyznaczone przez nauczyciela starają się jak najdokładniej przedstawić sytuację jaka panowała między wnukami Karola Wielkiego, na podstawie posiadanej wiedzy.

3. Prowadzący podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie na podstawie treści z sekcji „Przeczytaj” zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego upadku dynastii Karolingów i początków królestwa francuskiego. Każdo z pytanie powinno zaczynać się od słowa „dlaczego”. Uczniowie spacerują po klasie i na umówiony znak znajdują kogoś do pary, następnie zadają pytania przygotowane przez siebie pytania kolegom, którzy odpowiadają na nie i na odwrót.

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w treść polecenia nr 1 „Wskaż wydarzenia ujęte na linii chronologicznej, które doprowadziły do pogrzebania idei jedności cesarstwa Karolingów”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują swoje rozwiązania z innym zespołem.

3. W kolejnym kroku prowadzący poleca, aby zespoły czteroosobowe zastanowiły się wspólnie nad poleceniem 2 „Rozstrzygnij, które wydarzenie uznałbyś za kluczowe dla powstania średniowiecznej Francji”. Po wykonaniu zadania wybrane lub chętne zespoły przedstawiają propozycję swojego wyboru i uzasadniają. W razie potrzeby nauczyciel lub osoba z innego zespołu uzupełnia odpowiedź.

4. Nauczyciel poleca samodzielnie wykonać ćwiczenia 1, 2 i 5. Po ustalonym czasie uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, udziela informacji zwrotnej.

5. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia 3, 4 i 6. Konsultują swoje propozycje odpowiedzi z inną parą uczniów i ustalają jedną wersją odpowiedzi.

6. Prowadzący poleca, aby uczniowie pozostali w zespołach czteroosobowych. Każda grupa otrzymuje plakat z przygotowaną piramidą, markery i karteczki samoprzylepne. Nauczyciel wyjaśnia, że celem metody „piramida priorytetów” jest ułożenie najważniejszych wartości jakie miały wpływa na rozpad imperium. Dlatego na karteczkach zapisane zostaną najistotniejsze wydarzenia, hasła, które miały na to wpływ.

Faza podsumowująca:

1. Każda grupa spośród zebranych haseł wybiera 10 najważniejszych i zapisuje je na kartkach samoprzylepnych. Uczniowie naklejają je w odpowiednich miejscach piramidy priorytetów. Nauczyciel określa czas na pracę w grupach.

2. Po zakończeniu pracy uczniowie tworzą jedną wspólną piramidę, reprezentatywną dla całej klasy. Nauczyciel wyznacza moderatora ustalania priorytetów lub, jeśli uczniowie po raz pierwszy pracują tą metodą, sam moderuje dyskusję.

3. Prowadzący poleca, aby uczniowie na podstawie poznanych wiadomości w parach odpowiedzieli na pytanie, uzasadniając i argumentując swoją wypowiedź:

• Czy dzisiejsza Europa zbudowana jest na ustaleniach z połowy IX wieku?

Najaktywniejsze osoby lub grupy zostają ocenione.

Praca domowa:

1. Wykonać pozostałe ćwiczenia.

2. Napisz krótkie uzasadnienie, „Oskarżasz czy bronisz cesarza Lotara I przed oskarżeniami o przyczynienie się do rozpadu imperium Karola Wielkiego”. Uzasadnij swój punkt widzenia.

Materiały pomocnicze

Roczniki fuldajskie, w: Wiek V‑XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, PWN, Warszawa 1997.

Faber G., Merowingowie i Karolingowie, Warszawa 1994.

Wiek V‑XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S‑B. Lenard, PWN, Warszawa 1997.

Wskazówki metodyczne:

Zasoby multimedium można wykorzystać do samodzielnego lub grupowego przygotowania prezentacji, którą będzie można przedstawić w czasie lekcji.